با بچه‌ها چه کنیم؟
اینکه گفته می‌شود که از بدو تولد به کودکان خوراکی غیر از شیر ندهید دلیلش این است که٬ سیستم گوارش بچه هنوز کامل شکل نگرفته است.
کد خبر :
۵۵۳۸۸
بازدید :
۲۷۳۷
فرادید | بچه‌داری و فرزند پروری راه‌کار‌های زیادی می‌خواهد که اگر شما به عنوان والدین آن‌ها را بدانید خیلی بهتر می‌توانید به فرزندتان کمک کنید. کودک نوپا شبیه لوح سفیدی است که هر چه بر آن بنویسید روی آن می‌ماند و در آینده شخصیتش را شکل می‌دهد. کودکان در ۷ سال اول زندگی تمام مهارت‌ها را می‌آموزند و شخصیتشان تکمیل می‌شود. از این سن به بعد دیگر شما باید آموزش‌های جدید را آغاز کنید.
به گزارش فرادید؛ تربیت کودک مراحل مختلفی دارد. برای اینکه بتوانید به آینده فرزندتان کمک کنید باید یک سری روش‌ها و اصول تربیتی را بدانید و رعایت کنید. درست است که هر بچه‌ای با دیگری تفاوت دارد و شرایط اجتماعی فرهنگی خانواده در تربیت کودک بی تأثیر نیست و از همه مهم‌تر نمی‌توانیم با هیچ کتابی فرزند را بزرگ کنیم، اما برخی مسائل کلیدی هست که اگر بدانید در مواقع حساس به فرزند شما و خودتان کمک می‌کند.
از تولد تا دو سالگی: بنا بر نظریه «ژان پیاژه» یکی از معتبرترین نظریه‌پردازان در زمینهٔ هوش، تولد تا ۱۸ سالگی سال‌های شکل‌گیری هوش است. دوره اول (دورهٔ حسی-حرکتی) است در این دوره مغز کودک توسط حواس پنج‌گانه تحریک می‌شود؛ اتصال‌ها برقرارمی شوند. در ۲ سال اول حواس پنج‌گانهٔ کودک باید فعال باشند. محیط برای او باید غنی باشد. خوب ببیند، بشنود، دست بزند بو کند و بچشد. مهم‌ترین این‌ها دیدن و شنیدن است که ما مهم‌ترین را دست زدن گذاشته‌ایم. چون معتقدیم محیط زندگی مدرن ازنظر رنگ غنی است از نظر صدا نیز غنی است.
از بدو تولد تا یک سالگی غذای محوری کودک ٬ شیر مادر یا شیر خشک است. اینکه گفته می‌شود که از بدو تولد به کودکان خوراکی غیر از شیر ندهید دلیلش این است که٬ سیستم گوارش بچه هنوز کامل شکل نگرفته است. بچه‌ای که به دنیا می‌آید روده‌هایش بسیار نازک است و هیچ پرزی ندارد لذا قدرت جذب ندارد باید یک غذای خالص به او داد که با یک جذب نسبی وارد سیستم بدن او شود. حتی می‌بینید که روز‌های اول غذای او آغوز است و چند ماه اول غیر از شیر مادر به بچه نباید چیزی بدهیم، چون ممکن است دستگاه گوارش آسیب ببیند. اگر شیر مادر کافی باشد از هفته تقریباً سوم هر سه تا سه ساعت ونیم یک‌بار باید به کودک شیر دهد.
تعبیر روایت این است که سینه‌های مادر یکی آب است و یکی نان و این حکایت از این است که بچه باید در هر وعده شیر کامل بخورد و از هر دو سینه تغذیه شود. بچه‌هایی که براساس این فرم غذا بخورند یعنی هر سه تا سه ونیم ساعت یک‌بار٬ می‌شود هشت نوبت و این کافی است. مشروط به اینکه شیر کامل باشد و بچه هم کامل بخورد.
شیر کامل خوردن کودک به عوامل زیر بستگی دارد:
۱. آرامش مادر (هم روحی و هم جسمی) نباید بین غذا پختن و کار کردن به کودک شیر دهیم.
۲. ارتباط عاطفی مادر با فرزند، شیر دادن در محیط آرام با توجه کامل به فرزند و با نوازش باشد.
۳. شیر مادر برای کودک از لحاظ طعم و مزه لذت آور باشد. تغذیه بر روی شیر مادر تأثیر می‌گذارد.
کودک در اولین ماه‌های تولدش زیاد می‌خوابد. میزان خواب کودک بسیار بیشتر از میزان بیدار بودنش است.
درابتدای تولد: حدود ۱۸ تا ۲۰ ساعت
۱ تا ۳ ماهگی: ۱۸ تا ۱۹ ساعت
۴ تا ۵ ماهگی:۱۶ تا ۱۷ ساعت: دوره‌ای که برنامه ساعت خواب کودک کمی ثابت می‌شود.
۶ تا ۸ ماهگی: ۱۵ تا ۱۶ ساعت
۹ تا ۱۲ ماهگی: ۱۴ تا ۱۵ ساعت
بازی از تولد تا ۵ سال:
از تولد تا ۴ ماهگی
برای کودک کتاب قصه بخوانید. برای او شکلک دربیاورید. بدنش را قلقلک بدهید. به آرامی اشیایی مانند یک جغجغه با رنگ درخشان را در برابر چشم‌های نوزاد حرکت بدهید. ترانه‌های ساده و لالایی‌ها با عبارت‌های تکرارشونده برای او بخوانید. هر کاری که خودتان و نوزادتان انجام می‌دهد را برای او تعریف کنید. به عنوان نمونه «خب حالا می‌ریم سوار ماشین بشیم؛ تو رو می‌زارم توی صندلی‌ات؛ مامان داره میاد توی ماشین.»
از ۴ تا ۶ ماهگی
به کودک کمک کنید حیوانات پرشده را در بغل بگیرد. چیز‌هایی مانند قطعات پلاستیکی را روی هم بگذارید و اجازه بدهید کودک به آن‌ها ضربه بزند و به همشان بریزد. موسیقی‌هایی با ریتم‌های متفاوت برای کودک پخش کنید، به کودکتان کتاب قصه‌های دارای تصاویر رنگارنگ درخشان نشان دهید. بگذارید کودک اشیا با کیفیت‌های متفاوت را حس کند.
از ۶ تا ۱۸ ماهگی
با کودکتان چهره به چهره صحبت کنید تا او بتواند بین صدا‌ها و کلمات ارتباط برقرار کند. به افراد و اشیای آشنا اشاره کنید و نام آن‌ها را تکرار کنید. آواز‌هایی با جملات تکراری و حرکت‌های دست برای کودک بخوانید. با او قایم‌موشک بازی کنید.
از ۱۸ تا ۲۴ ماهگی
بازی‌های ساده برای بازشناسی اشیا را با کودک انجام دهید. به عنوان نمونه «ماشین زرد یا گل قرمز را پیدا کن»، یا ۳ شی‌ء را جلوی کودک بگذارید و به او بگویید که یکی از آن‌ها که مشخصاتی معین دارد را به شما بدهد. تا حد امکان به طور مستقیم با کودک صحبت کنید. کودکتان را با وسایل نوشتن مانند مداد شمعی و کاغذ آشنا کنید. هنگامی که برای کودکتان کتاب قصه می‌خوانید از او سؤال‌های «کجا و چی» بپرسید. کودک را تشویق کنید با اسباب‌بازی‌های محبوب خودش یک بازی ابداع کند.
از ۲۴ تا ۳۶ ماهگی
هنگامی که کودکتان مهارت‌های حرکتی را می‌آموزد او را تشویق کنید. تخیل کودک را با تشویق او به پیدا کردن شیوه‌های جدید برای استفاده از اسباب‌بازی‌ها تحریک کنید. به کودکتان کمک کنید تا فعالیت‌های «زندگی واقعی» را به صورت بازی درآورد. به عنوان نمونه وانمود کند که دارد با تلفن صحبت می‌کند، ماشین می‌راند، به میهمانان چای تعارف می‌کند و مانند این‌ها.
هنگام خواندن کتاب قصه با پرسیدن سؤالاتی کودکتان را هم وارد داستان کنید. هنگامی که برای کودک کتاب می‌خوانید توجه او را به کلمات جلب کنید. کودک را تشویق کنید کلمات روی صفحه کتاب یا صدا‌های آن‌ها را با تصاویر آن‌ها ربط دهد.
از ۳ تا ۵ سالگی
سهیم شدن چیز‌ها با دیگران را با نشان دادن مثال‌ها به کودک آموزش دهید. بازی‌های صفحه‌ای ساده را برای تقویت یادگیری قواعد و مهارت‌ها با کودک انجام دهید. تماشای تلویزیون را به یک تا دو ساعت در روز محدود کنید و هنگام تماشای تلویزیون کنار کودکتان باشید تا او را هم به فعالیت و تعامل با برنامه‌ها وادارید و او را از صورت یک تماشاچی منفعل خارج کنید.
هنگامی که کودک بیشتر رشد می‌کند، می‌توانید گزینه‌های ساده‌ای مانند خواندن کتاب قصه یا جور کردن پازل را به او ارائه دهید. کلمه «نه» را هر چقدر می‌توانید کمتر به کار ببرید و حس جست‌وجو و کنجکاوی کودک را تشویق کنید. به کودکتان احترام بگذارید و به حضور او توجه نشان دهید و هنگامی که کودک سعی دارد تجربه‌های تازه‌اش را توضیح دهد، از خود صبر نشان دهید. هر روز زمانی را به نشستن در کنار کودکتان و بحث کردن با او در مورد کار‌هایی که در طول آن روز انجام داده است، اختصاص دهید و او را تشویق کنید که به جست‌وجوی تجربه‌های جدید بپردازد و آن‌ها را برای شما توضیح دهد.
بهداشت دهان و دندان:
دندان‌های نوزادی نقش یک راهنما را برای دندان‌های دائمی بزرگ‌سالی ایفا می‌کنند. اگر آن‌ها زودتر از موعد مقرر در اثر پوسیدگی بیافتند دندان‌های بزرگ‌سالی ممکن است فضای کافی برای رشد بهتر را نداشته باشند. مراقبت‌های ضعیف از دندان‌های نوزادی همچنین ممکن است باعث بروز مشکلاتی، چون عفونت- درد و مشکلات گفتاری نیز شود. بیشتر پزشکان به والدین توصیه می‌کنند تا نوزادان خود را در اولین سال از تولد نوزاد یا زودتر چنانچه دندان‌های او قبل از یک‌سالگی سر بزند نزد دندان‌پزشک برده و معاینه کنند.
توصیه مهم این است به محض مشاهده سر زدن دندان یا دندان‌های نوزاد آن‌ها را هر روز با استفاده از یک مسواک سر کوچک و نرم (مسواک مخصوص نوزادان) و آب دو بار در روز ترجیحاً بعد از صبحانه و قبل از خواب تمیز کرده و خورده‌های غذا و باکتری‌ها را از دندان‌ها خارج کنید. به خاطر داشته باشید در این زمان نباید از خمیر دندان استفاده کنید. هنگامی‌که کودک به سن ۲ یا ۳ سالگی می‌رسد زمان آن فرارسیده است تا نحوه مسواک زدن و مراقبت از دندان‌ها را به او بیاموزید.
جدا خواباندن کودک:
برای جدا خوابیدن نوزاد سه دلیل مهم وجود دارد.
۱ امنیت اخلاقی فرزند: بچه‌ها وقتی در اتاق‌خواب پدر و مادر می‌خوابند، دچار آسیب‌های اخلاقی می‌شوند.
۲ بچه‌هایی که جدا می‌خوابند، خودیاری و اعتماد به نفس بیشتری دارند. بچه‌هایی که با والدین می‌خوابند، ترسشان بیشتر است، اعتماد به نفسشان کمتر است، خودیاری و دیگر یاری‌شان کمتر است.
۳ عدم آسیب‌رسانی به روابط والدین
در والدین ممکن است نگرانی ایجاد شود که نکند بچه بیدار شود و ببیند. خانم‌ها مخصوصاً در این زمینه بیشتر ترس دارند. ممکن است دچار سردی در روابط بشوند، چون توجه به جزئیاتشان بیشتر از مردان است. با این روند، روابط خانوادگی سردتر خواهد شد.
بهترین زمان برای جدا خواباندن بچه از بدو تولد است. قبل از یک سالگی بچه‌ها مرتب نیاز به شیر خوردن دارند؛ بنابراین مادر به زحمت می‌افتد و هر بار باید از اتاق خودش به اتاق بچه برود. زمان خواب بچه‌ها خیلی کوتاه هست و مرتب بیدار می‌شوند. مادر باید کنار بچه باشد. اصل بر بدو تولد هست، اما در یک سال اول کودک مهمان اتاق‌خواب پدر و مادر می‌شود. دقت کنید به واژه مهمان، در حضور مهمان خیلی کار‌ها انجام نمی‌شود. والدین برای روابط خاص باید اتاق را ترک کنند.
ترس های کودک:
تا ۲ سالگی این ترس‌ها به سه بخش تقسیم می‌شود.
۱. ترس از غریبه
۲. ترس از صدا‌های نا آشنا
۳. ترس از تاریکی این ترس به خاطر وجود موجودات خاص در تاریکی و نیست. بلکه از خود تاریکی می‌ترسند، چون نمی‌توانند ارتباط چشمی با محیط برقرار کنند. هرچه بچه‌ها بزرگ‌تر شوند، درکشان بیشتر می‌شود و جدایی سخت‌تر.
نکاتی در رابطه با اتاق پدر و مادر و کودک
۱. در اتاق والدین و کودک باز باشد تا کودک بتواند آزادانه رفت و آمد کند و والدین لباس‌های مناسب استفاده کنند.
۲. در زمان‌های خاص در اتاق والدین بسته باشد. (نکته: به بچه‌ها باید یاد داد که همیشه برای وارد شدن به یک اتاق در بزنند حتی اگر آزاد باشند برای رفت و آمد و حتی اگر در اتاقی باز باشد.)
۳. نباید اتاق‌خواب بچه‌ها طوری باشد که نوری یا سایه‌ای خاص در آن بیفتد و بچه‌ها ببینند. دارای قسمت زائد نباشد. مثلاً اتاق دیگر یا انباری پشت آن نباشد.سر و صدا نداشته باشد. پنجره‌های اتاق کودک را باید عایق‌بندی کرد که سر و صدای بیرون از منزل داخل خانه نیاید و مزاحم خواب کودک نشود.
نکات مهم برای جدا خوابیدن بچه‌ها
۱. زمان خواب او منظم باشد. یعنی بچه در زمان خوابش کاملاً خسته باشد که زود بخوابد. فاصله زمانی مناسب بین دو خواب برای کودک ۷ ساعت است، یعنی اگر ساعت ۳ تا ۵ بعدازظهر خوابید، ساعت ۱۲ وقت مناسب برای خواب است و نباید انتظار داشت ساعت ۱۰ بخوابد. در برخی موارد اصلاً باید خواب نیمه روز را حذف کرد و کودک قادر است تا ۱۲ ساعت بیدار بماند و وقتی کامل خسته شد بخوابد.
۲. سیر بخوابد: بچه‌هایی که گرسنه می‌خوابند، احتمال اینکه نیمه شب از گرسنگی بیدار شوند زیاد هست. جدا خوابی زمانی آغاز می‌شود که کودک وعده شام را همراه خانواده میل کند. این کودکان تا صبح به شیر مادر نیاز پیدا نمی‌کند.
۳. مریضی‌ها و بیماری‌هایی نداشته باشد که نیاز به شیر مادر داشته باشد. (مثلاً ضعیف بودن یا...)
۴. قبل از خواب برای او فضایی آرام فراهم کنید.
لجبازی:
کودکان از ۱.۵ سالگی نشانه‌هایی از لجبازی را نشان می‌دهند.اگر چه مقاومت کردن در برابر خواسته‌های والدین ، از ۶ ماهگی و در زمان تغذیه کودک، به صورت بیرون ریختن غذا بروز می‌کند، اما به طور مشخص لجبازی از ۱.۵ سالگی در رفتار کودک، قابل‌مشاهده است، در سه‌سالگی به اوج خود می‌رسد و تا حدود شش و هفت سالگی ادامه دارد. یکی از علل لجبازی کودکان، تناقضات رفتاری والدین است. مثلاً یک روزحالمان خوب است با او بازی می‌کنیم و وقتی حالمان بد است حوصله بازی نداریم. سه سالگی اوج لجبازی کودک است، اما این لجبازی با قصد و غرض نیست بلکه شخصیت من» و مستقل کودک در حال شکل‌گیری است. والدین باید کمی صبوری کنند و از تنبیه کردن خودداری کنند.
پدر و مادری که حرف کودکشان را گوش نمی‌کنند و در پی باز کردن کودک از سر خودشان هستند، نباید توقع داشته باشند کودکشان حرف آن‌ها را بشنود. ترساندن و تنبیه هرگز از کودکانمان انسان بهتری نخواهد ساخت. تنبیه تنها باعث افزایش اضطراب در کودکان است. وظیفه والدین آموختن کار خوب به کودکان است نه بازداشتن آن‌ها از کار بد! مطالعات نشان می‌دهد که اگر به کودک چیزی را مدام بگویید او هم شروع به مخالفت با شما می‌کند.
در حالی که اگر بعد از یک‌بار گفتن ادامه ندهید کودک هم آن را رها خواهد کرد. به عنوان مثال، وقتی روی میز میزند اگر یک‌بار به او بگویید که نزن پسرم «فوقش دو بار میزند و بعد آن را کنار می‌گذارد، ولی اگر بگوییم» نزن! نکن! من به تو نگفتم و ... کودک شروع به لجبازی می‌کند و آن را ادامه می‌دهد. چنانچه کودکی مورد بی‌توجهی قرار گیرد سعی می‌کند از طریق منفی کاری و لجبازی توجه دیگران را به خود جلب کند. مثلاً جلوی تلویزیون می‌ایستد، هنگام صحبت کردن دیگران داد و بیداد می‌کند و موقع غذا خوردن از سر سفره بلند می‌شود. والدین هنگام مشاهده چنین رفتار‌هایی با بحث‌های طولانی، خواهش و یا حتی تنبیه به رفتار منفی کودک توجه می‌کنند و بدین ترتیب به تدریج کودک می‌آموزد که برای کسب توجه دست به این رفتار‌ها بزند.
دقت کنید: پدر و مادری دو گوش شنوا می‌خواهد نه یک زبان گویا. قرار نیست پدر و مادر متکلم وحده باشند. هر پدر و مادری که حرف میزند و گوش شنوایی برای شنیدن سخن کودکش ندارد کودکش را از پای خواهد انداخت.
۰
