اعتصاب کارگران پالایشگاه نفت آبادان

سهم ۲۰ درصدى صنعت نفت ایران ازتولید نفت اوپک در سال ۱۳۵۷، کشور راپس از عربستان در مقام دومین صادرکننده بزرگ نفت جاى داده بود. صنعت نفت ایران علاوه بر تولید حدود ۶ میلیون بشکه نفت خام در روز، داراى بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت جهان در آبادان هم بود.

چنین صنعتى با گستردگى و سودآورى بالا، علاوه بر اینکه شاه را در رویاى دستیابى به دروازه‌هاى تمدنى بزرگ فرو برده بود، قدرت‌هاى بزرگ از جمله آمریکا را نیز تحریک کرده بود تا براى افزایش هژمونى خود در منطقه سرشار ازمنابع انرژى خاورمیانه، بیش از گذشته به ایران توجه داشته باشد.

چنین وضعیتی همزمان با اوج‌گیری اعتراضات داخلی در ایران نسبت به حکومت پهلوی به‌زودی بار دیگر سرنوشت ایران را به صنعت نفت پیوند زد.

بعد از واقعه هفده شهریور، اعتصابات سراسری کشور را دربرگرفت. با این همه اعتراض کارکنان شرکت نفت تاثیر چشمگیرتری داشت. یک روز بعد از رخداد جمعه خونین، ابتدا صد‌ها نفر از کارکنان پالایشگاه تهران و روز‌های بعد کارکنان پالایشگاه‌های تبریز، آبادان، اصفهان و شیراز اعتراض خود را اعلام کردند.

اعتراضاتی از این دست البته در آغاز تاثیر چندانی بر کیفیت صدور نفت نداشت، اما زمانی که کارکنان صنعت نفت آبادان و اهواز دست به اعتصاب زدند، وضعیت تا حدودی دگرگون شد. روز دوم مهر ۱۳۵۷ صد‌ها نفر از کارگران و کارمندان پالایشگاه نفت آبادان دست به اعتراض زدند و این اتفاق تاثیر مهمی در تحولات سیاسی منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی در بیست‌ودوم بهمن همان سال داشت.

اعتصاب کارکنان صنعت نفت، تولید و صادرات نفت ایران را کاهش داده بود به‌گونه‌ای که در آن برهه «شریف‌امامی» نخست‌وزیر وقت اذعان کرد که این واقعه روزانه ۵۷ میلیون دلار از درآمد ارزی کشور را کاهش داده است.

خبر اعتصاب کارگران پالایشگاه آبادان به دلیل اهمیت جهانی این پالایشگاه همان شب از طریق رادیو‌های خارجی پخش شد. در پی این رویداد حکومت برای کنترل اوضاع در آبادان و ۹ شهر دیگر حکومت نظامی اعلام کرد. این اعتصاب و تحصن با دخالت نیرو‌های نظامی به خشونت کشید.

به‌دنبال اعتصاب کارمندان و کارگران پالایشگاه آبادان، چندروز بعد، کارکنان اداره مرکزی شرکت نفت نیز به پشتیبانی از کارکنان پالایشگاه دست از کار کشیدند. اعتصاب‌کنندگان که در حدود ۳ هزار نفر بودند، خواستار عدم دخالت نظامیان در پالایشگاه و سایر قسمت‌های صنعت نفت شدند.

اعتصاب‌کنندگان همچنین خواستار ۵۰ درصد افزایش حقوق خود شدند. همان روز‌ها «تابان‌سر»، رئیس پالایشگاه آبادان و سایر مقامات صنعت نفت در این شهرستان اعلام کردند خواسته‌های کارمندان و کارگران موردتوجه قرار دارد و تبعیضات موجود از بین خواهد رفت.

رئیس پالایشگاه آبادان از طرف خود و هیات‌مدیره شرکت نفت از واقعه پالایشگاه و دخالت ماموران ابراز تاسف کرد. سپس با پیوستن کارکنان پالایشگاه تهران و در پی آن اعتصاب همگانی کارکنان و کارمندان صنعت نفت، پالایشگاه‌های سراسر کشور در معرض تعطیل شدن قرارگرفت.