(ویدئو) سایه شوم چرای بی‌رویه بر سر پلنگ برفی

قله‌های یخی کوه جرگلانت باید متعلق به پلنگ‌های برفی باشد که تعداد آن‌ها در مغولستان به کمتر از ۱۰۰۰ رسیده است، اما دامداران به طور فزاینده‌ای به زیستگاه سنتی این حیوانات آسیب‌پذیر فشار می‌آورند.

به گزارش فرارو، دریبازار نرگوی که ۱۰ رأس گوسفند خود را در پی حملات پلنگ‌های برفی موسوم به «ارواح کوهستان» از دست داده است، گفت: اکنون هشت خانواده دامدار در این کوه وجود دارد.

حیوانات وحشی و دام اهلی مدت‌هاست که در نواحی وسیع مغولستان وجود داشته‌اند، اما تلاش گله‌دارانی که به دنبال گسترش گله‌ها و درآمد بیشتر هستند برای دستیابی به زمین‌های قابل چرای بیشتر، گوسفندان را به زمین‌هایی که زمانی برای حیوانات وحشی محفوظ بود منتقل کردند.

گونه دیگری که در معرض تهدید قرار گرفته غزال مغولی است. این جانوران لاغر اندام که از دیرباز نماد زیبایی طبیعی این کشور هستند، هزاران کیلومتر از شرق و جنوب مغولستان را در سراسر شمال چین طی مهاجرت سالانه خود طی می‌کنند. اما به گفته وزارت محیط زیست، تعداد آن‌ها از ده‌ها میلیون به کمتر از سه میلیون کاهش یافته است.

کارشناسان می‌گویند که تغییرات آب و هوا و بیابان‌زایی آن‌ها را مجبور به تغییر عادات باستانی کرده است، از دنبال کردن پوشش گیاهی تازه در فصول سال تا رفتن به هر جایی که علف کافی برای زنده ماندن وجود دارد.

هنوز کمتر از ۱۰۰۰ پلنگ برفی در مغولستان وجود دارد. به گفته صندوق جهانی طبیعت، بزرگترین اتحادیه بین‌المللی در زمینه حفاظت از محیط زیست، وقتی تعداد دام افزایش می‌یابد، باید مرتع جدیدی پیدا کنید، اما مراتع جدید متعلق به حیات وحش استفاده می‌شود. زمانی در هر کیلومتر مربع ۵ دام وجود داشت، اکنون در هر کیلومتر مربع ۱۵ دام وجود دارد.

بر اساس آمار‌های دولتی، جمعیت دام مغولستان در دهه‌های اخیر سه برابر شده و از ۲۰ میلیون در سال ۱۹۹۰ به ۶۰ میلیون رسیده است. این افزایش به دلیل افزایش تقاضا برای کرک کشمیر در خارج از کشور، عمدتاً از چین، ایجاد شده است.

مغولستان یکی از کم جمعیت‌ترین کشور‌های جهان است و حدود یک سوم جمعیت آن کوچ نشین هستند. به گفته کارشناسان، افزایش تعداد دام‌ها به رهایی بسیاری از فقر شدیدی که زمانی زندگی عشایری را تعریف می‌کرد، کمک کرده است، اما دامداران هنوز با واقعیت‌های سخت اقتصادی روبرو هستند.

دارخانباتور باتسوهخ، گله دار اهل اردنسانت، که تقریباً در ۲۰۰ کیلومتری جنوب غربی شهر اولان‌باتور قرار دارد، گفت: اگر حیوانات کم، حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ حیوان داشته باشید، نمی‌توانید زندگی خود را بهبود ببخشید، نمی‌توانید ماشین بخرید یا برای آینده فرزندانتان پول پس انداز کنید.

گاندولگون سانجا، رهبر گروهی متشکل از ۲۰۰ خانواده دامدار در استان سوخباتور شرقی، به خبرگزاری فرانسه گفت: گله‌داران تحت فشار مالی بسیار زیادی هستند. وی با اشاره به لزوم پرداخت هزینه خوراک دام و شهریه مدارس برای فرزندانشان گفت: آن‌ها همیشه با کمبود پول مواجه هستند.

دام‌ها اکنون در نزدیکی حیوانات وحشی زندگی می‌کنند که منجر به درگیری‌های گاه به گاه شکارچیانی که از گوسفند و بز تغذیه می‌کنند و گاهی اوقات باعث گسترش بیماری می‌شود.

آنتلوپ سایگا، بومی مغولستان غربی، به ویژه در برابر بیماری‌های منتقله از طریق دام حساس است. تعداد این گونه به دلیل شیوع ویرانگر آفت گاو گوسفند در سال‌های ۲۰۱۶-۲۰۱۷، که گاهی اوقات طاعون بز نامیده می‌شود، از ۱۵۰۰۰ به ۳۰۰۰ کاهش یافت.

اوچیرکو نیامسورن، معاون دانشکده دامپزشکی دانشگاه علوم زندگی مغولستان، به خبرگزاری فرانسه گفت: ما نمی‌توانیم واکسن به حیوانات وحشی تزریق کنیم.

جمعیت پلنگ برفی که هنوز در سطح جهانی آسیب پذیر است، در مغولستان تثبیت شده است. یک نظرسنجی در سال ۲۰۲۱ نشان داد که ۹۵۳ پلنگ برفی در مغولستان وجود دارد. اما نفوذ گله‌داران به زمین‌های حفاظت‌شده باعث نگرانی مقامات محلی و تهدید حیوانات اهلی و وحشی شده است.

منخداوا خساق، معاون فرماندار منخان، منطقه‌ای که جرگلانت در آن قرار دارد، گفت که سال گذشته حداقل ۲۲۰ راس دام توسط پلنگ برفی در آنجا خورده شد.

او به خبرگزاری فرانسه گفت: گله داران همیشه از پلنگ‌های برفی و حیوانات گم شده آن‌ها شکایت دارند. اما ما به آن‌ها می‌گوییم که باید کوه جرگلانت را ترک کنند، این یک پارک ملی است که برای پلنگ‌های برفی در نظر گرفته شده است و آن‌ها اجازه ندارند دام‌های خود را در آنجا چرا کنند.

کارشناسان می‌گویند که دولت باید برای پایدارتر کردن بخش دامداری کشور تلاش کند. مغولستان باید یک سیستم سالم ایجاد کند که مواد خام و محصولات دامی ارزش بیشتری داشته باشد و دامداران برای افزایش درآمد خود به راه‌هایی غیر از پرورش دام بیشتر نیاز دارند.