تحصیل در آلمان از کالج تا دکترا

کالج در سیستم آموزشی آلمان حکم پیش دانشگاهی در ایران را دارد.

دانشجو باید مدرک قبولی‌اش در دانشگاه سراسری را به تایید وزارت علوم برساند، آن را همراه مدارک دیپلم و ریزنمرات آن ترجمه کند و با مهر تایید دادگستری همراه با مدرک زبان و پذیرش کالج به مرکز اونی اسیست در برلین ارسال می‌کنند. مرکز اونی‌اسیست در سال ۲۰۳ تاسیسی شد و در برلین به دانشجویان خارجی کمک می‌کند تا از بی‌نقص بودن مدارک خود اطمینان حاصل کنند.

در مورد گرفتن ویزای تحصیلی و پذیرش دانشگاه در آلمان اولین قدم پس از جمع‌آوری اطلاعات، ارسال درخواست کتبی به همراه مدارک کامل به دانشگاه است. ارسال مدارک برای پذیرش در ترم تابستانی و زمستانی متفاوت است. ترم تابستانی از اوایل آوریل شروع می‌شود پس تا ۱۵ ژانویه زمان هست. ولی ترم زمستانی از اوایل اکتبر آغاز می‌شود و برای ارسال مدارک تا ۱۵ ژوئیه می‌توان اقدام کرد.

دانستن زبان آلمانی برای ورود به کالج الزامی است.

پس از انجام مقدمات، وقتی مراحل ترجمه و پذیرش و ویزای تحصیلی انجام شد، دوره‌ای یک ساله آغاز می‌شود که با گرفتن مدرک آن متقاضی می‌تواند در دانشگاه‌های آلمان ادامه تحصیل دهد.

شرایط کالج‌های آلمان
کالج در سیستم آموزشی آلمان ۲ ترم است و حکم پیش دانشگاهی در ایران را دارد. این دوره برای آموزش زبان آلمانی و دروسی مانند ریاضی، فیزیک، شیمی و یا برنامه نویسی کامپیوتری است. معمولا دروس آن را دانش آموزان ایرانی قبلا بصورت کاملا یاد گرفته اند و به نوعی مرور دبیرستان و پیش دانشگاهی است. در آلمان ۳۷ کالج وجود دارد که تعداد سه هزار متقاضی خارجی از بیش از ۴۰ کشور، در آن‌ها مشغول به آمادگی برای شرکت در امتحان ذکر شده هستند.

تحصیل در کالج به غیر از کالج شهر درسدن رایگان است. البته هزینه زندگی با دانشجو است. پیش از شروع به تحصیل در کالج، قبولی در آزمون ورودی آن الزامی است، که معمولا در قالب یک امتحان زبان آلمانی برگزار می‌شود. بنابراین، دانستن زبان آلمانی برای ورود به کالج الزامی است. داوطلبان حضور در دانشگاه‌های آلمان باید پیش از درخواست، بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ ساعت زبان آلمانی آموخته باشند. این میزان در کالج‌ها یکسان نیست و در برخی موارد، سطح بالاتری انتظار می‌رود.

دوره کارشناسی در آلمان
تقریبا می‌توان گفت: در هر رشته‌ای می‌توان در آلمان در مقطع لیسانس درس خواند. برای همه دانشجویان خارجی این دوره رایگان است. جالب است بدانید جز چند رشته در مقطع کارشناسی که به انگلیسی آموزش می‌دهند، زبان آموزشی دانشگاه‌ها آلمانی است. البته لزومی ندارد که حتما مدرک زبان داشته باشید، دانشجویان غیر آلمانی می‌توانند قبل از ورود به دانشگاه، در کلاس‌های زبان آلمانی دانشگاه شرکت کنند. آن‌ها باید در آزمون DSH یا TestDaf ، پذیرفته شوند. البته این مدرک زبان صرفا برای دوره کارشناسی نیست. برای مقاطع بالاتر هم همین سطح لازم است. کلاس‌های زبان اصولا ۶ الی ۱۰ ماه طول می‌کشند و در دانشگا‌ه‌ها ارایه می‌شوند.

دانشجویان غیر آلمانی می‌توانند قبل از ورود به دانشگاه، در کلاس‌های آموزش زبان آلمانی دانشگاه محل تحصیل شرکت کنند.

اینجا باید این نکته را ذکر کنیم که دانستن زبان برای گرفتن پذیرش در سایت دانشگاه آمده، قبل از هر کاری باید صفحات معرفی دانشگاه که در سایت آن‌ها هست مطالعه شود. در صورتی که برای گرفتن ویزا نیاز به مدرک زبان باشد سفارت بدون مدرک ویزا نخواهد داد.

وضعیت تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در آلمان
کسانی که در ایران در دانشگاه درس خوانده‌اند مراحل دیگری را برای گرفتن پذیرش و ویزای تحصیلی باید سپری کنند. آن‌ها باید مدرک دانشگاهی را ترجمه و تاییدیه وزارت علوم را بگیرند. این ترجمه به همراه مدرک زبان، مدرک دیپلم، پیش‌دانشگاهی و ریزنمرات برای ثبت‌نام پذیرش لارم است.

اگر فرد قصد ادامه تحصیل در رشته خود را دارد می‌تواند در مقطع بعدی تحصیلی خود ثبت‌نام کند، ولی اگر می‌خواهد تغییر رشته دهد باید از مقطع پایین‌تر شروع کند. این زمان ممکن است متغیر باشد و دانشجو در رشته جدید هم احساس رضایت نکند و باز تصمیم به تغییر رشته بگیرد. زمان سپری شده برای این تصمیم‌گیری‌ها مهلت ویزا، هزینه‌ها و عمر شخص را به خطر می‌اندازد.

برای تحصیل به زبان انگلیسی داشتن مدرک TOEFL یا IELTS و برای تحصیل به آلمانی سطح B ضروری است.

اگر درباره کارشناسی ارشد نیاز به اطلاعات دارید باید این نوید را به شما بدهم که در این مقطع رشته‌های بیشتری در آلمان هستند که آموزش دانشگاهی آن‌ها به انگلیسی است. کارشناسی ارشد نیز در آلمان کاملا رایگان است و برای تحصیل با زبان انگلیسی داشتن مدرک TOEFL و یا IELTS لازم است. برای رشته‌هایی هم که به آلمانی ارایه می‌شوند، باید حداقل سطح B۱ آلمانی را در ایران گرفته باشید و سپس در کلاس‌های زبان دانشگاه تا سطح DSH شرکت کنید تا مجوز شرکت در کلاس‌های درسی را بگیرید.

برای تحصیل در مقطع فوق‌لیسانس شما نیاز به توصیه‌نامه دارید. این توصیه‌نامه را باید از اساتید دانشگاه خود در ایران بگیرید. ایشان باید توصیه‌نامه را امضا و ممهور کنند. عضو هیئت علمی بودن این اساتید برای بعضی از دانشگاه‌های آلمان مهم است. تعداد این توصیه‌نامه‌ها هم میان دانشگاه‌ها فرق دارد از ۱ تا ۳ توصیه‌نامه برای گرفتن پذیرش لازم است.

وضعیت تحصیل در مقطع دکترا در آلمان
تحصیل دکترا در دانشگاه‌های آلمان همانند پذیرش کارشناسی و کارشناسی ارشد به قبولی در دانشگاه‌های دولتی داخل کشور مربوط نباشد، ولی ارائه سابقه قوی، داشتن معدل بالا و ارائه پروپوزال تحقیقاتی کسب پذیرش دکترا در دانشگاه‌های آلمان را ساده‌تر می‌کند. برای گرفتن پذیرش دکترا باید پس از تهیه مدارک و ترجمه آن‌ها و اقدام برای گرفتن مدرک زبان سراغ اساتید دانشگاه‌های آلمان رفت و باب آشنایی را باز کرد.

شرایط دانشگاه‌های آلمان برای دادن پذیرش متفاوت است. برای همین توصیه می‌شود شخصا سایت‌های دانشگاه‌ها را مطالعه کنید. در مقطع دکترا هم تحصیل به زبان انگلیسی در بعضی از دانشگاه‌های آلمان امکان دارد. برای تحصیل انگلیسی مدرک TOEFL یا IELTS لازم است و برای آلمانی حداقل سطح B۱ ضروری است. البته به این نکته باید اشاره کرد که دانشجو باید یک دوره زبان آلمانی قبل از ورود به دوره آکادمیک در دانشگاه بگذراند و پس از رسیدن به سطح زبان B۲ آلمانی می‌تواند وارد کلاس‌های آموزشی دانشگاه شود.

شرایط دانشگاه‌های آلمان برای دادن پذیرش دکترا متفاوت است.

از مزایای تحصیل در آلمان فرصت سه ماهه‌ای است که بعد از پایان تحصیلات به فرد داده می‌شود که کار مناسب مرتبط با رشته تحصیلی خود را بیابد و جهت اخذ اقامت دائم کشور آلمان اقدام کند. برای پیدا کردن کار مرتبط با رشته زبانی که دانشجو در دانشگاه خوانده تاثر دارد. تحصیل به زبان آلمانی در یافتن کار مناسب موثر است.

ویزای دانشجویی
برای گرفتن ویزا متقاضی باید به سفارت مراجعه کند. این بخش از کار بسیار دشوار و ناامید کننده است. در این مراجعه شما طی یک مصاحبه مدارکی را ارائه می‌دهید و به سولات مسئولان سفارت پاسخ خواهید داد. در مورد ویزای تحصیلی در آلمان شما مستقیما با افسر کنسولگری ملاقات می‌کنید. پیش از هر چیز باید برای این مصاحبه در سایت سفارت آلمان ثبت‌نام کرده باشید.

قبل از هر کاری در سایت سفارت آلمان برای اخذ ویزای تحصیلی ثبت‌نام کنید.

در حال حاضر نوبت‌دهی برای مصاحبه ویزای تحصیلی حدود یک سال است. پس قبل از هر کاری در سایت ثبت‌نام کنید. برای این کار نیازی به پذیرش نیست، فقط وارد سایت می‌شوید و در بخش ویزای تحصیلی اطلاعاتتان را وارد می‌کنید. پس از این کار، برای شما ایمیلی مبنی بر درستی مراحل انجام شده ارسال می‌شود. ممکن است در مراجعه اول رد شوید ولی خوب است بدانید که با پیگیری ممکن است نتیجه بهتری بگیرید.

ویزای دانشجویی آلمان در ابتدا ۳ ماه اعتبار دارد که متقاضی پس از ورود به خاک آلمان و با مراجعه به اداره امور اتباع خارجه ( Ausländerbehörde ) شهر خود نسبت به تمدید ۱ الی ۲ ساله ویزای تحصیلی آلمان خود اقدام می‌کند.

بورس تحصیلی
با نگاه به هزینه‌های تحصیل در آلمان و مقایسه آن با کشور‌های دیگر مقرون به صرفه بودن تحصیل در آلمان کاملا مشخص می‌شود. مخارج بیشتر دانشگاه‌ها و دانشکده‌های فنی را دولت آلمان تامین می‌کند و فقط مقدار کمی از هزینه‌ها را خود دانشجو بر عهده دارد. منظور از این مقدار کم، هزینه‌های تحصیل است، همان طور که پیشتر گفتیم هزینه‌های زندگی و معاش بر عهده دانشجو است.

هر ایالت آلمان درباره هزینه‌های تحصیلات شرایط متفاوت دارد. این قوانین شامل مخارج و حتی اخراج دانشجو می‌شود. جالب است بدانید ایالت‌هایی مانند: هامبورگ، فدرال، بایرن، و نیدرزاسسن هزینه‌های تحصیلی معمولا حدود ۵۰۰ یورو گران‌تر از سایر ایالت‌هاست. این در حالی است که سایر ایالت‌های فدرال هزینه تحصیل را نمی‌پردازند، اما برخی از مقررات ویژه برای دانشجویان نیز در نظر می‌گیرند.

از جمله موارد رفاهی که برای دانشجویان وجود دارد مخارجی مانند رستوران‌ها، خانه‌های مسکونی یا امکانات ورزشی است. به علاوه دانشجویان خارجی امکانات دیگری را برای بلیط اتوبوس یا قطار دریافت می‌کنند.

موارد رفاهی که برای دانشجویان وجود دارد مخارجی مانند رستوران‌ها، خانه‌های مسکونی، امکانات ورزشی بلیط قطار و اتوبوس است.

خوابگاه دانشجویی
هنگام ثبت‌نام به صورت خودکار برای دانشجو خوابگاه در نظر گرفته نمی‌شود. این نکته مهمی است که باید بدانید. دانشجو می‌تواند از خوابگاه‌های دانشجویی یا اقامتگاه‌های شخصی استفاده کند. شما می‌توانید بسته به نیاز یک اتاق یا یک آپارتمان کامل را اجاره کنید. در آلمان، خوابگاه‌ها را مستقیما دانشگاه‌ها اداره نمی‌کنند. آن‌ها با متولیان مسکن همکاری نزدیکی دارند تا بتوانید راحت‌تر محل اقامت دانشجویان را تامین کنید.

در حال حاضر، اقامت در آلمان برای دانشجویان خارجی در خوابگاه‌های دانشجویی، آسان نیست.

از آنجایی که جمعیت دانشجویان خارجی در آلمان زیاد است پس امکانات اقامتی متفاوت و متنوعی هم وجود دارد. در حال حاضر، اقامت در آلمان، برای دانشجویان خارجی در خوابگاه‌های دانشجویی، آسان نیست و ممکن است این شرایط شما را مجبور به اقامت در جایی دور از دانشگاه و با قیمت بسیار گران کند. برای اینکه نگران این موضوع نباشید بهتر است قبل از هر کای شرایط اقامتی خود را مشخص کنید. برای این کار نگاهی به محل اقامت در آلمان برای دانشجویان خارجی در خوابگاه‌های برلین ( Studentenwerk ) بیاندازید.