مشاهدۀ «دایره‌های عجیب» روی مریخ؛ آیا این نشانۀ حیات است؟

فرادید| جست‌وجوی حیات گذشتۀ مریخی عمدتاً بر روی نشانه‌های زیستی (مثل شواهد شیمیایی در سنگ‌ها یا در هوا) متمرکز شده است که ممکن است توسط میکروارگانیسم‌ها به جا مانده باشند. این نوع سرنخ‌ها باید در تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی بررسی شوند.

به گزارش فرادید؛ اما اگر بتوانیم نشانه‌های بیولوژیکی را در مناظر صخره‌ای مریخ ببینیم چه؟ مریخ‌نوردها گاهی اوقات اشکال وسوسه‌انگیز و غیرعادی را در سطح مریخ دیده‌اند. بیشتر اینها به عنوان فرسایش ناشی از جو نازک مریخ توضیح داده شده است. اما در 27 سپتامبر 2023، مریخ نورد Perseverance با یک چیز عجیب دیگر روبرو شد: شکل‌های دایره‌ای که شبیه آنهایی هستند که میکروب‌ها در برخی دریاچه‌های روی زمین ایجاد کرده‌اند.

ساختار دایره‌ای در مریخ

ناسا این تصاویر را اخیراً به عنوان بخشی از آپلود روزانه تصاویر جدید از مریخ‌نورد منتشر کرده است. هنوز هیچ تحلیل یا مقاله‌ای در این باره منتشر نشده است، بنابراین در حال حاضر فقط تصاویر و نظرات دانشمندان تیم ماموریت را داریم.

ویژگی‌های سنگی غیرمعمول در مریخ

مریخ‌نورد در حال کاوش بقایای یک دلتای باستانی در دهانه «جزرو» بوده است. اینجا جایی است که زمانی رودخانه‌ای به دریاچه‌ای که میلیاردها سال پیش در داخل دهانه وجود داشت می‌ریخت. دلتا هنوز از بالا به وضوح قابل مشاهده است. ناسا Perseverance را به طور خاص به همین دلیل به دهانه Jezero فرستاد، زیرا مکانی ایده‌آل برای جستجوی شواهدی از حیات میکروبی گذشته است.

همانطور که در بالا ذکر شد، این جستجو بیشتر در مورد جستجوی ردپایی از امضاهای زیستی است که از میکروب‌ها سرچشمه می گیرند. اما این احتمالاً مستلزم آن است که اگر واقعاً حیاتی وجود داشته باشد، برخی از آن نمونه‌ها را به زمین برگردانیم تا در آزمایشگاه‌های پیشرفته‌تر مطالعه شوند.

اما ساختارهای دایره‌ای که اخیرا دیده شده‌اند ممکن است نشانه‌ای واضح از حیات گذشته مریخ باشند. به نظر می‌رسد که آنها شبیه تشکیلات مشابه روی زمین به نام استروماتولیت‌ها و میکروبیالیت‌ها هستند. آنها توسط جوامع میکروبی در برخی دریاچه‌ها، در فرآیندی که زیست‌شناسی و زمین‌شناسی را ترکیب می‌کند، ایجاد می‌شوند.

ساختارهای دایره‌ای مربوط به فعالیت میکروب‌ها در ساحل دریاچه‌ای در استرالیای غربی

دریاچه نمک بزرگ در ایالت یوتا نمونه‌های عالی از استروماتولیت‌ها دارد. در زمین، آنها توسط ترکیبی از باکتری‌ها و کربنات کلسیم ایجاد می شوند. آیا ممکن است فرآیند مشابهی در مریخ اتفاق افتاده باشد؟

استیون راف، زمین‌شناس مریخ در دانشگاه ایالتی آریزونا، در کانال یوتیوب خود Mars Guy به بررسی این کشف پرداخت. راف گفت:

«در همان جایی که ممکن است انتظارش منطقی باشد، Perseverance ساختارهای صخره‌ای دایره‌ای شبیه به ساختارهایی که توسط جوامع میکروبی در برخی دریاچه‌های روی زمین تشکیل شده بود، کشف کرد. این امکان هیجان انگیز نیاز به نگاه دقیق‌تر دارد».

احتمالات دیگر

این سازندها شبیه استروماتولیت‌ها یا حتی به طور خاص‌تر، میکروبیالیت‌ها هستند. با این حال، همانطور که راف گفته است، احتمال دیگری نیز وجود دارد که «هوازدگی کروی» نامیده می شود. این زمانی است که هوازدگی شیمیایی بر سنگ بستر درزدار تأثیر می‌گذارد و منجر به تشکیل لایه‌های متحدالمرکز یا کروی از سنگ‌های بسیار پوسیده می‌شود. این فرایند «پوسته‌های» سنگی متحدالمرکزی، شبیه لایه‌های پیاز تولید می‌کند. بنابراین ویژگی‌های دیده شده در مریخ ممکن است از این نوع باشند.

نمونه‌ای از هوازدگی کروی در سطح زمین؛ منطقۀ گالیسیا، اسپانیا

کنت فارلی ژئوشیمیدان مؤسسه فناوری کالیفرنیا می‌گوید: «دانشمندان مریخ در مأموریت مریخ نورد همچنین این فرضیه را در نظر گرفتند که این ویژگی‌ها صرفاً هوازدگی کروی هستند». فارلی خاطرنشان کرد که این یک پدیده بسیار رایج در زمین است و در جای دیگری در جزرو، هم در سنگ‌های آذرین و هم در سنگ‌های رسوبی دیده می‌شود.

فارلی افزود: «اگرچه ما هنوز در حال تفسیر داده‌ها هستیم، فرضیه دوم بسیار کمتر خارق العاده است، و به همین دلیل در حال حاضر طرفدار بیشتری دارد».