روزی که یکی از فعالیتهای روزمره خورشید متوقف شد!
باد خورشیدی یکی از ویژگیهای ثابت منظومه شمسی است؛ البته به جز در روز کریسمس ۲۰۲۲ که ناگهان بهطور کامل ناپدید شد. این رویداد عجیب توسط یک فضاپیمای ناسا در حال گردش به دور مریخ شناسایی شد.
فضاپیمای ماوِن، متوجه شد که اندازه مگنتوسفر سیاره سرخ در پاسخ سه برابر شده است.
در حالی که خورشید بهعنوان یک راکتور همجوشی هستهای غولپیکر کار میکند، جریان بیوقفهای از ذرات باردار را که ما آن را باد خورشیدی مینامیم، بیرون میکشد. این امر تمام سیارات را بافر میکند و اتمسفر آنها را از بین میبرد. البته اگر مغناطیس کره محافظ نباشد که ذرات ورودی را منحرف می کند.
باد خورشیدی در نوسان است، اما دسامبر گذشته اخترشناسان را غافلگیر کرد که ناگهان برای چند روز بهطور کامل متوقف شد. این ناهنجاری توسط ماوِن، یک مدارگرد ناسا که جو مریخ را مطالعه میکند، شناسایی شد که ابزارهایش افت چگالی باد خورشیدی را با ضریب ۱۰۰ ثبت کردند. بدون فشار باد خورشیدی، مگنتوسفر و یونوسفر سیاره سرخ تا سه برابر متورم شدند.
جاسپر هالکاس، نویسنده اصلی این مطالعه، گفت: «زمانی که ما برای اولین بار دادهها را مشاهده کردیم، افت شدید باد خورشیدی تقریباً غیرقابل باور بود. ما یک گروه کاری برای مطالعه این رویداد تشکیل دادیم و دریافتیم که این دوره زمانی سرشار از یافتههای باورنکردنی است.»
ماوِن دریافت که یونوسفر از حالت مغناطیسی بهحالت مغناطیسینشده تبدیل شده است؛ درحالی که ناحیه مرزی فعالیت الکترومغناطیسی بسیار کمتری نسبت به معمول دارد. حدود دو روز بعد، باد خورشیدی بازگشت و تیم ناسا را با پنجرهای نادر به مجموعهای از شرایط غیرعادی مواجه کرد.
هالکاس گفت: «ما واقعاً داریم میبینیم که وقتی باد خورشیدی بهطور مؤثری از بین میرود، مریخ چگونه واکنش نشان میدهد. این یک مطالعه غیرمنتظره بزرگ در مورد اینکه مریخ اگر به دور ستارهای با باد کمتر میچرخید، چگونه بود.»
این تیم میگوید که این سقوط به دلیل تعامل نادر بین امواج باد خورشیدی بوده است. موجی که به سرعت حرکت میکرد از موجی که کندتر حرکت میکرد سبقت گرفت که این باعث میشود آنها به یک موج فشرده شوند که منطقهای با متراکم کمتر را پشت سر بگذارد. این پدیده در موارد بسیار نادری رخ میدهد؛ از جمله یکی از مواردی که در سال ۱۹۹۸ بر روی زمین تاثیری گذاشت، اما معمولاً فضاپیماهایی به خوبی ماوِن برای مطالعه آنها وجود ندارند.
منبع: همشهری