کنکورد شوروی؛ چطور جت مافوق صوت Tupolev Tu-144 به آزمایشگاه ناسا تبدیل شد؟

در حالی که شوروی به ساختن هواپیمای مسافربری مافوق صوت Tupolev Tu-144LL و به پرواز درآوردن آن قبل از غرب افتخار می کرد، این پروژه در مجموع یک شکست بزرگ بود.

این هواپیما با عجله ساخته شده بود، هرگز نتوانست مقرون به صرفه یا رقابتی باشد، و غیر قابل اعتماد و خطرناک بود. با این حال، توپولف Tu-144به عنوان آزمایشگاه پرواز مافوق صوت Tupolev Tu-144LL ناسا پایانی همراه با احترام داشت.

رقیب شوروی برای کنکورد

شوروی توانست هواپیمای مافوق صوت Tu-144 را درست قبل از کنکورد اروپایی ها آزمایش کند. با این حال، این نهایت موفقیت Tu-144 بود. این هواپیما در نمایشگاه هوایی پاریس در سال ۱۹۷۳ در حالی سقوط کرد که کنکورد زودتر از همتای اروپایی اش وارد سرویس شد.

سپس پس از سانحه دیگر، Tu-144 از سرویس مسافربری کنار گذاشته شد. این هواپیما برای مدتی به عنوان یک هواپیمای باری مورد استفاده قرار گرفت تا اینکه در سال ۱۹۸۳ به طور کلی لغو شد. شوروی بعداً از آن به عنوان پلتفرمی آموزشی برای فضاپیمای بوران (Buran) استفاده کردند.

از پروپاگاندای شوروی تا آزمایشگاه ناسا

اگر ناسا نبود، این می توانست پایان کار Tu-144 باشد. در سال ۱۹۹۳، اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید و روسیه وارث Tu-144هایی بود که در انبار خاک می خوردند. اقتصاد روسیه در حال گذار از اقتصاد برنامه ریزی شده دولتی به اقتصاد بازار بود و به هیچ وجه شرایط خوبی نداشت.

فدراسیون روسیه به شدت به پول نقد نیاز داشت. روابط روسیه و آمریکا در این زمان بسیار خوب بود. در اوایل دهه ۱۹۹۰، ناسا روی برنامه ای به نام برنامه تحقیقاتی با سرعت بالا (HSR) کار می کرد که قرار بود نسل بعدی (یا دوم) هواپیماهای ترابری مافوق صوت را توسعه دهد.

ناسا به هواپیماهای مافوق صوت به عنوان پلتفرم های آزمایشی نیاز داشت، و از آنجایی که لاکهید و بوئینگ برنامه های خود را لغو کرده بودند – این بدان معنا بود که کنکورد و Tu-144 تنها جت های مافوق صوت موجود بودند. در آن زمان، کنکورد در بریتیش ایرویز و ایرفرانس در سرویس فعال قرار داشت. با این حال، هیچ یک هواپیمای اضافی برای قرض دادن به ناسا نداشتند (اوایل دهه ۱۹۹۰ دوران اوج فعالیت کنکورد بود).

تحقیقات ناسا مستلزم نصب تجهیزات و حسگرها بر روی این هواپیما بود و بعید به نظر می رسید که بریتیش ایرویز یا ایرفرانس اجازه دهند چنین کاری روی کنکوردهای ارزشمندشان انجام شود این بدان معنا بود که Tu-144 روسیه تنها گزینه در دسترس ناسا بود.

آزمایشگاه پرنده مافوق صوت Tu-144 ناسا

هواپیمای Tu-144ی که ناسا اجاره کرده بود تقریباً در شرایط بکر و دست نخورده ای قرار داشت. این هواپیما در سال ۱۹۹۰ بازنشسته شده و تنها ۸۳ ساعت پرواز کرده بود. با این حال، ناسا بسیاری از قسمت های این هواپیما را بازسازی کرد. ناسا با دفتر طراحی توپولف برای اجرای اصلاحات مختلف همکاری کرد تا امکان استفاده از این جت برای آزمایش‌های مورد نیاز و ارتقا و قابل اعتمادتر کردن آن فراهم شود. ناسا موتورهای توپولوف را با انواع مدرن و قابل اعتمادتری جایگزین کرد.

یکی از مشکلات لجستیکی این بود که این هواپیما در روسیه بود. این بدان معنا بود که دانشمندان آمریکایی برای دست یافتن به آن باید یک سفر رفت و برگشت ۱۹,۲۰۰ کیلومتری را انجام می دادند. استفاده از Tu-144LL برای انجام آزمایش‌های پروازی به محققان آمریکایی این امکان را داد که داده‌های در مقیاس کاملِ پرواز هواپیمای مافوق صوت را با نتایج مدل‌ها در تونل‌های باد، تکنیک‌های کامپیوتری و سایر آزمایش‌های پروازی مقایسه کنند. به ادعای ناسا، این آزمایش‌های پرواز داده های منحصربفردی در زمینه آیرودینامیک، سازه، آکوستیک و داده های عملیاتی محیطی در هواپیماهای مسافربری مافوق صوت فراهم کرد.

یکی دیگر از چالش‌های مهم ناسا، یافتن یک خلبان دارای صلاحیت برای پرواز با پلتفرم آزمایشی جدید خود، Tu-144، بود. یک مسئله این بود که خلبانانی که مجوز پرواز با آن را دریافت کرده بودند هنوز برای توپولوف کار می کردند و به دلیل مسائل فنی بوروکراتیک، از نظر قانونی اجازه ارسال داده ها از روسیه به ناسا را ​​نداشتند.

در نهایت، ناسا یک خلبان آمریکایی به نام راب ریورز را برای پرواز با Tu-144 آموزش داد. او تنها خلبانی بود که هم با کنکورد و هم Tu-144 پرواز کرد. یکی دیگر از خلبانان آمریکایی، گوردون فولرتون، نیز پرواز با این هواپیما را آموزش دید.

در مجموع، در یک دوره سه ساله، ناسا ۲۷ پرواز تحقیقاتی با Tu-144LL انجام داد و هیچ مشکل عمده ای رخ نداد. ناسا آزمایش Tu-144LL را برای برنامه HSR موفقیت آمیز ارزیابی کرد. پروازهای ارزیابی اولین بار در اواخر سال ۱۹۹۸ انجام شد و این برنامه در بهار ۱۹۹۹ به پایان رسید. اما این پایان کار Tu-144 بود و آنها دیگر پس از تست های ناسا، دیگر هرگز پرواز نکردند.

جت های مسافربری مافوق صوت آینده

برنامه HSR در سال ۱۹۹۹ لغو شد و پس از بازنشستگی کنکورد، عصر سفرهای مافوق صوت به پایان رسید – یا حداقل متوقف شد. تلاش برای حمل و نقل مافوق صورت مسافر به شکلی عملی و کارآمد از لحاظ تجاری ادامه دارد. از همه مشهورتر، پروژه Overture از Boom قرار است در سال های آینده وارد خدمت شود، پروژه ای که ۱۳۰ سفارش و پیش سفارش از خطوط هوایی سراسر جهان دریافت کرده است. ناسا نیز با هواپیمای آزمایشی مافوق صوت بی صدا X-59 به تحقیق در مورد هواپیماهای مسافربری مافوق صوت ادامه می دهد.

منبع: روزیاتو