سفر به تهران قدیم؛ خردهروایتهای دختر آخرین کدخدای پونک
باغ شوتخت با پلههای سنگی که به دستور کدخدا روی هم گذاشته شد به رودخانه فرحزاد اتصال پیدا کرد و پله سنگی حکم حلقه اتصال پونک به فرحزاد را داشت.
باغهای سرسبز و پرتعداد قریه پونک با گذشت زمان از گزند ساختوسازهای شمالغرب تهران قدیم در امان نماندند و بیشتر آنها جای خودشان را با ساختمانهای بلندمرتبه دادند اما تعدادی از باغهای تاریخی که به عبدالحسین فرمانفرما تعلق داشت پابرجا ماندهاند.
شوتخت یکی از همان باغهای تاریخی است که با انبوه پلههای سنگی شناخته میشد و سکونتگاه اصلی عبدالحسین فرمانفرما و یکی از همسرانش بود. شوتخت باغی بزرگ با بنایی باشکوه بود که بالای تپهای واقع شده بود و ساکنانش برای رسیدن به رودخانه فرحزاد باید مسیر صعبالعبوری را طی میکردند. عبدالحسین فرمانفرما که با مرحوم محمد فدایی، آخرین کدخدای پونک، رفاقت دیرینهای داشت از او خواست مسیر شوتخت تا رودخانه را هموار کند. پایههای پلههای سنگی بعد از چنین قول و قراری گذاشته شد و هنوز بهعنوان یکی از نمادهای محله پونک شناخته میشود.
احترام فدایی، دختر آخرین کدخدای پونک، درباره هویت تاریخی پلهسنگی میگوید: «عبدالحسین فرمانفرما دو باغ بزرگ در پونک داشت و همسرانش را در این باغها اسکان داده بود. باغ شوتخت به بتولخانم که از طایفه قاجار بود تعلق داشت و باغ اندرون محل زندگی معصومهخانم، دختر یکی از آشپزهایش، بود. وقتی معصومهخانم که زن مؤمنی بود در باغ اندرون زندگی میکرد بتولخانم هم آمد و در شوتخت مستقر شد.»
شوتخت در مقایسه با باغ اندرون شکوه بیشتری داشت و بالای بلندترین تپه پونک واقع شده بود که با رودخانه فرحزاد فاصله نسبتاً زیادی داشت. شوتخت با پلههای سنگی که به دستور کدخدا روی هم گذاشته شد به رودخانه فرحزاد اتصال پیدا کرد و پله سنگی حکم حلقه اتصال پونک به فرحزاد را داشت.
احترام فدایی در اینباره میگوید: «شوتخت با فاصله کمی از باغ اندرون، درست زیر استخر بزرگ پونک بود. آب قنات برای اینکه در مسیر حرکت هدر نرود به استخر سرازیر میشد و از آنجا به باغهای پونک میرسید. به همین دلیل هر دو باغ فرمانفرما موقعیت ویژهای داشتند و در مسیر عبور آب بودند. وقتی پدرم در دوره پهلوی اول پلههای سنگی را روی هم گذاشت، باغ و ویلای فرمانفرما به رودخانه فرحزاد که در آن سالها بسیار پرآب بود وصل شد و رونق دوچندانی گرفت.»
آنطور که قدیمیهای پونک روایت میکنند شوتخت با حدود ۱۰۰ پله سنگی از حصار تپهها و باغهای اطراف درآمد و این مکان با گذشت زمان تحت عنوان «پلهسنگی» به شهرت رسید. با گذشت حدود ۷۰ سال از این ماجرا بقایای شوتخت هنوز در بخش پونک باختری و پشت بوستان نهجالبلاغه مانده، اما پلههای سنگی یکی پس از دیگری تخریب شدند و اتصال پونک به فرحزاد از این مکان از بین رفت.
منبع: همشهری
