همه چیز درباره سفیدی زبان؛ از علت تا درمان!

زبان قوی‌ترین ماهیچه بدن انسان است و با نگاهی به زبان می‌توان تصویری کلی از وضع سلامت فرد به دست آورد، به طوری که سفیدی یا باز زبان می‌تواند نشانه بیماری جدی باشد.

همانطور که می‌دانیم زبان عضو مهمی در بدن می‌باشد که در درک طعم غذا، صحبت کردن و بلعیدن غذا به ما کمک می‌کند، پس در نظر گرفتن سلامت آن بسیار مهم است.

یک زبان سالم غالبا صورتی رنگ می‌باشد، اما زمانی که باکتری‌ها و سلول‌های مرده روی آن تجمع کرده باشند زبان سفید خواهد شد، به این صورت که نقاط و لکه‌های سفید رنگی روی آن ظاهر می‌شود که در حقیقت این تغییر رنگ موقت کمی ناامید کننده است.

اگر فرد مبتلا، بیماری دیگری نداشته باشد درحقیقت این موضوع خطرناک نیست. با این وجود سفیدی زبان در بعضی اوقات نشان دهنده یک بیماری جدی نیز می‌باشد بنابراین لازم است که از شر این سفیدی یا بار زبان خلاص شد.

برخی دلایل باردار شدن زبان عبارتند از:

۱. بیماری یا عفونت
۲. محرک‌های طبیعی
۳. واکنش به برخی دارو‌های خاص
۴. کم آبی بدن
۵. بهداشت ضعیف دهان و دندان
۶. مصرف الکل
۷. قرارگیری در معرض دخانیات
۸. التهاب زبان مانند گلوکزیت
۹. برفک دهانی
۱۰. خوردن غذا‌های پرادویه

بیماری‌های مرتبط با سفیدی زبان

۱. بیماری لوکوپلاکیا: اگر سیگار می‌کشید و یا الکل می‌نوشید به این مشکل مبتلا خواهید شد. دراین حالت لکه‌های سفیدی داخل گونه ها، لثه‌ها و حتی زبان ظاهر می‌شود که معمولا بی ضرر هستند، اما در بعضی اوقات نشان از سرطان دهانی دارند.

این بیماری نیاز به درمان ندارد و در صورت لزوم باید به دندان پزشکی مراجعه کرد. تنها راه رهایی از آن خودداری از سیگار کشیدن و مصرف الکل است.

۲. لیکن پلاکن دهانی: این یک بیماری مرتبط با سیستم ایمنی بدن است که باعث ایجاد لکه‌های سفیدی در دهان و زبان می‌شود، بعلاوه آنکه ممکن است باعث درد در لثه‌ها نیز شود. بیماران مبتلا به این مشکل زخم‌هایی در امتداد لایه داخلی دهان خود دارند. لیکن پلاکن دهانی نیازی به درمان ندارد و اگر این بیماری شدید شود پزشک یک اسپری استروئیدی تجویز خواهد کرد.

۳. برفک دهانی: برفک دهان یک عفونت دهانی است که توسط مخمر کاندیدا ایجاد می‌شود. این مشکل ممکن است در افرادی که مبتلا به دیابت هستد، سیستم ایمنی ضعیف دارند، مبتلا به ایدز هستند، دچار کمبود آهن و ویتامین B شده اند و یا افرادی که دندان مصنوعی دارند ایجاد شود. اگر برفک دهانی باعث سفید شدن زبان شود پزشک دارویی ضدقارچ به شما تجویز می‌کند که ممکن است بصورت ژل و یا قرص باشد.

۴. سفلیس: سفلیس یک عفونت مقاربتی است که ممکن است باعث زخم در دهان شود و اگر به درستی درمان نشود لکه‌های سفیدی که به آن‌ها لکووپلاکی سیفیلیک گفته می‌شود روی زبان ایجاد خواهد شد.

اگر زبان به علت سفلیس سفید شود به یک دوز پنی سیلین نیاز است، زیرا تزریق و یا مصرف یک آنتی بیوتیک می‌تواند سفلیس را از بین ببرد. با این حال اگر حداقل سالی یکبار به این بیماری مبتلا می‌شوید پنی سیلین بیش از یک دوز توصیه می‌شود.

۱۵ درمان و راه طبیعی برای رهایی از سفید شدن یا بار زبان

۱. نمک: نمک به ازبین بردن لکه‌های سفید روی زبان کمک می‌کند، زیرا حاوی خاصیت ضد عفونی کننده می‌باشد که در مبارزه با باکتری‌ها بسیار مفید است. برای رهایی از سفیدی زبان توسط نمک دو راهکار وجود دارد که عبارتند از:

غرغره کردن آب نمک

مواد لازم:
یک قاشق چای خوری نمک
یک لیوان آب گرم

طرز تهیه و طریقه استفاده: ابتدا نمک را به یک لیوان آب گرم اضافه کنید و به خوبی با یکدیگر مخلوط کنید. با محلولی که تهیه کردید دهان خود را کاملا غرغره کنید و بعد آن را بیرون بریزید. این عمل را دو الی سه بار در روز انجام دهید تا لکه‌های سفید ناپدید شوند.

مسواک نمک

مواد لازم:
یک قاشق چای خوری نمک
مسواک

-طرز تهیه و طریقه استفاده: ابتدا نمک را برروی زبان خود پخش کنید و با استفاده از یک مسواک حدود یک دقیقه ناحیه آسیب دیده را به آرامی پاک کنید و سپس با آب گرم به خوبی زبانتان را بشویید. این عمل را دو بار در روز انجام دهید.

۲. آب آلوئه ورا: آلوئه ورا حاوی خاصیت درمانی و ضد التهابی است که با مشکلات مختلف دهان از جمله سفیدی زبان مبارزه می‌کند.

مواد لازم:
دو قاشق غذاخوری آب آلوئه ورا

طریقه استفاده: یک قاشق غذا خوری آب آلوئه ورا را برای چند دقیقه در دهان خود بچرخانید و سپس بیرون بریزید. یک قاشق باقی مانده را بنوشید و این عمل را دو الی سه بار در روز به مدت دو هفته انجام دهید.

۳. روغن درخت چای: یکی از بهترین دارو‌های گیاهی که حاوی خواص ضد ویروسی، ضد قارچی و ضد باکتریایی است روغن درخت چای می‌باشد که برای درمان برفک روی دهان موثر است.

مواد لازم:
یک قاشق چای خوری روغن درخت چای
یک لیوان آب گرم

طرز تهیه و طریقه استفاده: ابتدا روغن درخت چای را در یک لیوان آب گرم به خوبی با یکدیگر مخلوط کنید و سپس این محلول را در دهان برای چند دقیقه بچرخانید و در آخر بیرون بریزید. این عمل را بطور منظم دو الی سه بار در روز انجام دهید.

۴. روغن پونه کوهی: روغن پونه کوهی دارای خاصیت ضدویروسی، ضد قارچی، ضد باکتریایی، آنتی اکسیدانی و ضد التهابی است و در درمان سفیدی زبان بسیار موثر است.

۵. روغن مالی: در اصل روغن مالی یکی از بهترین راه حل‌های سفیدی زبان است. دلیل آن است که باازبین بردن سموم از بدن به خارج کردن مخمر برفکی دهان کمک می‌کند.

مواد لازم:
یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل خالص

طرز تهیه و طریقه استفاده: روغن نارگیل را قبل از مسواک زدن در دهان خود بریزید و سپس این روغن را در دهان، زیر زبان و بین دندان‌های خود بچرخانید. این کار را حدود ۱۵ دقیقه انجام دهید تا زمانیکه روغن نارگیل شیری رنگ شود و سپس باقی مانده روغن را از دهان خود خارج کرده و دهانتان را با آب گرم بشویید و این عمل را یکبار در روز انجام دهید.

۶. ماست: ماست حاوی خاصیت پروبیوتیک است که به از بین بردن قارچ کاندیدا روی زبان کمک می‌کند.

مواد لازم:
دو قاشق غذاخوری ماست

طرز تهیه و طریقه استفاده:قبل از خواب ماست را برروی زبان بمالید و تا صبح روی زبان نگه دارید و این عمل را حداقل یکبار در روز انجام دهید تا سفیدی زبان پاک شود و همچنین روزانه نیم لیوان ماست بخورید تا زبانتان تمیز و بدون باکتری‌های مضر شود.

۷. پروبیوتیک‌ها: همان طور که گفته شد خواص پروبیوتیکی در ماست برای مقابله با سفیدی زبان موثر است و همچنین استفاده از کپسول‌های پروبیوتیکی نیز روش خوبی برای رهایی از لکه‌های سفید روی زبان است.

مواد لازم:
پودر یک عدد کپسول پروبیوتیک

طرز تهیه و طریقه استفاده : پودر یک عدد کپسول پروبیوتیک را با مقداری آب مخلوط کنید. دندان‌های خود را طبق معمول مسواک بزنید. از محلولی که تهیه کردید به عنوان دهان شویه استفاده کنید و در دهان بچرخانید و بیرون بریزید. می‌توانید این محلول را قورت دهید و سپس یک لیوان آب بنوشید و این عمل را یکبار در روز به مدت یک هفته انجام دهید. در عوض روزانه سه بار مکمل پروبیوتیک مصرف کنید.

۸. گیاه چریش: گیاه چریش یک روش رایج برای خلاص شدن از سفیدی زبان می‌باشد، زیرا خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی دارد. علاوه براین به از بین بردن سموم بدن به عنوان یک دستگاه تصفیه خون عالی کمک می‌کند.

مواد لازم:
یک قاشق غذاخوری برگ خشک شده گیاه چریش
یک فنجان آب
طرز تهیه و طریقه استفاده:

برگ‌های چریش را به یک فنجان آب اضافه کنید و در قوری بجوشانید تا نصف مقدار آبی که درابتدا ریختید باقی بماند. بعد از خنک شدن محلول، در دهان خود غرغره کنید و سپس دهانتان را با آب گرم بشویید و این عمل را دو بار در روز به مدت چند هفته انجام دهید.

۹. نقره کلوئید: نقره کلوئید خواص قدرتمند آنتی بیوتیکی، ضد قارچی و ضد میکروبی دارد که در رفع بوی بد دهان نیز موثر می‌باشد.

مواد لازم:
سه قاشق غذاخوری نقره کلوئید
یک چهارم فنجان آب
طرز تهیه و طریقه استفاده:

نقره کلوئید را در آب رقیق کنید. این محلول را در دهان بچرخانید و برای چند دقیقه غرغره کنید و سپس دهان خود را با آب گرم بشویید. این عمل را روزانه دو تا سه بار در روز انجام دهید.

۱۰. زردچوبه: زردچوبه به دلیل خاصیت ضد باکتریایی از رشد باکتری‌ها برروی زبان جلوگیری می‌کند. برای رهایی از بار زبان توسط زردچوبه دو راهکار وجود دارد:

۱- دهان شویه زردچوبه

مواد لازم:
یک دوم قاشق چای خوری پودر زرد چوبه
یک لیوان آب

-طریقه استفاده: پودر زرد چوبه را به آب بیفزایید و به خوبی با یکدیگر مخلوط کنید. دوبار در روز این محلول را در دهان غرغره کنید.

۲- پودر زردچوبه با آبلیمو

مواد لازم:
یک دوم قاشق چای خوری پودر زردچوبه
یک قاشق غذاخوری آبلیمو

طریقه استفاده: با مخلوط کردن پودر زرد چوبه و آبلیمو مخلوط ضخیمی را تهیه کنید. این مخلوط را برروی زبان خود بمالید و ۳-۵ دقیقه صبر کنید و سپس زبان خود را به خوبی با آب بشویید و این دستورالعمل را یکبار در روز انجام دهید تا رنگ صورتی زبان مشاهده شود.

۱۱. گلیسیرین گیاهی: استفاده از گلیسیرین گیاهی به از بین بردن سفیدی زبان و بوی بد دهان کمک می‌کند و همچنین زبان را تسکین می‌دهد و دندان‌ها را سفید خواهد کرد.

مواد لازم:
یک قاشق چای خوری گلیسیرین گیاهی
مسواک نرم

طریقه استفاده: ابتدا گلیسیرین گیاهی را بر روی زبان پخش کنید و سپس زبانتان را با یک مسواک نرم مسواک بزنید. در نهایت با استفاده از آب گرم زبانتان را بشویید. این دستورالعمل را دو بار در روز انجام دهید.

۱۲. بکینگ پودر: بکینگ پودر با مبارزه علیه اسید‌های خنثی به حفظ سطح PH دهان کمک می‌کند و سفیدی و بار زبان را ازبین می‌برد. برای استفاده از بکینگ پودر دو راهکار پیش روی شماست:

۱-دهان شویه بکینگ پودر

مواد لازم:
یک دوم قاشق چای خوری بکینگ پودر
یک لیوان آب

-طریقه استفاده: ابتدا بکینگ پودر را به خوبی در آب حل کنید و سپس در دهان به عنوان دهان شویه استفاده کنید. این محلول را حداقل دو بار در روز انجام دهید.

۲-بکینگ پودر و لیمو

مواد لازم:
یک قاشق چای خوری بکینگ پودر
مسواک
دو قاشق غذاخوری آبلیمو

طرز تهیه و طریقه استفاده: با استفاده از بکینگ پودر و آبلیمو مخلوط ضخیمی تهیه کنید و این ترکیب را برروی زبان پخش کنید و سپس زبانتان را مسواک بزنید. در نهایت زبانتان را با آب سرد بشویید. این عمل را یکبار در روز انجام دهید.

۱۳. هیدروژن پراکساید: این ماده ضد باکتری است و وظیفه آن ازبین بردن باکتری‌های تجمع شده بر روی زبان است.

مواد لازم:
یک چهارم قاشق چای خوری هیدروژن پراکسید
مسواک نرم
یک لیوان آب

طرز تهیه و طریقه استفاده: ابتدا هیدروژن پراکسید را به یک لیوان آب اضافه کنید و به خوبی با یکدیگر مخلوط کنید. یک مسواک نرم را درون محلول تهیه شده فرو ببرید و سپس زبان را به آرامی مسواک بزنید و در نهایت دهان خود را به خوبی با آب بشویید. این عمل را یکبار در روز انجام دهید تا بهبودی حاصل گردد.

۱۴. سیر: سیر حاوی یک ماده ضد قارچی قدرتمند است که برای خلاصی از سفید شدن زبان بسیار موثر است. سیر همچنین حاوی آلیسین است که برای از بین بردن مخمر کاندیدا عالی است و مانند فلوکونازول به عنوان دارویی برای درمان عفونت‌های قارچی و مخمری دهان استفاده می‌شود. توصیه می‌شود که حداقل یک حبه سیر خام و یا یک عدد کپسول سیر را در روز مصرف کنید.

۱۵. بهداشت دهان و دندان و لایه برداری از زبان: برای تمیزی زبان و دهان لازم است که بعد از هروعده غذایی و یا حداقل دو بار دندان و زبان خود را به خوبی مسواک بزنید و از طرف دیگر لایه برداری زبان به از بین بردن باکتری‌ها و سلول‌های مرده پوستی کمک می‌کند تا بار و سفیدی زبان و بوی بد دهان ازبین رود.

پیشگیری همیشه بهتر از درمان بوده است، به این منظور به نکات زیر دقت کنید و آن‌ها را بکار ببرید:

۱. برای چکاپ و مراقبت‌های دهان و دندان هر ۶ ماه یکبار به دندان پزشک مراجعه کنید.
۲. از مصرف مواد مخدر و تنباکو دوری کنید.
۳. رژیم غذایی سالم بر پایه سبزیجات و میوه‌های تازه داشته باشید.
۴. از زیاده روی در مصرف غذا‌های شیرین و لبنیاتی خودداری کنید، زیرا مصرف زیاد آن‌ها باعث ایجاد مخاط می‌شود و پوششی برای زبان ایجاد خواهد کرد.

۵. به مقدار کافی آب بنوشید.
۶. مرتبا دهانتان را با آب گرم غرغره کنید.
۷. روزانه از دهان شویه و خمیر دندان فلوراید استفاده کنید.
۸. حداقل روزی یکبار از نخ دندان استفاده کنید.

چه موقع باید به پزشک مراجعه باید کرد؟

سفیدی زبان مشکل خاصی نیست، اما اگر بعداز هفته‌ها این مشکل رفع نشد و یا اینکه علائم زیر را داشتید سریعا به پزشک مراجعه کنید:

۱. زبانی دردناک دارید و یا احساس سوزش زبان دارید.
۲. مشکل در بلع، صحبت و جویدن دارید.
۳. در دهانتان زخم‌های باز دارید.
۴. همچنین اگر مشکلاتی از قبیل تب، کاهش وزن و خارش زبانی دارید.

منبع: ایسکانیوز