دعای روز اول ماه رمضان و اوقات شرعی؛ روز اول رمضان چه بخواهیم؟

اوقات شرعی نخستین روز از ماه مبارک رمضان مصادف با سه شنبه ۲۲ اسفند ماه به افق تهران بدین شرح است:

اوقات شرعی امروز تهران:

دعای روز اول

بسم‌الله الرحمن الرحیم

اللهمَ اجْعلْ صِیامی فیه صِیام الصّائِمینَ وقیامی فیهِ قیامَ القائِمینَ ونَبّهْنی فیهِ عن نَومَةِ الغافِلینَ وهَبْ لی جُرمی فیهِ یا الهَ العالَمینَ واعْفُ عنّی یا عافیاً عنِ المجْرمینَ.

خدایا! روزه مرا در این روز مانند روزه داران حقیقی که مقبول توست قرار ده، و اقامه نمازم را مانند نمازگزاران واقعی و مرا از خواب غافلان بیدار ساز و گناهم را ببخش ای معبود جهانیان و در گذر از من ای بخشنده ی گنهکاران.

تفسیر دعای روز اول ماه مبارک رمضان

پیامبر اسلام (ص) فرمودند:

ای مسلمانان آگاه باشید چه بسیارند کسانی که از شب‌زنده‌داری و عبادت شبانه جز رنج بیداری در شب بهره‌ای دیگر ندارند و بسیارند کسانی که از روزه جز تحمل گرسنگی و تشنگی بهره دیگری ندارند.

لازم است که انسان به کیفیت روزه و عبادت خود در این ماه توجه کامل داشته باشد تا از این ماه بهره کامل ببرد.

حضرت رسول اکرم (ص) در ادعیه هر روز این ماه، از خداوند درخواست‌هایی دارند که موجب تعالی عبادت و بندگی در این ماه است.

در روز اول ماه مبارک رمضان از خداوند چنین درخواست می‌نمایند:

اللّهُمَّ اجْعَلْ صِیامِی فِیهِ صِیامَ الصَّائِمِینَ، وَقِیامِی فِیهِ قِیامَ الْقائِمِینَ، وَنَبِّهْنِی فِیهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغافِلِینَ، وَهَبْ لِی جُرْمِی فِیهِ یَا إِلهَ الْعالَمِینَ، وَاعْفُ عَنِّی یَا عافِیاً عَنِ الْمُجْرِمِینَ

خدایا، روزه‌ام را در این ماه، روزه روزه‌داران قرار بده و شب‌زنده‌داری‌ام را شب‌زنده‌داری شب‌زنده‌داران و بیدارم کن در آن از خواب بی‌خبران و ببخش گناهم را در آن، ای معبود جهانیان و از من درگذر، ای درگذرنده از گنه‌کاران

خواسته‌های روز اول ماه مبارک رمضان

۱. از روزه‌داران واقعی باشد؛

۲. از شب‌زنده‌داران حقیقی باشد؛

۳. از خواب غفلت بیدار شود؛

۴. گناهان بخشیده شود؛

۵. گذشت و بخشش خداوند شامل حال او شود؛

«اللّهُمَّ اجْعَلْ صِیامِی فِیهِ صِیامَ الصَّائِمِینَ»

روزه حقیقی روزه‌ای است که ثمره آن فقط تحمل گرسنگی و تشنگی نباشد بلکه انسان زبان را از دروغ نگه دارد، چشم را از دیدن هر چه حرام است بپوشاند، دعوا و منازعه را ترک نماید، حسادت ننماید، غیبت نکند، غضبناک نباشد، ترک دشمنی نماید، آزار و اذیت دیگران نکند و در کارهای خیر و عبادی و نوافل سستی ننماید تا روزه‌اش وسیله قرب به سوی خدا باشد.

«وَقِیامِی فِیهِ قِیامَ الْقائِمِینَ»

عبادت مرا عبادت واقعی قرار بده و شب‌زنده‌داریم را شب زنده داری حقیقی قرار بده که نتیجه‌اش تحمل بیداری شب نباشد بلکه رسیدن به مقام عبودیت و بندگی خدا باشد که اگر این‌طور شود، به هدف خلقت رسیده‌ایم.

سوره ذاریات آیه ۵۶ می‌فرماید: وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ (جن و انس را جز برای اینکه مرا بپرستند نیافریدیم)

در فرمایش امام صادق (ع) به عنوان بصری برای مقام عبودیت، ۳ علامت آمده است. یکی از آن‌ها این است که بنده، خود را مالک چیزی نداند. بندگانی که در مرحله عبودیت خداوند هستند، به دنیا رغبتی ندارند و دنیا را مانند زندان می‌دانند (الدُنیا سِجْنُ المُؤمِن)

وقتی رغبت دنیا از قلبشان خارج شد، خداوند نوری را در قلب آن‌ها جایگزین می‌کند که از هر عمل خلاف رضای خدا تنفر داشته و از باطل گریزان باشند.

«وَنَبِّهْنِی فِیهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغافِلِینَ»

در منطق اهل ایمان، همه انسان‌ها در حال سیر و سفر به‌سوی حضرت حق هستند.

در سوره انشقاق آیه ۶ می‌فرماید: یَا أَیُّهَا الإِنْسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَی رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلاَقِیهِ (ای انسان، یقیناً تو با کوشش و تلاشی سخت به سوی پروردگارت در حرکتی، پس او را [در حالی که مقام فرمانروایی مطلق و حکومت بر همه چیز ویژه اوست و هیچ حکومتی در برابرش وجود ندارد] دیدار می‌کنی)

انسان در حال سفر، هرچند سفر مادی باید در حالت بیداری و توجه کامل باشد تا به طرف مقصد حرکت کند. زاد و توشه مناسب بردارد، مرکب مناسبِ راه را داشته باشد، موانع راه را بداند.

بدیهی است که با حالت خواب‌آلودگی و بی‌توجهی و غفلت، سفرهای مادی سرانجام ندارد، چه رسد به سفر معنوی به سوی حق. به خاطر همین اهل معرفت، اولین مقام سلوک را یقظه (بیداری و توجه) می‌دانند و مقابل این حالت غفلت است و بی‌خبری.

در قرآن کریم غفلت از منکرات شمرده شده است.

سوره اعراف آیه ۲۰۵ می‌فرماید: وَ لاَ تَکُنْ مِنَ الْغَافِلِینَ (و هرگز از غافلان مباش)

باید از غفلت دور بود. انسان غافل مانند کرم ابریشم دورِ خودش را در این دنیا می‌تند و گرفتار آن می‌شود و دیگر از زندان دنیا خلاص نمی‌شود. اگر از این پیله‌ای که خود درست کرده است رها نشود، از بین می‌رود، بدون اینکه به نتیجه‌ای برسد که برای آن خلق شده است.

«وَهَبْ لِی جُرْمِی فِیهِ یَا إِلهَ الْعالَمِینَ»

انسان سالک وقتی از غفلت و بی‌خبری دور شد متوجه می‌شود که برای رسیدن به مقصد و مقصود نیاز به یک شستشوی باطنی دارد و آن پاک شدن از گناهان است پس درخواست بخشش می‌کند.

«وَاعْفُ عَنِّی یَا عافِیاً عَنِ الْمُجْرِمِینَ»

سوره آل‌عمران آیه ۱۳۵ می‌فرماید: وَالَّذِینَ إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُوا اللهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَمَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللهُ (و آنان که چون کار زشتی مرتکب شوند یا بر خود ستم ورزند، خدا را یاد کنند و برای گناهانشان آمرزش خواهند؛ و چه کسی جز خدا گناهان را می‌آمرزد؟)

انسان نیاز به طهارت و پاکی باطن دارد و این پاکی یا از گناه است یا از ظلم به خویش است.

بر خویشتن ظلم کرده‌اند که چرا درون را از رذائل پاک نکردند، چرا درون را به فضائل آراسته ننموده‌اند، چرا نور خدا در وجودشان جلوه‌گر نیست.

بنابراین هم از ارتکاب معاصی طلب بخشش باید کرد و هم از ظلم بر خویش و این با دو عبارت از خداوند خواسته شده است: «یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ وَ یَا عَافِیاً عَنِ الْمُجْرِمِینَ».

منبع: مهر