تاثیر بیاشتهایی بر تغییر ساختار مغز
بیاشتهایی یک بیماری جدی است، اما اگر به موقع درمان شود، بهبود یافتن از آن امکان‌پذیر است.
فرادید | بر اساس تحقیقات، مغز افرادِ مبتلا به بیاشتهایی عصبی ( Anorexia nervosa ) از نظر شکل و اندازه می‌تواند تغییر کند، اما هنگامی که بیمار در دوره‌ی بهبودی خود است این وضعیت می‌تواند تغییر کند.
به گزارش فرادید؛ در یک تحقیق مهم که در آن اسکن‌های مغزیِ افراد مبتلا به بیاشتهایی در سراسر دنیا بررسی شد، محققان دریافتند سه میزان کلیدی در مغز این افراد دچار کاهش‌های قابل‌توجه می‌شود. این سه میزان ناحیه‌ی سطحِ قشر، ضخامتِ قشر و حجمِ زیرقشری است که ممکن است سلول‌های مغزی یا روابط میان سلول‌هایشان را از دست بدهند.
چرا بیاشتهایی ساختار مغز را تغییر می‌دهد؟
ساختار مغز به واسطه‌ی بیماری‌های دیگری نظیر افسردگی، اختلال کم‌توجهی - بیش‌فعالی، اختلال وسواس فکری-عملی و استرس هم می‌تواند تغییر کند. با این حال، میزان کاهش‌های مشاهده‌شده در مبتلایان به بیاشتهایی در قیاس با مبتلایان به بیماری‌های دیگر بین دو تا چهار برابر بیشتر است.
با اینکه هنوز هیچ شواهد قطعی وجود ندارد، تصور بر این است که دلیلِ کاهش اندازه‌ی مغز این افراد شاید کاهشِ شاخص توده‌ی بدنی (MBI) آن‌ها باشد. در نتیجه، به گفته‌ی محققان درمانِ زودهنگامِ بیاشتهایی به منظور جلوگیری از تغییرات بلندمدت در ساختار مغز اهمیت دارد. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد درمان زودهنگام می‌تواند ساختار مغز را به سوی بهتر شدن تغییر دهد.
کریستین باکلَند روان‌پزشک، روان‌درمانگر و مشاور می‌گوید: «مداخله‌ی زودهنگام برای درمان بیاشتهایی ایمن‌ترین و سریع‌ترین راهِ بهبودیه. ارزیابی دقیقِ جنبه‌های پزشکی و روان‌شناختیِ بیماری برای تضمین انجام زمینه‌یابی‌های پزشکیِ مناسب مهمه، چون اختلال خوردن میتونه روی عملکرد‌های روزانه‌ی بدن اثر منفی قابل‌توجهی بذاره.»
از نظر باکلَند ارزیابی معمولی شامل آزمایش خون و نوار قلب و همچنین مراجعه به متخصص تغذیه و روان‌شناس یا روان‌درمانگر می‌شود.
«ماده‌ی خاکستری مغز نقش مهمی در توانایی انجام عملکرد‌های روزانه زندگی داره؛ بنابراین بازگرداندن ایمنِ وزن به حالت طبیعی برای کاهش اثری که گرسنگی میتونه بر بدن داشته باشه بسیار مهمه.» - کریستین باکلَند، روان‌شناس
باکلَند توضیح می‌دهد: «هدف، درکِ بهتر دلایل روان‌شناختیِ کاهش وزن و کمک به شناسایی استراتژی‌های مقابله‌ی مناسب‌تر برای جایگزینیِ جنبه‌هایی از قبیل محدودیت غذایی، ورزش بیش از حد یا استفاده از ملین هست.»
درمان‌های مختلفی برای بیاشتهایی وجود دارد، از اَشکال روان‌درمانی گرفته تا بستری شدن در موارد جدی‌تر و برخی بیماران که برای آن‌ها دارو‌های ضدافسردگی هم تجویز می‌شود. با این حال، درمان احتمالاً رایج‌ترین راهکار اولیه است، چه درمان شناختی رفتاری، چه گروه درمانی یا درمان خانواده-محور برای بیماران جوان‌تر.
بر اساس گزارش انجمن ملی بیاشتهایی عصبی و اختلالات مرتبط (ANAD) که یک سازمان غیرانتفاعی مستقر در ایالات متحده است، با توجه به ۱۰۲۰۰ مرگ سالانه‌ی ناشی از اختلال خوردن، ۹ درصد از جمعیت آمریکا یا تقریباً ۳۰ میلیون نفر در طول زندگی‌شان دچار اختلال خوردن خواهند شد.
نتایج تحقیقات
اِستِر والتون محقق ارشد در یک مصاحبه‌ی مطبوعاتی می‌گوید: «تواناییِ ترکیب هزاران اسکن مغزی افرادِ مبتلا به بیاشتهایی این اجازه رو به ما داد تا تغییراتِ مغزی که ممکنه این اختلال رو با جزئیات بسیار بیشتری توصیف کنه بررسی کنیم. ما دریافتیم کاهش‌های زیاد در ساختار مغز که در بیماران مشاهده کردیم در بیمارانی که در دوره‌ی بهبود به سر می‌برند کمتره. این یک نشونه‌ی خوبه، چون معنیش اینه که این تغییرات ممکنه دائمی نباشه. با درمان درست، مغز میتونه به حالت قبل برگرده.»
اوایل امسال مطالعه‌ی دیگری نیز به بررسی آسیب مغزی زنان در دوره‌ی بهبودی درازمدت از بیاشتهایی پرداخت. یافته‌ی به‌دست‌آمده این بود که مغز به مرور زمان بعد از بهبودی می‌تواند خودش را ترمیم کند و بین زنانی که سابقه‌ی بیاشتهایی داشتند و زنانی که هیچ سابقه‌ی بیاشتهایی نداشتند تفاوت اندکی مشاهده شد.
دکتر باکلَند خاطرنشان می‌کند که در وهله‌ی نخست بهترین کار پیشگیری از بیاشتهایی است «مطالعاتی انجام شده که نشون میده آسیب به جنبه‌های شناختیِ حافظه حتی میتونه بعد از بازگشت وزن بدن به حالت طبیعی هم ادامه پیدا کنه»؛ بنابراین اهمیت درمان زودهنگام را نمی‌توان دست‌کم گرفت.
«اختلالات خوردن میتونه تاثیر قابل‌توجهی روی ذهن و روشِ فکر کردن ما بذاره، چون گرسنگی روی نحوه‌ی پردازش اطلاعات اثر میذاره. علاوه بر ذهن، اختلالات خوردن میتونه روی مغز هم اثر بذاره، چون این بیماری هم فیزیکی هست هم روانی و پیچیدگی‌های فیزیکی مستقیماً میتونه سبب آسیب رسیدن به اندام‌هایی از قبیل مغز بشه.»
«گرسنگی میتونه سبب جذب مواد مغذی ضروری و انرژی از گروه‌های ماهیچه‌ای از جمله قلب بشه. گرسنگی طولانی‌مدت میتونه سبب شکستگی نورون‌های مغز بشه تا جنبه‌های خاص دیگه‌ای از مغز رو حفظ کنه و این اتفاق میتونه حجم ماده‌ی خاکستری رو هم کاهش بده.»
«ماده‌ی خاکستری مغز نقش حیاتی در توانایی عملکرد ما در زندگی روزانه داره. پس، بازگرداندن وزن به حالت طبیعی و به صورت ایمن برای کاهش اثرات گرسنگی روی بدن به شدت مهمه.»
این مطالعه بسیار گسترده است، اما تنها مطالعه‌ای نیست که نشان می‌دهد بیاشتهایی می‌تواند اثر قابل‌توجهی بر ساختار مغز بگذارد. سال گذشته مطالعه‌ای منتشر شد که نشان داد این بیماران دچار نازک شدن قشر مغز یا به عبارتی نازک شدن ماده‌ی خاکستری در نواحی مربوط به حافظه و تصویرسازی شده‌اند.
در عین حال، چند ماه بعد مطالعه‌ی دیگری نیز نشان داد حجم ماده‌ی خاکستریِ مغزِ مبتلایان به بیاشتهایی در قیاس با افراد سالم کوچک‌تر است.
بیاشتهایی یک بیماری جدی است، اما اگر به موقع درمان شود، بهبود یافتن از آن امکان‌پذیر است.
همان‌طور که دکتر باکلَند توضیح می‌دهد: «موثرترین درمان رویکرد تیمی چندجانبه است تا به این وسیله به جنبه‌های فیزیکی، روانی و اجتماعی این بیماری به یک شیوه‌ی دلسوزانه رسیدگی بشه تا ایمن‌ترین درمان ممکن برای بیمار فراهم بشه.»
خلاصه مطالب
- محققان دریافته‌اند بیاشتهایی در قیاس با بیماری‌های دیگری مانند افسردگی و اختلال وسواس فکری-عملی می‌تواند تاثیر بزرگ‌تری بر ساختار مغز داشته باشد.
- ثابت شده است سه میزان کلیدیِ مغزِ افراد مبتلا به بیاشتهایی از جمله ناحیه‌ی سطح و ضخامت دچار کاهش می‌شود.
- اگر بیاشتهایی در مراحل نخست آن درمان شود، کاهش ماده‌ی خاکستری ممکن است ماندگار نباشد.
اگر شما یا یکی از عزیزان‌تان دچار بیاشتهایی هستید، بدانید که این وضعیت پزشکی قابل‌درمان است اگرچه شاید پروسه دشواری باشد، اما صحبت با پزشک درباره‌ی گزینه‌های درمان ارزشش را دارد. همیشه روی آوردن به درمان در مراحل اولیه‌ی بیماری بهترین تصمیم است.
منبع: Verywellmind
مترجم: زهرا ذوالقدر
