کاهش تقاضای سهام در بازار سرمایه

مدت‌هاست که بورس تهران درگیر رکودی عمیق شده است. عوامل متعددی همچون انتشار خبر‌های مبهم، بی‌اعتمادی نسبت به تصمیمات سیاستگذار، افت نرخ‌های کامودیتی، رکود در بازار‌های جهانی و غیره، دست به‌دست هم داده و موجب کاهش تقاضای سهام در بازار سرمایه شده است.

از طرف دیگر حدس و گمان از افزایش نرخ بهره توسط بانک‌مرکزی ایران، یکی دیگر از موضوعاتی بوده که باعث ایجاد ترس درمیان سهامداران شده و ریسک سیستماتیک برای سرمایه‌گذاری در سهام را افزایش داده است.

روز کم‌تحرک بازار سهام

با توجه به اینکه هنوز رکود در بورس تهران حاکم بوده، باید منتظر بود و دید که با آمدن گزارش‌های ۶ منتهی به شهریور‌ماه رونق نیز به بورس بازمی‌گردد یا خیر. در بازار سهام روز گذشته با توجه به اینکه شاخص‌کل و هم‌وزن مثبت بوده، اما همچنان ارزش معاملات چنگی به دل نمی‌زند، اما با توجه به اینکه خالص خروج پول افراد حقیقی کاهش قابل‌توجهی داشته، گویی فعالان تنها به انتظار آمدن خبری برای خرید یا فروش سهام نشسته‌اند.

ارزش معاملات نشانه رکود

بازار سهام در روز سه‌شنبه ۲۶ مهر توانست بازدهی مثبتی را برای سهامداران به ارمغان آورد. با وجود اینکه این بازار مدت‌هاست در حال طی‌کردن روند نزولی خود بوده، اما همچنان فعالان بازار در حاله‌ای از ابهام نسبت به اخبار گوناگون به‌سر می‌برند.

بررسی‌ها نشان داده که وجود ابهام در ذهن سرمایه‌گذاران باعث ایجاد یک بازار رکودی خواهد شد که از آثار آن، روندی کاهشی، ارزش کم معاملات، حجم کم معاملات، خالص خروج پول افراد حقیقی و غیر به‌وضوح دیده می‌شوند. با نگاه به نماگر اصلی بازار سهام در چند‌ماه اخیر می‌توان دریافت که شاخص‌کل نسبت به قله قبلی خود در اواخر اردیبهشت ماه، در حدود ۱۸‌درصد از جایگاه خود را از دست داده است.

همچنین این افت در شاخص هم‌وزن چیزی در حدود ۳/ ۱۶درصد بوده که نمایانگر نزول بیشتر سهام بزرگ‌تر بازار نسبت به سهام کوچک‌تر در ۵‌ماه اخیر است. حال باید نظاره‌گر بود که در آینده آیا اخبار مثبتی مانند گزارش‌های فصلی تابستان، اخبار برجامی، نوسان نرخ‌های کامودیتی و ... باعث بازگشت پول خارج‌شده از بازار سرمایه خواهد شد یا اینکه همچنان بورس تهران باید با کمبود تقاضا دست‌وپنجه نرم کند.

در روز معاملاتی گذشته، بازار سهام کمی بیشتر از روز دوشنبه مورد‌توجه فعالان بازار قرار گرفت. اصلی‌ترین نماگر‌های بورس نشان می‌دهند که شاخص‌کل رشد ۱۴۵۲ واحدی معادل ۱۱/ ۰درصد را به ثبت رساند. در این میان شاخص هم‌وزن توانست بازدهی بیشتری را رقم بزند و به نمایندگی از سهام کوچک‌تر بازار با رشد ۱۷۲۱ واحدی معادل ۴۶/ ۰درصد، کار خود را به اتمام رساند.

با توجه به رشد بیشتر شاخص هم‌وزن و همینطور زیادبودن نماد‌های سبز رنگ در نقشه بازار، می‌توان متوجه بهتربودن وضع سهام کوچک‌تر نسبت به بزرگان بازار در روز سه‌شنبه شد. درمیان صنایع بورسی و فرابورسی بیشترین ارزش معاملات مربوط به ۵ صنعت خودرو و قطعات، بانک‌ها و موسسات اعتباری، غذایی به‌جز قند و شکر، فرآورده‌های نفتی و شیمیایی بود.

در صنعت خودرو اکثر نماد‌ها در حوالی صفر تابلو و برخی دیگر از نماد‌ها در درصد‌های مثبت قابل‌توجه در حال معامله بودند که با صف خرید نیز همراه شدند. در صنعت بانک و موسسات اعتباری همانند صنعت خودرو، به‌جز چند‌نماد اکثر سهم‌ها متعادل و در صفر تابلو روز خود را به پایان رساندند، اما در این میان صنعت غذایی به‌جز قند و شکر مانند فرآورده‌های نفتی با استقبال خوبی مواجه شد و در این دو صنعت نماد‌های مثبت زیادی با ارزش معامله قابل‌توجه به‌چشم می‌خوردند. در صنعت پتروشیمی مانند دو صنعت خودرو و بانک نماد‌های معامله‌شده اکثرا در صفر تابلو و مایل به‌درصد‌های مثبت در حال نوسان بودند.

آمار‌های معاملاتی مانند ارزش معاملات در بررسی رونق بازار سرمایه بسیار کمک‌کننده هستند. در روز معاملاتی گذشته ارزش معاملات خرد (سهام و حق‌تقدم) برابر با ۱۱۳۱ میلیارد‌تومان بود که اعداد تاریخی، از افت قابل‌توجه این آمار نسبت به ماه‌های اخیر حکایت می‌کند. در روز‌های اخیر میانگین مهر‌ماه ارزش معاملات خرد بیش از ۱۳۳۰ میلیارد‌تومان بوده است، اما در دو روز گذشته به دلیل افت این آمار به زیر ۱۲۰۰میلیارد‌تومان، شاهد افت میانگین مهر‌ماه به عدد ۱۲۹۰ میلیارد‌تومان بودیم.

مقایسه ارزش معاملات افراد حقیقی با میانگین اولین‌ماه پاییز، حاکی از فاصله ۱۲‌درصدی این دو آمار است. با توجه به اینکه میانگین روزانه ارزش معاملات خرد در تابستان بیش از ۱۸۹۰ میلیارد‌تومان بوده، می‌توان متوجه افت ۴۰‌درصدی این آمار نسبت به میانگین فصل گذشته شد.

یکی دیگر از آمار‌های معاملاتی که بیانگر میزان استقبال فعالان بازار بوده، خالص میزان ورود یا خروج پول افراد حقیقی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد خالص تغییر مالکیت افراد حقیقی به حقوقی کمی بیش از ۴۰ میلیارد‌تومان بوده است.

آمار‌های تاریخی حاکی از این موضوع است که این مقدار خالص خروج پول افراد حقیقی کمترین مقدار خروج پول از ۶ مهر سال‌جاری است. با توجه به اینکه در روز‌های آینده سرمایه‌گذاران چشم به راه گزارش‌های فصلی منتهی به تابستان هستند، اینکه خالص خروج پول افراد خرد کاهش پیدا کرده منطقی به‌نظر می‌رسد، زیرا آن دسته از فعالانی که پول نقد در دست دارند منتظر پیدا‌کردن فرصت‌های مناسب درمیان گزارش‌های پیش‌رو بوده و آن دسته از سهامدارانی که دارای سهام هستند نیز در انتظار آمدن گزارش‌های سهم‌های خود نشسته و دست به معامله نمی‌زنند.

درمیان صنایع مختلف ۵ صنعت بانک، کانه فلزی، انبوه سازی، سایر معادن و «تامین آب، برق، گاز» با بیشترین استقبال از طرف سرمایه‌گذاران خرد مواجه شدند.

این ۵ صنعت در مجموع شاهد خالص ورودی معادل ۲۴میلیارد‌تومان پول افراد حقیقی بودند. درمیان صنایعی که با خالص خروج افراد خرد مواجه شدند ۵ صنعت «بیمه و صندوق بازنشستگی»، «حمل‌ونقل»، خودرو، خرده‌فروشی و فرآورده نفتی بیشترین خروج را متحمل شدند. به‌طور خالص از این ۵ صنعت خروج پولی‌برابر با ۴۷میلیارد‌تومان مشاهده شد.

در بازار سهام روز سه‌شنبه در مجموع از میان ۶۹۷‌نماد معامله‌شده ۳۴۱‌نماد مثبت، ۳۰۶‌نماد منفی و ۵۰‌نماد در صفر تابلو روز خود را به پایان رساندند. در میان این نماد‌های معامله‌شده بیشترین تراکنش مربوط به سهم‌های شپنا، دانا، کالا، خودرو، شبندر، خگستر و خساپا بوده که هرکدام به ترتیب ارزش معاملاتی‌برابر با ۷۱میلیارد تومان، ۶۱‌میلیارد تومان، ۳۲میلیارد‌تومان، ۲۶میلیارد تومان، ۲۹میلیارد تومان، ۲۸میلیارد‌تومان و ۲۶‌میلیارد تومان را به‌ثبت رساندند.

همان‌طور که به چشم می‌آید نماد‌های دو صنعت خودرو و فرآورده‌های نفتی بیشتر مورد توجه فعالان بازار بودند. همچنین ۵‌نماد شپنا، شبندر، فولاد، کچاد و کگل بیشترین تاثیرگذاران بر شاخص‌کل بودند که هرکدام به ترتیب ۷۶۰‌واحد، ۵۰۰واحد، منفی۴۲۴ واحد، منفی ۳۸۱ واحد و منفی ۳۷۳ واحد بر نماگر اصلی بورس تاثیر گذاشتند.