عکس خیره‌کننده تلسکوپ فضایی هابل از سحابی روح

تلسکوپ فضایی هابل (HST) تصویری خیره‌کننده را از ناحیه کوچکی از سحابی «Westerhout ۵» به ثبت رسانده که به عنوان «سحابی روح» (Soul Nebula) نیز شناخته می‌شود و به رنگ قرمز درخشان است.

نمایندگان هابل در توضیح این تصویر نوشتند که نور قرمز ناشی از انتشار خط طیف نوری «H-alpha» است. این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که الکترون‌های بسیار پرانرژی درون اتم‌های هیدروژن، انرژی خود را از دست می‌دهند و باعث انتشار این نور قرمز متمایز می‌شوند.

این نور قرمز، طیف گسترده‌ای از ویژگی‌های جذاب مانند یک ناحیه موسوم به «گلبول گازی در حال تبخیر آزاد شناور» (frEGG) را نشان می‌دهد.

این frEGG که به عنوان یک ناحیه تاریک و قورباغه شکل در سمت چپ بالای تصویر دیده می‌شود، رسما «KAG ۲۰۰۸ globule ۱۳» و «J ۰۲۵۸۳۸.۶+۶۰۴۲۵۹» نام‌گذاری شده است.

این ناحیه و سایر نواحی موسوم به frEGG، به دسته خاصی از «گلبول‌های گازی در حال تبخیر» (EGG) تعلق دارند که در سحابی‌ها زمانی رخ می‌دهند که تابش پرانرژی ستاره‌های جوان و داغ، گاز اطراف را با از بین بردن الکترون‌ها یونیزه می‌کند. این امر باعث می‌شود که گاز طی فرآیندی به نام «تبخیر نوری» (Photoevaporation) از آن ستاره‌های درخشان منتشر شود و شاید به توقف تشکیل ستاره در سحابی‌ها کمک کند.

در گلبول‌های گازی در حال تبخیر، گاز آن قدر متراکم است که فرآیند تبخیر نوری بسیار کندتر از مناطق اطراف گاز اتفاق می‌افتد. کند شدن تبخیر نوری و محافظت از گاز در برابر پراکندگی باعث می‌شود که گاز آن قدر متراکم بماند که چار فروپاشی شود و پیش‌ستاره‌هایی را تشکیل دهد که در نهایت به ستاره‌های تکامل‌یافته تبدیل می‌شوند. این بدان معنا است که اخترشناسان به frEGG و EGG علاقه دارند؛ زیرا آن‌ها مناطقی از سحابی‌ها هستند که ممکن است زمانی تولد ستاره‌ها در آن‌ها اتفاق افتاده باشد.

ستاره‌شناسان به تازگی وجود EGG را کشف کرده‌اند. نمونه برجسته‌ای از این ساختار‌ها در راس «ستون‌های آفرینش» (Pillars of Creation) قرار دارد که هابل در سال ۱۹۹۵ از آن عکس گرفت. نواحی frEGG حتی جدیدتر هستند. آن‌ها با EGGs تفاوت دارند، زیرا از گاز‌های اطراف جدا شده‌اند و این به آن‌ها شکلی شبیه به قورباغه می‌دهد.

سحابی روح، شریک سحابی دیگری است که معمولا با نزدیک شدن به روز چهاردهم فوریه، تصویر آن به طور گسترده به اشتراک گذاشته می‌شود. این شریک، «سحابی قلب» (Heart Nebula) است. این ابر بزرگ متشکل از گاز و غبار که به طور رسمی با نام «IC ۱۸۰۵» شناخته می‌شود، به این دلیل سحابی قلب نام گرفته است که محتوای درخشان هیدروژن، آن را شبیه به یک قلب صورتی می‌کند.

عکاسان نجومی آماتور می‌توانند از سحابی قلب که در فاصله ۷۵۰۰ سال نوری از ما قرار دارد، عکس بگیرند. این موضوع، آن را به یکی از متداول‌ترین تصاویر فضایی به اشتراک گذاشته‌شده در نزدیکی روز ۱۴ فوریه تبدیل می‌کند.

مجموعه سحابی «قلب و روح»، ناحیه ستاره‌زایی گسترده‌ای را تشکیل می‌دهد که این دو سحابی در آن توسط پلی از گاز به هم متصل شده‌اند. هر دو سحابی مملو از ستارگان درخشانی هستند که در مقایسه با خورشید نزدیک به پنج میلیارد ساله ما، فقط چند میلیون سال دارند.

منبع: ایسنا