(عکس) معیار زیبایی عجیب در دوره قاجار

برای همه‌ی ما جای تعجب دارد که چرا زنان قاجار اکثرا چاق، زشت و سیبیلو هستند. اما چرا آن‌ها چنین استایل و شکلی را برای خود انتخاب می‌کردند؟

سالهاست که همه‌ی ما با دیدن تصاویر زنان درشت هیکل دوران قاجار شگفت زده می‌شویم. چطور همه تا این حد چاق هستند؟ چرا همه سبیل دارند آن هم به این شدت؟ چطور ابروی همگی اینقدر پر پشت و انبوه و پیوسته است؟ خال‌های گوشتی سیاه چرا این همه رایج بوده اند؟

خبرگزاری رکنا نوشت؛ وجه مشترک همه این تصاویر شخص عکاس است. یعنی ناصر الدین شاه. او که به مناسبت موقعیتش، نخستین عکاس ایرانی است تنها کسی بوده که می‌توانسته این تعداد گسترده عکس از زنان حرمسرا بگیرد.

این طور که از قراین و شواهد بر می‌آید چهره‌ها در این عکس‌ها چندان واقعی نیستند. سبیل‌ها و ابرو‌ها و خال‌های گوشتی گویا همگی با مداد مشکی کشیده شده اند. چرا؟

نقاشی سبیل زنان هم گویا راهی برای عرض ارادت و علاقه‌ی ایشان به شخص شاه سبیل کلفت بوده. باقی چیز‌ها مانند خال گوشتی - که بیشتر آن‌ها زگیل بودند - هم احتمالا به تکرار زیاد عکاسی از چهره‌ی زنان و نیاز به ایجاد تنوع مربوط بوده.

این تصویری است که با نور پردازی و کادر بندی مناسب، چهره‌ای زیبا از انیس الدوله به نمایش می‌گذارد:

تعدادی از عکس‌ها به جا مانده از چهره‌ی "انیس الدوله" زن قدرتمند دربار ناصری هستند. انیس الدوله که دربسیاری از نوشته‌ها زن زیبایی معرفی شده در عکس‌های ناصر الدین شاه چهره‌ی متفاوتی دارد.

تصاویر زیادی از انیس الدوله هستند که در هر کدام سوگلی ناصر الدین شاه چهره و آرایش و لباس دگرگونه‌ای دارد. در یکی دور چهره با گل تزیین شده و در دیگری با دارا بودن چارقد سفت و محکم سینه‌ها برهنه هستند.

از آنجایی که بیشتر عکس‌های ناصر الدین شاه از زنان حرم بوده می‌توان حدس زد که برای فرار از تکرار مکررات بانوان را وامی داشته دستی در چهره و سر وضع خود ببرند و تفاوت ایجاد کنند. شاید بتوان نتیجه گرفت که این عکس‌ها نشانگر چهره‌ی واقعی زنان آن دوران نیستند و، چون قرار بر نمایش عمومی آن‌ها نبوده صرفن هدف سرگرمی شاه را تامین می‌کرده اند.

ناصرالدین شاه پدر عصمت الدوله درباره آرایش او می‌نویسد:

وعده داشتیم خانه ظل السلطان از صبح رفتیم … من و ظل السلطان و نایت السلطنه رفتیم اندرون از همان راه گلخانه … عصمت الدوله سبیل داشت، به قدر سبیل نایب السلطنه.