کاشف مقبره کوروش چه کسی بود؟

سر رابرت کر پورتر که به عنوان نقاش درباری تزار روسیه منصوب شده بود عمده شهرت خویش را به دلیل سفر به ایران و نقاشی از پاسارگاد را کسب کرد.

سفر طولانی وی به ایران از سال ۱۸۱۷ میلادی آغاز شده و او از طریق قفقاز نیز وارد ایران شد و سپس از عبور از تهران و اصفهان به تخت جمشید و پاسارگارد رفت و نقاشی تاریخی و معروفی نیز از آرامگاه کوروش از خود را به یادگار گذاشته است.

«سر رابرت کر پورتر» (Sir Robert Ker Porter) نویسنده، هنرمند، دیپلمات و جهانگرد اسکاتلندی، برادر داستان‌نویسان نامدار «آنا ماریا پورتر» و «جین پورتر» بود. وی که در خانواده‌ای هنرپرور و نویسنده چشم به جهان گشوده، و مادرش او را به لندن برد تا در آکادمی شاهی زیر نظر بنجامین وست هنر نقاشی بیاموزد.

سر رابرت کر پورتر تحصیلات هنری خویش را در آکادمی سلطنتی هنری لندن به پایان رساند و از اولین نقاشان سبک خاصی از منظره در انگلستان بود که به پانوراما معروف شد. او که در سال ۱۸۰۴ میلادی پس از سفر به روسیه به عنوان نقاش تزار الکساندر اول منصوب شد.

سر رابرت کر پورتر

قبل از سفر رابرت، همگان آرامگاه کنونی کوروش را نیز متعلق به مادر سلیمان می‌دانستند و این بنا هم به مشهد مادر سلیمان شناخته می‌شد. رابرت اولین فردی بود که متوجه شد این آرامگاه به کوروش بزرگ پادشاه هخامنشی تعلق دارد.

او با شاهزاده روسی که پسر عموی «الکسی نیکولاویچ» نخستین رئیس آکادمی هنر‌های زیبای روسیه بود ازدواج کرده و ماموریت یافته تا از تخت جمشید و سایر مکان‌های ایران برای آکادمی هنر‌های زیبای روسیه درسال (۲۰-۱۸۱۷) نقاشی کند.

در زمان حضور سر رابرت کر پورتر در ایران، پرتره فتحعلی شاه قاجار را هم نقاشی کرده و به خاطر این اثر، نشان شیر و خورشید را دریافت کرد.

پرتره فتحعلی شاه قاجار اثر «سر رابرت کر پورتر»

آلبوم‌های نقاشی‌های وی از آسیا، گرجستان، ارمنستان، بابل باستان که در طول سال‌های ۱۸۱۷، ۱۸۱۸، ۱۸۱۹ و ۱۸۲۰ کشیده شده است در کتابخانه بریتانیا و موزه هرمیتاژ سنت پترزبورگ هم نگهداری می‌شود.

سفر بلندمدت او به ایران که از سال ۱۸۱۷ میلادی شروع شده بود، از سمت قفقاز به ایران و بعد هم با گذشتن از تهران و اصفهان به تخت‌جمشید و پاسارگاد هم انجام پذیرفت. وی نگاره تاریخی و نامداری از آرامگاه کوروش بزرگ از خود به یادگار گذاشته و در حقیقت بزرگ‌ترین انگیزه آوازه‌اش نگاره‌هایش از پاسارگاد است.

نقاشی‌های کرپورتر از مردم کوچه و بازار ایران

از این هنرمند سفرنامه‌ای با نام «سفرنامه کرپورتر» بازمانده که دربردارنده نقاشی‌های وی از آثار باستانی است.

رابرت به مناطق و کشور‌های مختلفی هم سفر می‌کرد و از مناظر بسیاری نقاشی می‌کشید. در سال ۱۸۱۳ رابرت به انگلستان بازگشت و مقام شوالیه را نیز دریافت کرد. رابرت هم در سال ۱۸۴۲ میلادی درگذشت و در شهر سن پترزبورگ روسیه به خاک سپرده شد. یادمانی نیز از وی در انگلستان در کلیسای جامع بریستول ساخته شده است.

منبع: تاریخ ما