به دنبال بهشت گمشده آرزوها
کمبودی که حالا در جامعه سلامت جهانی خودنمایی می‌کند؛ کمبود نیروی کار پرستاری، پدیده‌ای که می‌رود تا جامعه سلامت را از پای دربیاورد، البته این پدیده جهانی است و درحال حاضر جامعه سلامت جهانی با کمبود ٢٨میلیون نفر نیروی پرستاری روبه‌رو است، آماری که در نشست جامعه جهانی پرستاری در ژنو اعلام شد
کد خبر :
۲۵۵۴۶
بازدید :
۱۱۴۰
گویی کمبود و نداشته‌ها بخش لاینفک جهان امروز هستند.
کمبودی که حالا در جامعه سلامت جهانی خودنمایی می‌کند؛ کمبود نیروی کار پرستاری، پدیده‌ای که می‌رود تا جامعه سلامت را از پای دربیاورد، البته این پدیده جهانی است و درحال حاضر جامعه سلامت جهانی با کمبود ٢٨میلیون نفر نیروی پرستاری روبه‌رو است، آماری که در نشست جامعه جهانی پرستاری در ژنو اعلام شد.
مسأله‌ای که کشورهای توسعه‌یافته را بر آن داشته تا به جذب نیروهای آموزش‌دیده سایر کشورها اقدام کنند.
ایران یکی از جوامع هدف این کشورهاست و دلیل آن چیزی جز توانمندی، هوش و کارایی بالا و... پرستاران ایرانی نیست و برای همین ایجاد شرایط کاری بهتر و درآمد چشمگیر و از همه مهم‌تر ارزش و اعتباری که در این کشورها به کار پرستاران داده می‌شود، سبب شده ما سالانه شاهد مهاجرت بیش از هزار پرستار باشیم.
مهاجرتی که دلیل آن را باید در شرایط فعلی پرستاران‌مان نیز جست‌وجو کنیم؛ فشار کاری بالا، دستمزد کم، عوامل اجتماعی و... فشارهایی که با اجرای طرح تحول نظام سلامت چند برابر شده و در مقابل حقوق و مزایا تغییر چندانی نیافته‌اند و نوعی بی‌انگیزگی را در میان پرستاران بسط داده‌اند. مینا ٢٩سال دارد و در یکی از بیمارستان‌های دولتی تهران پرستار است.
«پرستاری از شغل‌های بسیار مقدس است که اجر الهی دارد اما ما پرستاران در دوران کاری خود و با شرایط سخت کاری واقعا دچار فرسودگی جسم و روح می‌شویم اما کسی به فکر ما نیست که نیست.»
اهلم نیز با ١٦سال سابقه کار در بیمارستان‌های مختلف می‌گوید: «درواقع قطع امید پرستاران از تحقق مطالبات پرستاری باعث سرخوردگی و نارضایتی ما شده است و حاکم‌شدن چنین شرایطی بر حرفه پرستاری، آثار زیانباری در حوزه سلامت بر جای می‌گذارد و نخستین ضرر آن را بیماران می‌بینند، چراکه پرستار با مشغله‌های زیاد و حقوق و مزایای کم دیگر جانی برای درست کارکردن ندارد.»
البته مدیر امور بین‌الملل سازمان پرستاری کشور، تبعیض در پرداخت‌های نظام سلامت، دریافتی نامناسب در مقابل کار زیادی که پرستاران انجام می‌دهند و... را انگیزه مهاجرت پرستاران اعلام می‌کند و با اشاره به افزایش ٣٠٠درصدی مهاجرت پرستاران ایرانی گفت: ٢٥فروردین امسال ٣٠پرستار برای کار در خارج از کشور به سازمان نظام پرستاری مراجعه کرده‌اند، درحالی‌که در فروردین سال ٩٤، ٧ تقاضا وجود داشته که کانادا را اولویت اول پرستاران و استرالیا و کشورهای حوزه خلیج‌فارس را اولویت‌های بعدی آنها اعلام می‌کند؛ کانادا با ٤٧درصد و امارات متحده عربی با ٣٣درصد بیشترین آمار را به خود اختصاص داده‌اند.
نکته قابل تأمل این است که ٨٥درصد مهاجران را بانوان و ١٥درصد را مردان تشکیل می‌دهند. علی ١٠سالی است که در بیمارستان‌ها مشغول پرستاری از بیماران است.
«شغل پرستاری درواقع شب‌وروز و تعطیلی و غیرتعطیلی نمی‌شناسد، پرستاران همواره درگیر شغل خود هستند، حتی بیرون از بیمارستان هم نزدیکان توقعات خاص از پرستاران دارند. شب‌های بیمارستان واقعا طاقت‌فرساست و انرژی زیادی از پرستاران می‌گیرد، شاید به همین دلیل است که پرستاری یکی از شغل‌های پردرآمد در اروپا و آمریکاست اما در ایران برعکس است!»
اما امید از تمایل کم مردان برای پرستار شدن می‌گوید: «مردان تمایلی برای پرستار شدن ندارند، چراکه هم شب و روز درگیرند و هم حقوق اندکی می‌گیرند، این درحالی است که نیاز به پرستار مرد در خیلی از بیماری‌ها محسوس است. بسیاری از بیماری‌های مردانه وجود دارد که خود بیماران با وجود پرستار زن احساس راحتی نمی‌کنند و این ریشه در فرهنگ ما دارد اما با این وضع هیچ مردی تمایل به پرستارشدن ندارد.»
معاون سازمان نظام پرستاری معتقد است پرستاران امتیاز بالایی برای مهاجرت به کانادا دارند: «پرستاری اکنون جزو مشاغل پرطرفدار در کانادا است و پرستاران امتیاز بالایی را برای مهاجرت دارند، به‌طوری که فاصله دریافت ویزا برای پرستاران بین ٨ ماه تا یک‌سال طول می‌کشد که زمان اندکی است.
مذاکرات ما با مسئولان پرستاری کانادا نشان می‌دهد آنان از سطح تحصیلات و توانمندی پرستاران ایرانی بسیار راضی و به پذیرش پرستاران بیشتری از کشور ما مشتاق هستند. پرستاران ما نیز از شرایط کشور کانادا رضایت دارند.»
سال ۹۳ قاضی‌زاده‌هاشمی، وزیر بهداشت اعلام کردند: «به‌ازای هر تخت در کشورهای مجاور حداقل ۵/۲ پرستار وجود دارد، درحالی‌که در ایران این عدد زیر یک است.» با این وجود، سالانه تعداد قابل‌توجهی از پرستار ایران را ترک می‌کنند. درحال حاضر بیشتر پرستاران ایرانی که به کانادا و استرالیا رفته‌اند، در آن‌جا حقوقی به مراتب بالاتر از ایران دریافت می‌کنند.
براساس آماری که در سال ۸۹ ارایه شد، کمترین حقوق پرستاران با کمترین میزان تحصیلات در آمریکا، ۵۲ تا ۵۵هزار دلار در سال است و بالاترین آن ۱۸۶هزار دلار در سال. همچنین بنا به اعتقاد برخی از پزشکان در ایران کارانه پزشکان در اجرا همیشه بالاتر از پرستاران بوده و طبیعی است با افزایش تعداد بیماران، کارانه آنها نیز افزایش پیدا می‌کند، ولی چون کارانه پرستاران مقدار حداقلی است، افزایش بیماران نیز تغییر چندانی در حقوق آنها ایجاد نمی‌کند.
در این میان طرح تحول سلامت هم که همزمان با روی کار آمدن دولت یازدهم و از سوی وزارت بهداشت به‌عنوان طرحی ملی به اجرا درآمد، نه‌تنها نتوانست شکاف درآمدی بین پزشکان و پرستاران را کم کند، بلکه در موارد زیادی به آن دامن زد تا جایی که سال گذشته شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار توقف هر چه سریع‌تر اجرای تعرفه‌های جدید پزشکان را خواستار شد و گفت: «با اجرای فاز سوم طرح تحول سلامت کارانه ۳۰۰هزارتومانی یک پرستار در مقابل کارانه ۶۰میلیون تومانی پزشک قرار می‌گیرد و فاصله دریافتی‌ها را باز هم افزایش می‌دهد. مسئولان وزارت بهداشت یک‌شبه ۱۶۰۰میلیاردتومان را روانه جیب پزشکان کردند.
آیا این واقعا عادلانه است که یک پرستار ۳۰۰هزار تومان کارانه بگیرد و یک پزشک دیگر که همکار اوست ۶۰میلیون تومان؟ کجای دنیا چنین تبعیض ناعادلانه‌ای وجود دارد؟» در تمام دنیا پرستار وضع بیمار را مدیریت و حتی به درمان و تشخیص بیماری کمک می‌کند اما در ایران پرستار فقط دستورالعمل اجرا می‌کند.
بیشترین میزان مراقبت از بیمار را پرستار انجام می‌دهد اما تفاوت عمده‌ای میان حقوق پرستار و پزشک وجود دارد. در کشور ما میانگین حقوق پزشک ۳۷ برابر پرستار است، در صورتی که در کشورهای دنیا این تفاوت بیش از دو برابر نیست.
معاون فنی سازمان نظام پرستاری درباره میزان کار پرستاران در ایران و دیگر کشورها می‌گوید: «میزان ساعت کار که متوسط جهانی آن ٣٥ساعت است، رعایت می‌شود. البته ساعات روزهای تعطیل بین ١,٥ تا ٢ برابر یا شب‌کاری ١.٥ برابر یا زمان تعطیلات سال نو و اعیاد مهم، همگی ٢ برابر حساب می‌شود، اما در ایران هیچ تفاوتی میان ساعات کاری روز تعطیل و غیرتعطیل پرستاران وجود ندارد و حقوق پرستاران بسیار کمتر از استانداردهای جهانی است.»
واقعیت این است که مهاجرت پرستاران به خارج از کشور افزون‌بر خروج ارز و سرمایه‌های علمی کشور موجب کمبود نیروی متخصص در بیمارستان‌ها می‌شود که تنها راه بیرون‌رفت از این مشکل این است که وزارت بهداشت توجه ویژه‌ای به حرفه پرستاری داشته باشد، چراکه این حرفه بسیار سخت است و کمتر جاذبه دارد و پرستاران با بیماری‌های پرخطر مواجه هستند.
پس راه‌حل این است که وزارت بهداشت عدالت در پرداخت و تعرفه‌گذاری را اجرایی کند.
کمبودی که حالا در جامعه سلامت جهانی خودنمایی می‌کند؛ کمبود نیروی کار پرستاری، پدیده‌ای که می‌رود تا جامعه سلامت را از پای دربیاورد، البته این پدیده جهانی است و درحال حاضر جامعه سلامت جهانی با کمبود ٢٨میلیون نفر نیروی پرستاری روبه‌رو است، آماری که در نشست جامعه جهانی پرستاری در ژنو اعلام شد.
مسأله‌ای که کشورهای توسعه‌یافته را بر آن داشته تا به جذب نیروهای آموزش‌دیده سایر کشورها اقدام کنند.
ایران یکی از جوامع هدف این کشورهاست و دلیل آن چیزی جز توانمندی، هوش و کارایی بالا و... پرستاران ایرانی نیست و برای همین ایجاد شرایط کاری بهتر و درآمد چشمگیر و از همه مهم‌تر ارزش و اعتباری که در این کشورها به کار پرستاران داده می‌شود، سبب شده ما سالانه شاهد مهاجرت بیش از هزار پرستار باشیم.
مهاجرتی که دلیل آن را باید در شرایط فعلی پرستاران‌مان نیز جست‌وجو کنیم؛ فشار کاری بالا، دستمزد کم، عوامل اجتماعی و... فشارهایی که با اجرای طرح تحول نظام سلامت چند برابر شده و در مقابل حقوق و مزایا تغییر چندانی نیافته‌اند و نوعی بی‌انگیزگی را در میان پرستاران بسط داده‌اند. مینا ٢٩سال دارد و در یکی از بیمارستان‌های دولتی تهران پرستار است.
«پرستاری از شغل‌های بسیار مقدس است که اجر الهی دارد اما ما پرستاران در دوران کاری خود و با شرایط سخت کاری واقعا دچار فرسودگی جسم و روح می‌شویم اما کسی به فکر ما نیست که نیست.»
اهلم نیز با ١٦سال سابقه کار در بیمارستان‌های مختلف می‌گوید: «درواقع قطع امید پرستاران از تحقق مطالبات پرستاری باعث سرخوردگی و نارضایتی ما شده است و حاکم‌شدن چنین شرایطی بر حرفه پرستاری، آثار زیانباری در حوزه سلامت بر جای می‌گذارد و نخستین ضرر آن را بیماران می‌بینند، چراکه پرستار با مشغله‌های زیاد و حقوق و مزایای کم دیگر جانی برای درست کارکردن ندارد.»
البته مدیر امور بین‌الملل سازمان پرستاری کشور، تبعیض در پرداخت‌های نظام سلامت، دریافتی نامناسب در مقابل کار زیادی که پرستاران انجام می‌دهند و... را انگیزه مهاجرت پرستاران اعلام می‌کند و با اشاره به افزایش ٣٠٠درصدی مهاجرت پرستاران ایرانی گفت: ٢٥فروردین امسال ٣٠پرستار برای کار در خارج از کشور به سازمان نظام پرستاری مراجعه کرده‌اند، درحالی‌که در فروردین سال ٩٤، ٧ تقاضا وجود داشته که کانادا را اولویت اول پرستاران و استرالیا و کشورهای حوزه خلیج‌فارس را اولویت‌های بعدی آنها اعلام می‌کند؛ کانادا با ٤٧درصد و امارات متحده عربی با ٣٣درصد بیشترین آمار را به خود اختصاص داده‌اند.
نکته قابل تأمل این است که ٨٥درصد مهاجران را بانوان و ١٥درصد را مردان تشکیل می‌دهند. علی ١٠سالی است که در بیمارستان‌ها مشغول پرستاری از بیماران است.
«شغل پرستاری درواقع شب‌وروز و تعطیلی و غیرتعطیلی نمی‌شناسد، پرستاران همواره درگیر شغل خود هستند، حتی بیرون از بیمارستان هم نزدیکان توقعات خاص از پرستاران دارند. شب‌های بیمارستان واقعا طاقت‌فرساست و انرژی زیادی از پرستاران می‌گیرد، شاید به همین دلیل است که پرستاری یکی از شغل‌های پردرآمد در اروپا و آمریکاست اما در ایران برعکس است!»
اما امید از تمایل کم مردان برای پرستار شدن می‌گوید: «مردان تمایلی برای پرستار شدن ندارند، چراکه هم شب و روز درگیرند و هم حقوق اندکی می‌گیرند، این درحالی است که نیاز به پرستار مرد در خیلی از بیماری‌ها محسوس است. بسیاری از بیماری‌های مردانه وجود دارد که خود بیماران با وجود پرستار زن احساس راحتی نمی‌کنند و این ریشه در فرهنگ ما دارد اما با این وضع هیچ مردی تمایل به پرستارشدن ندارد.»
معاون سازمان نظام پرستاری معتقد است پرستاران امتیاز بالایی برای مهاجرت به کانادا دارند: «پرستاری اکنون جزو مشاغل پرطرفدار در کانادا است و پرستاران امتیاز بالایی را برای مهاجرت دارند، به‌طوری که فاصله دریافت ویزا برای پرستاران بین ٨ ماه تا یک‌سال طول می‌کشد که زمان اندکی است.
مذاکرات ما با مسئولان پرستاری کانادا نشان می‌دهد آنان از سطح تحصیلات و توانمندی پرستاران ایرانی بسیار راضی و به پذیرش پرستاران بیشتری از کشور ما مشتاق هستند. پرستاران ما نیز از شرایط کشور کانادا رضایت دارند.»
سال ۹۳ قاضی‌زاده‌هاشمی، وزیر بهداشت اعلام کردند: «به‌ازای هر تخت در کشورهای مجاور حداقل ۵/۲ پرستار وجود دارد، درحالی‌که در ایران این عدد زیر یک است.» با این وجود، سالانه تعداد قابل‌توجهی از پرستار ایران را ترک می‌کنند. درحال حاضر بیشتر پرستاران ایرانی که به کانادا و استرالیا رفته‌اند، در آن‌جا حقوقی به مراتب بالاتر از ایران دریافت می‌کنند.
براساس آماری که در سال ۸۹ ارایه شد، کمترین حقوق پرستاران با کمترین میزان تحصیلات در آمریکا، ۵۲ تا ۵۵هزار دلار در سال است و بالاترین آن ۱۸۶هزار دلار در سال. همچنین بنا به اعتقاد برخی از پزشکان در ایران کارانه پزشکان در اجرا همیشه بالاتر از پرستاران بوده و طبیعی است با افزایش تعداد بیماران، کارانه آنها نیز افزایش پیدا می‌کند، ولی چون کارانه پرستاران مقدار حداقلی است، افزایش بیماران نیز تغییر چندانی در حقوق آنها ایجاد نمی‌کند.
در این میان طرح تحول سلامت هم که همزمان با روی کار آمدن دولت یازدهم و از سوی وزارت بهداشت به‌عنوان طرحی ملی به اجرا درآمد، نه‌تنها نتوانست شکاف درآمدی بین پزشکان و پرستاران را کم کند، بلکه در موارد زیادی به آن دامن زد تا جایی که سال گذشته شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار توقف هر چه سریع‌تر اجرای تعرفه‌های جدید پزشکان را خواستار شد و گفت: «با اجرای فاز سوم طرح تحول سلامت کارانه ۳۰۰هزارتومانی یک پرستار در مقابل کارانه ۶۰میلیون تومانی پزشک قرار می‌گیرد و فاصله دریافتی‌ها را باز هم افزایش می‌دهد. مسئولان وزارت بهداشت یک‌شبه ۱۶۰۰میلیاردتومان را روانه جیب پزشکان کردند.
آیا این واقعا عادلانه است که یک پرستار ۳۰۰هزار تومان کارانه بگیرد و یک پزشک دیگر که همکار اوست ۶۰میلیون تومان؟ کجای دنیا چنین تبعیض ناعادلانه‌ای وجود دارد؟» در تمام دنیا پرستار وضع بیمار را مدیریت و حتی به درمان و تشخیص بیماری کمک می‌کند اما در ایران پرستار فقط دستورالعمل اجرا می‌کند.
بیشترین میزان مراقبت از بیمار را پرستار انجام می‌دهد اما تفاوت عمده‌ای میان حقوق پرستار و پزشک وجود دارد. در کشور ما میانگین حقوق پزشک ۳۷ برابر پرستار است، در صورتی که در کشورهای دنیا این تفاوت بیش از دو برابر نیست.
معاون فنی سازمان نظام پرستاری درباره میزان کار پرستاران در ایران و دیگر کشورها می‌گوید: «میزان ساعت کار که متوسط جهانی آن ٣٥ساعت است، رعایت می‌شود. البته ساعات روزهای تعطیل بین ١,٥ تا ٢ برابر یا شب‌کاری ١.٥ برابر یا زمان تعطیلات سال نو و اعیاد مهم، همگی ٢ برابر حساب می‌شود، اما در ایران هیچ تفاوتی میان ساعات کاری روز تعطیل و غیرتعطیل پرستاران وجود ندارد و حقوق پرستاران بسیار کمتر از استانداردهای جهانی است.»
واقعیت این است که مهاجرت پرستاران به خارج از کشور افزون‌بر خروج ارز و سرمایه‌های علمی کشور موجب کمبود نیروی متخصص در بیمارستان‌ها می‌شود که تنها راه بیرون‌رفت از این مشکل این است که وزارت بهداشت توجه ویژه‌ای به حرفه پرستاری داشته باشد، چراکه این حرفه بسیار سخت است و کمتر جاذبه دارد و پرستاران با بیماری‌های پرخطر مواجه هستند.
پس راه‌حل این است که وزارت بهداشت عدالت در پرداخت و تعرفه‌گذاری را اجرایی کند.
۰
