جذام؛ سرد، سياه، تلخ

فرادید | جذام كه نوعى بيمارى عفونى مزمن است به وسيله يك باكترى« اسيد فاست» (Acid Fast) و ميله اى شكل به نام«مايكوباكتريوم لپروسى» ايجاد مى شود. در اين نوع از بيمارى بيشتر پوست، اعصاب محيطى، مخاط دستگاه تنفس فوقانى و نيز چشم ها آسيب مى بينند. اين بيمارى عفونى به صورت مستقيم از انسانى به انسان ديگر سرايت مى كند. سرايت جذام از يك «شخص درمان نشده» به شخص ديگر از طريق دستگاه تنفسى يا پوست، صورت مى گيرد. اگرچه اين سرايت نياز به دوره تماس طولانى دارد و فقط نسبت كمى از مردم به آن دچار مى شوند. جذام هر دو جنس را در تمام سنين دربرمى گيرد. جذاميان كه اغلب احساس طردشدگى و خطرناك بودن مى كنند، احتياج مبرم و بيشترى به كمك هاى معنوى مردم دارند تا كمك هاى مالى آنها.

چرا كه رنج اجتماعى ناشى از اين بيمارى به مراتب بيشتر از ساير بيمارى هاى لاعلاج است. به همين جهت يكى از ضرورى ترين اقداماتى كه براى امدادرسانى به جذاميان بايد انجام گيرد، اطلاع رسانى و شناسايى آنان به ساير افراد جامعه است تا نگاه مردم عامى به اين قشر نيازمند تغيير يابد. جذام كه طى هزاران سال متمادى، ترس و وحشتى عميق در دل انسان ها ايجاد كرده، يك بيمارى شناخته شده در تمدن هاى چين، مصر و هندوستان بوده كه در كشور ما از آن تحت عنوان خوره ياد مى كرده اند. البته نبايد اين بيمارى را با امراضى چون زونا و پيسى اشتباه گرفت.متاسفانه جذاميان به اين دليل كه تغيير شكل هاى غيرقابل درمان در سيماى ظاهرى آنها ايجاد مى شود و همين طور از بعد اجتماعى اين بيمارى غيرقابل علاج، عليل كننده و مسرى قلمداد مى شود، واكنش هاى شديدى را از سوى جامعه متحمل مى گردند.

در حقيقت اين بيماران بيشتر از خود بيمارى، از عكس العمل هاى اجتماعى و طردشدگى در رنج و عذابند.

از مهمترين عوامل ابتلا به جذام را بايد فقر دانست كه سيستم ايمنى بدن را به شدت كاهش داده و بدن مستعد ابتلا به آن بيمارى مى شود. اين فقر احتمالى مى تواند از نظر ويتامين ها و مواد معدنى مورد نياز بدن باشد و حتى فراتر از آن فقر فرهنگى مثل عدم رعايت بهداشت از دلايل بارز ايجاد اين مرض در فرد است. اما كماكان با اهميت ترين عامل را بايد همان فقر غذايى دانست. به همين سبب در كشورها و مناطقى كه اين محروميت ها بيشترند، افراد به اين عارضه مبتلا مى شوند.

جذاميان ايران در استان هاى خراسان، هرمزگان، سيستان و بلوچستان و آذربايجان شرقى و غربى پراكنده اند و زندگى را با دشوارى هرچه تمام تر سپرى مى كنند. آمارهاى موجود حكايت از شيوع اين بيمارى در روستاهاى دوردست دارد و بر طبق آمار شبكه بهداشت تعداد مبتلايان به جذام ۳ تا ۵ هزار نفر برآورد شده كه احتمال مى رود تعداد افراد مبتلا به جذام بيشتر از اين باشد. هم اكنون فقط روستاهاى «بصرى» و «سرچنار» به همت «انجمن ياوران جذاميان» هفته اى يك بار از نظر غذاى گرم تامين مى شوند كه اين امدادرسانى از طريق ماموران شبكه بهداشت و در بيمارستانى واقع در مهاباد انجام مى پذيرد.

مبتلايان به جذام كه افرادى عموماً تنها هستند، از نظر غذا و حمايت هاى فردى بسيار در مضيقه اند. از همين روى انجمن نامبرده سعى كرده در تعمير منازل به آنها يارى رساند و نيز از نظر برنامه هاى تفريحى آنان را پوشش دهد، چرا كه اين افراد به لحاظ موقعيتى كه دارند، تاكنون از منطقه سكونت خود بيرون نرفته اند. از ديگر اقدامات انجمن ياوران جذاميان مى توان به اشتغالزايى براى فرزندان جذاميان اشاره كرد. براى نمونه وسايلى چون دارقالى و چرخ خياطى براى آنها مهيا كرده تا مشغول به كار شوند.

در ضمن جهت شناسايى و آشنايى هرچه بيشتر عموم مردم با افراد مبتلا به جذام، تورهايى براى بازديد از جذاميان مشغول به فعاليت هستند كه با وجود آن تورها، بيماران جذامى علاوه بر آنكه حمايت مالى مى شوند، تصور غلط مردم از اين بيمارى نيز به طور كامل از بين مى رود.در سال ۱۹۹۱ از سوى سازمان بهداشت جهانى (WHO) طى قطعنامه اى طرح حذف جذام به عنوان يك مشكل بهداشتى تا سال ۲۰۰۰ مطرح شد و خوشبختانه توسعه اين بيمارى به كمك اين طرح در جهان كنترل شده و در حال نابودى است.