قرارداد با توتال، پیروزی یا شکست؟

محمدجواد حق‌شناس استاد روابط بین‌الملل دانشگاه در روزنامه ایران نوشت:

امضای قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی با کنسرسیومی به رهبری شرکت توتال فرانسه را باید در زمره مهم‌ترین دستاوردهای دولت یازدهم در ماه‌های پایانی فعالیت آن ارزیابی کرد. حرکتى که می‌توان آن را در راستاى تحقق «بایدهایى که از سوى مقام معظم رهبرى در دیدار با کارگزاران نظام و خطاب به رئیس جمهوری منتخب مطرح شد»، دانست.

اهمیت این قرارداد زمانی بیشتر می‌شود که شرایط و روند انعقاد آن مورد توجه قرار گیرد. در شرایطی که تحرکات سیاسی علیه ایران در سطح جهانی بخصوص ایالات متحده و شخص ترامپ افزایش یافته است و در این راستا طرح جدید تحریمی از سوی مجلس سنای این کشور به جریان افتاده، انعقاد این قرارداد، پیام روشنی نه از سوی شرکت‌های خارجی بلکه از سوی فرانسه و اتحادیه اروپا به امریکا و افکار عمومی جهانی است که با سیاست‌های جدید این کشور علیه ایران همراهی ندارد و آن را به رسمیت نمی‌شناسد.

در واقع این قرارداد آب سردی بر تن امریکای پساترامپ و مجلس سنا در دوره جدید تحرکات سیاسی علیه ایران ارزیابی می‌شود. از سوی دیگر، برخی کشورهای منطقه‌ای از جمله عربستان و رژیم اسرائیل در سال‌های اخیر بخصوص پس از برجام، تحرکات قابل توجهی را علیه ایران آغاز کرده‌اند و درصدد ایجاد مانع بر سر بازگشت ایران به بازارهای جهانی و عرصه سیاست بین‌المللی هستند.

این کشورها سال‌هاست از پیشبرد تخاصم ایران با نظام بین‌الملل سود برده و طبیعتاً خواهان تداوم منافع سیاسی و اقتصادی خود هستند. انعقاد قرارداد نفتی اخیر به نوعی خنثی کننده تحرکات این کشورها علیه ایران است. بنابراین در چنین شرایطی، قرارداد نفتی با کنسرسیوم توتال را می‌توان یک پیروزی سیاسی برای ایران در عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای ارزیابی کرد.

علاوه براین باید توجه کرد که گذار از چالش‌های اقتصادی و اجتماعی که کشور در حال حاضر با آن دست به گریبان است، مستلزم بهره‌گیری از فرصت‌های اقتصادی و فنی جهانی است.

رکود اقتصادی و بحران بیکاری بشدت کشور را رنج می‌دهد. بدون شک اگر این مسائل در زمان کوتاهی مدیریت نشود، چالش‌های جدی سیاسی برای کشور ایجاد می‌شود لذا ضروری است در زمان کوتاه برای مدیریت این مسائل تدبیر شود. به طور طبیعی و بر اساس تجربه دیگر کشورها، سرمایه‌ها و فناوری‌های خارجی باید به کمک کشور بیاید تا چرخ اقتصادی کشور با قدرت و تأثیرگذاری بیشتری به حرکت درآید.

چرخ‌هایی که در پرتو تحریم‌ها سال‌ها به گل نشسته بود. نفت و گاز در حال حاضر مهم‌ترین مزیت ایران برای همکاری بین‌المللی است و باید چرخ‌های اقتصادی کشور در زمینه نفت و گاز به حرکت درآید . قرارداد توسعه فاز 11 با توتال آغاز خوب و بزرگی برای این حرکت و رفع مسائل و چالش‌های اقتصادی و اجتماعی کشور است.

علی‌رغم این و با وجود استقبال عمومی واستقبال نخبگان سیاسی و اقتصادی کشور از این قرارداد، اقلیتی از جریان سیاسی و منتقد دولت، هجمه به این حرکت دولت و وزارت نفت را در روزهای اخیر شدت بخشیده‌اند.

منتقدین و مخالفین دولت که به نوعی از نتیجه انتخابات 29 اردیبهشت ماه ریاست جمهوری ناراضی هستند، هم اکنون از هر فرصتی برای تخریب دولت و اقدامات آن استفاده می‌کنند. مخالفت و انتقاد از دولت برای مخالفین آن امری طبیعی است اما آنچه باعث تعجب است ماهیت و سطح مخالفت است.

به نظر می‌رسد رفتار این گروه‌ها بیش از آنکه متوجه دولت باشد، به نوعی انتقاد از مردمی است که زمینه ساز روی کارآمدن دوباره این دولت شده اند. در نتیجه بی محابا و بدون ملاحظه منافع ملی کشور و سرنوشت اقتصادی و معیشتی مردم، هدف نهایی تحرکات سیاسی و رسانه‌ای جریان‌های مخالف دولت است.

به نظر می‌رسد این جریان باید در رفتار و منش خود در قبال آرا و اراده مردم تجدید نظر کرده و به خواست اکثریت احترام گذاشته و از هرگونه تحرک سیاسی و رسانه‌ای که زمینه ساز ناامیدی مردم از یک سو و کند شدن روند سیاستگذاری و اقدام دولت از سوی دیگر می‌شود، خودداری کند.

این جریان سیاسی نباید فراموش کند که تحرکات آنها به نوعی همراهی با جریان‌های سیاسی خارج از ایران در سطوح منطقه‌ای و جهانی برای به حاشیه راندن ایران از روندهای بین‌المللی و انزوای بیشتر و در نتیجه تضعیف بیشتر کشور است.