در باب یک انتصاب در سازمان محیط زیست

بابک زمانی | چندی پیش رئیس سازمان محیط زیست، دکتر «عیسی کلانتری»، بعد از بیاناتی شگفت‌انگیز درباره بلایی که نسل ما بر سرزمینمان وارد کرده، پروفسور «کاوه مدنی» را به معاونت سازمان متبوعش منصوب کرده است؛ انتصابی که باعث شگفتی توأم با نشاط حامیان محیط زیست ایران شده است!

پروفسور «مدنی» به اظهار همین کارشناسان، یکی از استادان برجسته بین‌المللی در کار محیط زیست و درعین‌حال یکی از جوان‌ترین و پرانرژی‌ترین آنهاست. این انتصاب این سؤال را مطرح کرد که آیا کشور ما در آستانه یکی از مهم‌ترین چرخش‌های انتخاب مدیران در تاریخ معاصر قرار دارد؟

آیا مدیریت منابع و امکانات کشور دارد آهسته‌آهسته از قیدوبندهای گوناگون خانوادگی و عشیره‌ای و ... و هر معیار غیرکارشناسانه دیگری دور و به اندازه یک بند انگشت به سیستم بین‌المللی نزدیک‌تر می‌شود؟

تا قبل از این انتصاب تنها در یک حیطه توانسته بودیم ارزش مدیریت و مربیگری کارشناسانه واقعی را درک کنیم و بهای سنگینی برای آن بپردازیم که آن هم مربیگری فوتبال بود! در بقیه زمینه‌ها همچنان در گیرودار تصورات غرورآمیز «ما خودمان...» به‌سر می‌بریم، آن هم درحالی‌که همین «خودمان» را هم از بین ساکنان داخل کشور تعریف می‌کرده‌ایم، نه «خودمان» به معنای ایرانیان ساکن دنیا!

تنها در دانش فوتبال که آن هم در آخرین تحلیل، سرنوشت آن را یک توپ گرد تعیین می‌کند، نه کارشناسی علمی است که توانستیم ارزش کارشناسی بین‌المللی فارغ از هر وابستگی ملی را درک کنیم!

و این در حالی است که بر اساس همه اصول اخلاقی و دینی در هر موضوع مربوط به منافع یا سلامت عموم مردم باید از مدیریت بهترین مدیران دنیا قطع نظر از ملیت و رنگ پوست و عقایدشان استفاده کرد که البته در بسیاری از موارد درحال‌حاضر کارشناسان برجسته ایرانی با همین ملیت و رنگ‌پوست و عقاید در اقصا‌نقاط دنیا مشغول کار و رتق‌وفتق امور دنیا هستند و تنها لازم است اندکی آن دایره «ما خودمان...» را گشادتر ببینیم تا شاید سال‌ها بعد در زمینه‌های اقتصادی و کشاورزی و سلامت هم بتوانیم همچون فوتبال به نگاهی کاملا بین‌المللی دست یابیم.

آیا به‌کارگرفتن پروفسور «مدنی» و رسیدن به این دیدگاه ناشی از بحران عمیق و رسیدن کف‌گیر به ته‌دیگ محیط زیست بوده است و چاره‌ای جز دست‌یازیدن به فراخ‌ترین نگاه‌های کارشناسانه نمانده بوده؟

شاید، اما نکته مهم این است که درک و رؤیت بحران‌های موجود و توان پیش‌بینی عاقبت شوم برخی روندهای امروز در محیط زیست و فردا احیانا در حیطه‌های دیگر هم خود نشانه‌ای است از ادراک اجتماعی‌ای بالاتر و مدرن‌تر! چراکه در بسیاری از زمینه‌های دیگر؛ مثل سلامت، همین الان هم بحران‌های عمیقی وجود دارد، اما آن‌طور که بایدوشاید مورد ارزیابی و شناسایی قرار نگرفته‌اند.

آیا می‌توانیم انتصاب پروفسور «مدنی» را مقدمه‌ای بدانیم برای انتشار فراخوانی بین‌المللی برای انتخاب نه‌تنها مدیران کارکشته سیستم‌های سلامت در یک مقیاس بین‌المللی، بلکه حتی انتخاب رئیس یک بخش پزشکی از میان بهترین‌های دنیا، آن هم درحالی‌که ایرانی‌بودن یا ریشه ایرانی داشتن یک امتیاز برای استخدام به حساب خواهد آمد، نه به‌خاطر یکی از قرابت‌های قدیمی «ما خودمانی...» که تنها به دلیل آشنایی به زبان و فرهنگ ملی ما!

این‌گونه انتخاب اگرچه در ذهن ما بسیار دور و بعید می‌نماید، اما همین الان روند رایج و بسیار معمول دنیاست و معتبرترین نشریات علمی دنیا آکنده است از آگهی استخدام بهترین مدیران برای بخش‌های آموزشی و علمی در سطح بین‌المللی!

سال گذشته بخش پارکینسون تورنتو که یکی از مهم‌ترین بخش‌های پارکینسون دنیاست و بیش از ١٠ استاد برجسته بین‌المللی در آن مشغول به کار هستند، موفق شد بعد از بررسی‌ای طولانی به‌جای پروفسور «لانگ» که بازنشسته شده بود، استادی اسپانیایی از شهر بارسلون را برای ریاست بر خود انتخاب کند.