ضد تحریم آمریکایی

پای غول آمریکایی به ایران باز شد. با همه تهدید‌ها و خط و نشان‌های ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، دیروز مدیرعامل مپنا خبر از امضای یک پیش‌قرارداد بین این شرکت و جنرال الکتریک آمریکا داد. دوطرف وارد مذاکره شده‌اند تا این پیش‌قرارداد را تبدیل به قرارداد کرده و یک همکاری سودمند را در تاریخ دو کشور ثبت کنند.

البته زیرمجموعه‌ اخیر جنرال الکتریکی که امروز دست همکاری با ایران را فشرده، در خاک آمریکا نیست و همین موضوع موجب می‌شود موانع اسمی پیش‌روی عقد این قرارداد برداشته شود. اما اگر تحریم‌ها به هر شکل و سیاقی دوباره دامن ایران را بگیرند، تکلیف این قرارداد و تفاهمنامه‌ها و خطوط اعتباری بازشده روی ایران چه می‌شود؟

پرویز جاوید، عضو انجمن اقتصاددانان ایران می‌گوید: شرکتی که اکنون صحبت عقد قرارداد با آن است، یکی از بزرگترین شرکت‌های جهان است. لغو این قرارداد در صورت بازگشت تحریم‌ها تقریبا غیرممکن است. ضمن این‌که در نظر داشته باشید با این‌که جنرال الکتریک یک شرکت آمریکایی است، اما درحال‌ حاضر طرف حساب ما، نمایندگان اروپایی این شرکت هستند.

مجید فانی، نایب‌رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی ایران هم معتقد است؛ این قرارداد و اساسا قراردادهای این‌چنینی برای کشور ما، اتفاق خوبی محسوب می‌شود که می‌تواند اقدام خوبی در جذب سرمایه خارجی به شمار رود. او هم می‌گوید که درصورت بازگشت تحریم‌ها، خطری قراردادهای منعقده را تهدید نخواهد کرد.

حالا ورود جنرال الکتریک به ایران در شرایطی رقم می‌خورد که بیژن زنگنه، وزیر نفت خبر داده است؛ غول فرانسوی توتال کار خود را در ایران آغاز کرده و وزارت کار هم دیروز از ثبت دفتر توتال در کشورمان گفته است. توتال درحالی دفتر خود را در ایران به ثبت رسانده است که در اقدامی مشابه دفتری در واشنگتن ایجاد کرده تا مسائل حقوقی مرتبط با قراردادش و تحریم‌های احتمالی را پیگیری کند. البته پاتریک پویانه مدیرعامل توتال گفته است؛ در صورت بازگشت تحریم‌های احتمالی به سادگی از ایران نمی‌روند.

همکاری‌ها در زمینه نفت و گاز و نیرو خواهد بود
عباس علی‌آبادی، مدیرعامل مپنا دیروز در حاشیه هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت برق درخصوص مذاکره مپنا و جنرال‌ الکتریک، گفت: این همکاری‌ها در زمینه نیرو، نفت و گاز خواهد بود و باید گفت؛ طبق قانون و مقررات آمریکا، هم‌اکنون شرکت‌های آمریکایی که در داخل خاک آمریکا هستند، اجازه کار با ایران را ندارند، اما شرکت‌هایی که خارج از حوزه آمریکا در حوزه اروپا هستند، امکان همکاری را دارند که این موضوع مباحثی که مبنی بر آمریکایی‌بودن این شرکت را مطرح‌می کند،

منتفی می‌سازد.

قرارداد امضا کنیم نه تفاهمنامه

در فضای پسابرجام قراردادها و تفاهمنامه‌های مختلفی امضا شده است. گشایش‌های پسابرجامی هم می‌توانند ارزش‌گذاری شوند. پرویز جاوید اقتصاددان می‌گوید: تفاهمنامه‌ها ممکن است در کش‌وقوس روابط ما با آمریکا دچار مشکل شوند اما برای قراردادها مشکلی پیش نخواهد آمد؛ چراکه دوطرف باید به مفاد قرارداد متعهد باشند.

به آینده این پیش‌قرارداد خوشبینیم
جاوید با تأکید بر این‌که GE یا جنرال الکتریک اروپا اکنون وارد مذاکره با ایران شده است، گفت: احتمال این‌که بعد از مذاکرات این پیش‌قرارداد تبدیل به قرارداد شود، بسیار بالا بوده و این اتفاق، اتفاق بسیار خوبی برای کشور ماست.

این اقتصاددان می‌گوید: GE هلدینگ بسیار بزرگی است. اگر این قرارداد بسته شود، اروپایی‌ها هم مدیریت‌شان را وارد ایران می‌کنند، هم تکنولوژی‌شان را. از طرفی بازار فروش محصولات خود را هم خودشان ایجاد خواهند کرد. او این قرارداد را نوعی سرمایه‌گذاری مشترک بین ایران و اروپا دانسته و می‌گوید: این نوع قرارداد از بهترین نوع قرارداد برای کشور ماست.

سرمایه‌گذاری خارجی در ایران اوضاع خوبی ندارد

تحریم‌های آمریکایی سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه در کشور ما را فلج کرده بود. مجید فانی نایب‌رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی ایران می‌گوید: درحالی ‌که آمریکا در‌ سال گذشته، ٣٨٠‌میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کرده است، ما در ٢٠‌سال گذشته، تنها ٤٠‌میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کرده‌ایم.

قطعا به امضای این قراردادها نیاز داریم. او تأکید می‌کند: حتی اگر قرار است بدهکار باشیم، باید به شرکت‌های بزرگ و غول‌های جهان بدهکار باشیم. شما ببینید. ما از فرانسه هواپیما خریدیم. به شرکت‌های فرانسوی بدهکاربودن، اتفاق خوبی است. این شرکت‌های معتبر برای تسویه بدهی خودشان هم شده، برای ایران دردسرسازی نمی‌کنند. علاوه بر این‌که به اعتبار ایران در جهان اضافه می‌شود. به ‌گفته فانی، عقد این قرارداد و نمونه‌های مشابه برای ایران هم اشتغالزایی می‌کند و هم انتقال تکنولوژی با خود به همراه دارد.

فرصت‌های شغلی‌مان را صادر نمی‌کنیم

شرکت جنرال الکتریک در‌ سال ۱۸۹۲ میلادی با ادغام شرکت‌های ادیسون جنرال الکتریک، شنکتادی و شرکت الکتریکی توماس- هیوستون تشکیل شد. این ابرشرکت، یک شرکت فناوری و خدمات مالی است که محصولاتی برای تولید، انتقال، توزیع، کنترل و استفاده از برق ایجاد و تولید می‌کند. محصولات و خدمات آن شامل موتور هواپیما، تولید برق، پردازش آب، فناوری امنیتی، تصویربرداری پزشکی، کسب‌وکار و تأمین مالی مصرف‌کنندگان، محتوای رسانه‌ای و محصولات صنعتی است.

البته مدیرعامل مپنا دیروز درجمع خبرنگاران به نکته دیگری درخصوص فاینانس هم اشاره کرد و گفت: گرفتن فاینانس به معنای پول‌دادن نیست بلکه به معنای عرضه کالاست. در این خصوص وقتی کالایی ساخت داخل داشته باشد و از خارج تأمین شود، مانند این است که ما فرصت شغلی را صادر کرده باشیم.

علی‌آبادی خاطرنشان کرد: طرف‌های خارجی به بهانه فاینانس به ما کالا می‌دهند. البته اگر کالایی را نتوانیم بسازیم، مشکلی نیست اما در بخش‌هایی که توان ساخت داخل داریم، نیازمند تأمین سرمایه از خارج نیستیم، چون در حقیقت تأمین سرمایه انجام نمی‌شود بلکه کالا وارد می‌شود. به‌عنوان مثال، سیم و کابلی که در داخل تولید می‌شود، نباید به بهانه فاینانس وارد شود. منطقی است در شرایطی که مشکل بزرگ کشور ما بیکاری است، نباید فرصت‌های شغلی را به دیگر کشورها صادر کنیم.