هوش مصنوعی و اشتغال‌زایی در آینده

ظهور پدیده‌های جدید در دنیای تکنولوژی اغلب پر از بیم و امید است. بسیاری تکنولوژی‌های جدید را در مقابل انسان و زندگی روزمره آن می‌دانند و بسیاری دیگر هم معتقدند با بهره‌گیری مناسب و بجا از ابزارها و امکانات جدید تکنولوژی، زندگی انسان‌ها بهتر و باکیفیت‌تر خواهد شد.

با این اوصاف حالا هوش مصنوعی به موضوعی جذاب و البته حساس تبدیل شده است. در واقع تنها برداشت بعضی از ما از هوش مصنوعی، ظهور ربات‌های پیچیده‌تر و کاربردی‌تر است که می‌توانند در آینده‌ای نه‌چندان دور مشاغل‌مان را از ما بگیرند. این در حالی است که هوش مصنوعی می‌تواند نقش موثری در زندگی روزمره، صنایع و بخش‌های تجاری مختلف بازی کند.

بهبود بعد از دوره گذار

برخلاف تصور اغلب ما، جدیدترین بررسی‌های انجام شده ازطرف موسسه تحقیقاتی گارتنر در این مورد نشان می‌دهد که هوش مصنوعی می‌تواند تا سال ۲۰۲۰ چیزی در حدود ۳/ ۲میلیون شغل در سراسر دنیا ایجاد کند. این در حالی است که پیش‌بینی‌های گذشته در این مورد، رقم ۸/ ۱میلیون شغل را تخمین زده بودند.

تعداد مشاغلی که به هوش مصنوعی وابسته هستند در صنایع مختلف، متفاوت است. انتظار می‌رود در سال ۲۰۱۹ بخش‌های بهداشت و درمان، خدمات عمومی و آموزش همچنان بیشترین میزان افزایش تقاضا برای این مشاغل را داشته باشند. در مقابل اما روند نفوذ هوش مصنوعی به بخش تولید و ساخت همچنان کند و سخت است. با این همه اما کارشناسان معتقدند که با شروع سال ۲۰۲۰، اشتغالزایی مبتنی بر هوش مصنوعی وارد مرحله جدیدی شده و در نهایت در سال ۲۰۲۵ تا دو میلیون شغل جدید مربوط به این تکنولوژی ایجاد خواهد شد.

ترکیب مهارت‌های انسانی و هوش مصنوعی

«اسوتلانا سیکلار» یکی از تحلیلگران موسسه گارتنر در این مورد می‌گوید: «بسیاری از نوآوری‌های مهم در گذشته اغلب با دوره‌های گذرا و موقتی کاهش اشتغال همراه شده و سپس دوره بهبود آغاز شده است تا کسب و کارها بتوانند با این تغییرات سازگار شوند. به این ترتیب انتظار می‌رود این جریان برای هوش مصنوعی هم اتفاق بیفتد.»

در واقع هوش مصنوعی در بسیاری از مشاغل بازدهی را بالا می‌برد، میلیون‌ها شغل سطح متوسط و پایین را حذف می‌کند و در عین حال میلیون‌ها شغل بیشتر و رده بالاتری را ایجاد می‌کند که به مهارت‌های خاصی نیاز دارند.کارشناسان می‌گویند که متاسفانه بیشتر هشدارهای ناخوشایند درباره بیکاری انسان‌ها با ورود هوش مصنوعی، مربوط به اتوماسیون است که مزایای فوق‌العاده این تکنولوژی را هم تحت‌الشعاع قرار داده است.

آنها معتقدند که ترکیبی از مهارت‌های انسانی و هوش مصنوعی می‌تواند بسیار موثرتر باشد. مدیران IT نباید فقط روی پروژه‌های اشتغالزایی تمرکز کنند، آنها باید در نظر بگیرند که با هر سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های مبتنی بر هوش مصنوعی چه مشاغلی از بین می‌روند و چه مشاغل جدیدی ایجاد می‌شوند.

یکی دیگر از تحلیلگران گارتنر می‌گوید: «حالا زمان آن است که مسیر آینده در مواجهه با هوش مصنوعی را ترسیم کنیم. برای بیشترین بهره‌مندی از این تکنولوژی باید روی تقویت افراد با مهارت‌ها و دانش هوش مصنوعی متمرکز باشیم. بازسازی وظایف و مشاغل قدیمی متناسب با تکنولوژی‌های جدید برای ایجاد صنایع و بخش‌های تازه یکی دیگر از اقدامات موثر در این مورد است.»

در حال‌حاضر هوش‌مصنوعی در وظایف تکرارپذیر که میزان کیفیت نظارت‌ها و تصمیم‌گیری‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند، به‌کار گرفته می‌شود. با این حال انتظار می‌رود که هوش مصنوعی به‌زودی در بسیاری از مشاغل پیچیده‌تر هم به‌کار بسته شود که این اتفاق می‌تواند مزایای زیادی به همراه داشته باشد.

در حقیقت به‌کارگیری هوش مصنوعی در مشاغل و وظایف غیرتکراری می‌تواند به‌صورت دستیاری هوشمند در کنار مهارت‌های انسانی، ترکیب بسیار موثر و راهگشایی ایجاد کند. بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران هم معتقدند که ترکیب هوش مصنوعی در کنار انسان‌ها نتیجه مطلوب‌تری خواهد داشت تا استفاده از هوش مصنوعی به تنهایی برای انجام کارهای مختلف.

ضرورت رقابتی به نام روبات-کارمند

بررسی‌های موسسه تحقیقاتی گارتنر همچنین نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۲۲ یک‌پنجم کارمندان شاغل در مشاغل و وظایف خاص و غیرمعمول، برای انجام وظایفشان به هوش مصنوعی وابسته خواهند بود. به این ترتیب شرکت‌ها هم سعی دارند برای بهبود بازدهی خودشان این فرصت را از دست نداده و تا جایی که امکان دارد با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، با روندهای موثر در کسب و کارهای آینده همراه شوند.

این در حالی است که در آینده‌ای نه‌چندان دور کار کردن ما در کنار روبات-کارمندان یا منشی‌های مجازی، به ضرورتی رقابتی و البته امری کاملا عادی تبدیل خواهد شد. تکنولوژی‌هایی با پتانسیل کاربردی بالا مانند هوش مصنوعی و روباتیک حالا مورد توجه بخش‌های مختلفی هستند تا به کمک آنها بتوانند انجام بسیاری از عملکردها را خودکار کرده و با افزایش بهره‌وری، هزینه‌های جانبی را کاهش دهند.

بر اساس این تحقیقات، تا سال ۲۰۲۲ خرده‌فروشی‌های زنجیره‌ای تلاش می‌کنند تا ثابت کنند که جایگزینی کارمندان فروش با دستیارهای مجازی مبتنی برهوش مصنوعی ناموفق خواهد بود. این در حالی است که با ورود هوش مصنوعی به این بخش، مشاغلی مانند صندوقدار و مشاغل عملیاتی قطعا از بین خواهند رفت.

در واقع تحقیقات زیادی هستند که نشان می‌دهند مشتریان همچنان ترجیح می‌دهند که با کارمندان فروش باتجربه تعامل داشته و از آنها برای انتخاب و خرید کمک بگیرند. این موضوع روی رضایت مشتریان تاثیر زیادی دارد و به همین دلیل مدیران فروشگاه‌های خرده‌فروشی زنجیره‌ای همچنان تلاش می‌کنند این کارمندان فروش باتجربه را حفظ کنند.

این در حالی است که با گسترش هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های وابسته به آن وجود کارمندانی برای انجام کارهایی مانند حسابرسی و وظایف عملیاتی، غیرضروری به‌نظر می‌رسد. این فروشگاه‌ها می‌توانند با حذف چنین مشاغلی، صرفه‌جویی بیشتری کرده و هزینه‌های مربوط به آنها را به بهره‌گیری از تکنولوژی‌ها و ابزارهای مدرن اختصاص بدهند.

علاوه بر این‌ها، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۱ توسعه هوش مصنوعی ۹/ ۲ تریلیون دلار ارزش در بخش تجاری ایجاد کرده و ۲/ ۶ میلیارد ساعت از بهره‌وری کارمندان را احیا کند. در حقیقت کاهش هزینه‌های جانبی و اضافه به کمک به‌کارگیری هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف می‌تواند تحولات چشمگیری مانند سرمایه‌گذاری بیشتر در بخش تحقیق و توسعه، نوآوری در ایجاد کسب و کارهای نوپا و تازه و دنبال کردن مدل‌های تجاری جدید را به دنبال داشته باشد. «مایک رولینگز» یکی از تحلیلگران موسسه تحقیقاتی گارتنر در این مورد معتقد است: «هوش مصنوعی می‌تواند وظایف عادی و تکراری را بر عهده بگیرد تا مهارت و توانایی انسان‌ها روی انجام فعالیت‌های دیگر متمرکز شود.»