تداوم رونق در بازار بدهی

معاملات دیروز فرابورس ایران با افت ۳/ ۰ درصدی شاخص کل پایان یافت. نماگر سهام این بازار طی دادوستد‌های روز گذشته با کاهش ۷/ ۳ واحدی به سطح ۳/ ۱۰۹۳ واحد بازگشت. اکثر سهام فرابورسی در این روز، زیر فشار عرضه و همچنین ضعف تقاضا با افت قیمت روبه‌رو شدند. همزمان در بازار بدهی اغلب اوراق قرضه دولتی رشد محدود قیمت را تجربه کردند و نرخ بازده آن‌ها نیز همچنان فراتر از ۲۰ درصد نوسان داشت.

با وجود ضعف تقاضای سهام در روز‌های اخیر، بازار بدهی همچنان از جذابیت قابل توجهی برای سرمایه‌گذاران برخوردار بوده و نقدینگی قابل‌توجهی را به سمت خود جذب می‌کند. مروری بر داده‌های این بازار نشان می‌دهد فعالان فرابورس از ابتدای زمستان تا هفته پایانی بهمن ماه به‌طور متوسط ۴۵ میلیارد تومان اوراق خزانه اسلامی در طول یک روز کاری دست‌به‌دست کرده‌اند. با وجود این، میانگین ارزش معاملات این اوارق طی یک هفته گذشته با رشد بیش از ۲۱۰ درصدی به رقم قابل‌توجه ۱۴۰ میلیارد تومان رسیده است.

در دادوستد‌های دیروز نیز حدود ۷۵ میلیارد تومان اوراق خزانه اسلامی بین فعالان بازار بدهی دست‌به‌دست شد. به این ترتیب، ضمن حفظ رونق در این بازار، متوسط نرخ سود موثر اوراق خزانه بر اساس قیمت‌های معاملات دیروز در بالاتر از سطح ۲۰ درصد باقی ماند (میانگین نرخ سود موثر اوراق خرانه در پایان معاملات دیروز ۷/ ۲۰ درصد ثبت شد).

همان‌گونه که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» اشاره شد افزایش مقطعی نرخ سود بدون ریسک از رهگذر بسته ضدالتهاب ارزی بانک مرکزی، موجب جهش معنادار نرخ بازده این اوراق شد و بنابر این تقاضا در این اوراق را افزایش داد. از سوی دیگر، با عرضه اوراق جدید از سوی خزانه داری کل و همچنین تضعیف چشم‌انداز سودآوری در بازار‌های موازی از جمله سهام، ارز، طلا و مسکن به نظر می‌رسد بازار بدهی از سوی بازیگران بازار، محل مناسبی برای کسب سودآوری و سرمایه‌گذاری تلقی شده است.

از سوی دیگر، در روز‌های اخیر شاهد افت محسوس ارزش معاملات سهام در بازار‌های اول و دوم فرابورس هستیم. به عبارت دقیق‌تر، در حالی که میانگین گردش نقدینگی روزانه در این دو بازار طی معاملات بهمن‌ماه عددی بالاتر از ۳۰ میلیارد تومان را نشان می‌دهد، در سه، چهار روز گذشته این متغیر با کاهش ۳۵ درصدی به پایین‌تر از ۲۰ میلیارد تومان رسیده است. عواملی گوناگونی در عقب‌نشینی سهامداران در معاملات مطرح است که از جمله می‌توان به افزایش عرضه در روز‌های پایانی سال اشاره کرد که عمدتا مبتنی بر نیاز فعالان به نقدینگی در این بازه زمانی است.

در عین حال نااطمینانی‌ها نسبت به مولفه‌های بیرونی بازار از جمله بازار جهانی و روند نزولی نرخ ارز در ضعف تقاضای سهام طی این روز‌ها موثر بوده است. ضمن اینکه قرارگرفتن فعالان بازار در یک خلأ اطلاعاتی به دلیل عدم انتشار گزارش‌های پیش‌بینی سود بنگاه‌ها طبق سنت هر‌ساله نیز در کاهش تحرک سهامداران بی‌تاثیر نبوده است. مجموعه این عوامل در کنار مخاطراتی مثل سرنوشت مبهم توافق هسته‌ای نیز فشار به معاملات سهام را حفظ کرده است.
تحولات صنایع فرابورسی

در شرایطی که اغلب نماد‌های موسوم به سهام کالایی متعلق به گروه‌های فلزات اساسی و پتروشیمی با ضعف تقاضا مواجه هستند، طی معاملات دیروز بخشی از سهامداران فرابورسی همسو با حرکت فعالان بورس اقبال بیشتری به سهام گروه خودرو و همچنین واسطه‌گری مالی نشان دادند. هر چند صنایع یادشده در فرابورس به نسبت ارزش بازار کمتری دارند، اما طی دادوستد‌های دیروز رشد معاملات مثبتی را تجربه کردند.

سهام خودرویی‌های فرابورس که عمدتا پیرو حرکت سهام بورسی این مجموعه هستند، در پی تحرکات مثبت سهامداران با رشد قیمت مواجه شدند. اخباری که اکنون حول سهام این گروه در بین سهامداران در گردش است انتظارات مثبتی را در بین برخی فعالان بازار ایجاد کرده و در نتیجه موجی از تقاضا در سهام مرتبط را شکل داده است. از این رو، طی معاملات دیروز، از بین صنایع ۲۴ گانه فرابورسی، شاخص چهار صنعت با رشد رو‌به‌رو شد که در میان آن‌ها گروه واسطه‌گری مالی با رشد تقریبی ۵ درصد و گروه خودرو فرابورس نیز با رشد ۲/ ۱ درصدی شاخص همراه شدند.

همچنین، افزایش قابل‌توجه سهام نماد‌های متعلق به گروه واسطه‌گری مالی فرابورس، این صنعت را صدرنشین فهرست گروه‌های با بیشترین رشد شاخص کرد. روز گذشته بهای هر سهم «ولشرق» بیش از ۶ درصد افزایش یافت؛ نماد «ولبهمن» دیگر سهم متعلق به این گروه فرابورسی نیز در پی افزایش تقاضا، ارزش سهامش بیش از ۴ درصد رشد نشان داد.

افزون بر این، در معاملات دیروز در پی صعود نسبی قیمت نفت در بازار جهانی طی هفته گذشته و انتشار گزارش عملکرد برخی نماد‌های زیرمجموعه گروه پالایشی تقاضا در بخشی از سهام پالایشی افزایش یافت. به همین دلیل شاخص گروه پالایشی فرابورس به رغم فضای منفی حاکم بر سهام در پایان معاملات دیروز با رشد روبه‌رو شد. نماگر این صنعت فرابورسی در این روز رشد محدود ۱/ ۰ درصدی را ثبت کرد.

در عین حال، گروه‌های فلزات اساسی و پتروشیمی که بیشترین نقدینگی را طی معاملات دیروز جذب کردند، افت شاخص را به ثبت رساندند. به بیان دقیق‌تر، بیشترین ارزش معاملات سهام طی روز گذشته به دو نماد این زیر‌مجموعه یعنی نماد معاملاتی شرکت‌های «ذوب» و «زاگرس» تعلق گرفت. در این میان، کاهش ۵ درصدی متانول طی آخرین روز معاملاتی در بازار جهانی فشار بیشتری بر ارزش سهام شرکت پتروشیمی زاگرس وارد کرد تا «زاگرس» پس از نماد معاملاتی «دماوند» بیشترین اثر منفی را بر شاخص فرابورس ثبت کند.

به این ترتیب، شاخص گروه فلزات اساسی و پتروشیمی فرابورس به ترتیب با کاهش ناچیز ۱/ ۰ درصدی معاملات دیروز را پشت سر گذاشتند. در این سمت، عنوان بیشترین شاخص به گروه‌های پیمانکاری صنعتی، استخراج زغال‌سنگ و رایانه تعلق داشت که هر کدام به ترتیب، افت‌های ۶/ ۳، ۴/ ۳ و ۳ درصد را به ثبت رساندند. شاخص دو گروه دیگر از صنایع فرابورسی نیز در پایان دادوستد‌های روز گذشته با افت روبه‌رو شد.

قدرت‌نمایی حقوقی‌ها در خرید
از تحولات دیروز در فرابورس، تغییر مالکیت سهام به نام فعالان حقوقی در بازار‌های اول و دوم رقم خورد. این برای دومین روز پیاپی است که سهامداران حقوقی این دو بازار رغبت بیشتری برای خرید سهام نشان می‌دهند. به این ترتیب حدود دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان سهم در پایان معاملات روز گذشته به سبد دارایی اشخاص حقوقی اضافه شد. این میزان جابه‌جایی سهام، ماحصل خالص خرید بیشتر سهامداران حقوقی در سهام ۴۲ نماد معاملاتی بود. بیشترین خالص خرید فعالان حقوقی نیز در نماد‌های «زاگرس»، «ریشمک» و نماد معاملاتی پتروشیمی خراسان به ثبت رسید.