صدا... بیل... کلنگ... دوربین... حرکت!

امین فرج‌پور | اتفاق خیلی عجیب‌تر از آن بود که بتوانی حتی تصورش را بکنی. این‌که سینماگری باسابقه، ماله و استانبولی بگیرد، دستش و نصف شبی برود در جایی را گل بگیرد؛ از آن ماجراهایی است که شاید فقط و فقط بتوان در یکی از این بی‌شمار فیلم‌های درپیتی که شخصیت‌پردازی درستی ندارند، دید. بله؛ ماجرای احمد نجفی را می‌گویم که در حضور عکاسان و خبرنگاران درِ ساختمان شماره ٢ خانه سینما را که محل استقرار شورای صنفی نمایش بود، به اصطلاح گل گرفت.

نمایش
برای چنین کاری باید یک دلیل بسیار مهم وجود داشته باشد. دلیلی که یک سینماگر را وادارد پشت پا به هر آنچه اعتبار و آبرو دارد، زده و کاری را بکند که از هر که برآید، قطعا از کسی که در هوای سینما نفس کشیده و بویی از فرهیختگی برده، برنمی‌آید. البته خیلی‌ها بر این باورند که احمد نجفی با این عملیات انتحاری کوشیده فیلم شکست‌خورده‌اش را زنده کند؛ که ادعای بیراهی هم نیست.

او که فیلم «من یک ایرانی‌ام» را بر پرده دارد، با این‌که چندی پیش در مورد اعتراضاتش گفته بود که «اصلا مسأله فیلم من نیست و اعتراضم به شورای صنفی است که براساس قانون اساسی و مصوبات مجلس عمل نمی‌کند»؛ دقیقا برای فیلم خودش این کار را کرد تا نگاه‌ها را متوجه این فیلم کند؛ و البته تا حدی هم در این کار موفق شد.

روایت عصیان
احمد نجفی در چند وقت اخیر روزهای آرامی نداشته. او که چند هفته پیش در اوایل بهمن‌ماه در اعتراض به پشت‌ خط‌ماندن فیلم «من یک ایرانی‌ام» در مرکز سازمان سینمایی در وزارت ارشاد دست به اعتصاب زد؛ که با وساطت برخی از اهالی سینما این اعتصاب متوقف شد؛ دو روز پیش هم اعتراضش را البته این‌بار با ظاهری نمایشی‌تر و رسانه‌ای‌تر در حضور خبرنگاران و عکاسان علنی کرد.

احمد نجفی درباره دلیل اقدامش به «شهروند» می‌گوید: می‌خواهم بگویم که هرچه کردند و هر بلایی سر سینما آوردند، دیگر کافی است. می‌خواهم به آن ٦-٥نفری که فکر می‌کنند سینما مال خودشان است، بگویم که اگر دست از مافیابازی‌هایشان برندارند، من تا آخر آنها را رها نمی‌کنم. حالا هم می‌گویند، چون فیلم من نفروخته این کار را کرده‌ام. آقایان من طاقت از دست‌دادن این همه پول را دارم. این را با فیلم‌هایی که برای این مملکت ساخته‌ام، نشان داده‌ام. این ٦-٥نفر اما فقط به فکر خودشان هستند و فقط فیلم‌های خودشان را اکران می‌کنند و فیلم‌های دیگران را نابود می‌کنند.

داستان چیست؟
اما اعتراض احمد نجفی به چیست؟ او به چه چیزی معترض است؟ مگر نه این است در سینمایی که ظرفیت اکران این تعداد فیلم ساخته‌شده را ندارد، فیلمش روی پرده آمده؟ مگر نه این است که فیلمش از کف‌فروش پایین‌تر فروخته و سینماها به این دلیل تعویضش کرده‌اند؟

ماجرا در حقیقت مربوط می‌شود به اعتبار قراردادهای شورای صنفی نمایش؛ که به گفته غلامرضا فرجی سخنگوی شورای صنفی در گفت‌وگویی که پیش از جشنواره داشت، «قرارداد فیلم‌ها براساس آیین‌نامه تدوین شده تا ۲۷ اسفندماه اعتبار دارد و هیچ فیلمی امکان اکران در نوروز را با آیین‌نامه فعلی ندارد. باید آیین‌نامه جدید تدوین شود تا بتوانیم قرارداد فیلم‌های نوروزی را به ثبت برسانیم». این آیین‌نامه که غلامرضا فرجی از آن صحبت می‌کند، به این معنا بود که هرفیلمی در بهمن و اسفند اکران شود، تا ۲۷ اسفندماه امکان اکران دارد و به اکران نوروزی گره نمی‌خورد.

این صحبت‌ها باعث اعتراض احمد نجفی شد که قرار بود فیلمش اکران شود. او درحالی‌ که قرار بود فیلم «من یک ایرانی‌ام» را ششم بهمن در گروه کوروش اکران کند، فیلم را به دفتر پخش نداد و خواستار اکران پس از جشنواره شد. دلیل این کار نیز مشخص بود. اگر فیلم نجفی اکران می‌شد، درصورت از دست‌دادن کف‌فروش، باید جایش را به پشت ابرهای مجید مجیدی می‌داد.

اما بعد از این‌که محمدرضا صابری، مدیرعامل نورتابان و پخش‌کننده فیلم مجیدی گفت که اگر اکران فیلم‌ها در نوروز ادامه نیابد، تهیه‌کننده میل و رغبتی برای اکران فیلم پرمخاطب خود برای این دوماه ندارد؛ قانون شورای صنفی تغییر کرد و قرار شد فیلم‌هایی که پیش از نوروز اکران می‌شوند، درصورت حفظ کف اکران، در نوروز نیز اکران شوند. بدین ترتیب فیلم احمد نجفی با از دست‌دادن کف‌فروش از پرده پایین می‌آمد.

تا این‌جا می‌شود گفت که در اعتراض قبلی حق با احمد نجفی بود که به تغییر فوری قانون اعتراض کند. منظور همان اعتراضی است که احمد نجفی نهم بهمن‌ماه به سازمان سینمایی رفت و نسبت به مهندسی اکران انتقاد کرد و با غیرقانونی‌خواندن روشی که در پیش گرفته شده، از اعتصاب غذا در اعتراض به این وضع سخن گفت، اما بعد از این‌که فیلم «من یک ایرانی‌ام» به درخواست وزیر و سازمان سینمایی اکران شد و البته خیلی زود بسیار پایین‌تر از کف فروخت؛ بی‌این‌که این قضیه ربطی به شورای صنفی و فیلم مجیدی ارتباطی داشته باشد- که اصلا از اکران انصراف داد و موکول کرد به زمانی دیگر؛ دیگر معلوم نیست که این اعتراض جدید و گِل‌گرفتن درِ خانه سینما با چه توجیهی به انجام رسیده است.

آخرین خبر
درحال تنظیم این گزارش بودیم که محمدرضا فرجی، مدیرکل سینمای حرفه‌ای از دستور رئیس سازمان سینمایی برای شفاف‌سازی درباره روند اکران فیلم «من یک ایرانی‌ام» خبر داد. فرجی درباره اعتراض احمد نجفی گفت: از آن‌جا که احمد نجفی تهیه‌کننده فیلم سینمایی «من یک ایرانی‎ام» در حضور خبرنگاران و عکاسان رسانه‌های ارتباط جمعی از رئیس سازمان امور سینمایی برای شفاف‌سازی روند اکران فیلمش استمداد طلبید؛ محمدمهدی حیدریان طی دستوری به اینجانب خواست ضمن بررسی مسأله مطرح‌شده توسط احمد نجفی، روند اکران فیلم «من یک ایرانی‌ام» را در راستای شفاف‌سازی افکار عمومی ظرف ۲۴ ساعت در اختیار رسانه‌ها قرار دهم.

فرجام
این که فرجام این پرونده چه خواهد شد، موضوعی است که گذر زمان آن را اثبات خواهد کرد. به‌هرحال در این‌که قوانین سینمای این مرز و بوم کم و کاستی فراوانی دارد جای تردید نیست و گروه فرهنگی «شهروند» بارها و بارها مواردی چون دعوای شورای صنفی با گروه هنر و تجربه یا مواردی چون چینش مهندسی‌شده فیلم‌های اکران شورای صنفی را به نقد کشیده است، اما مشکل قضیه اخیر این‌جاست که نجفی نمایش بی‌احترامی کامل به قانون را اجرا کرده و این است که جای سوال دارد. فیلمی که روی پرده آمده و شکست خورده، آیا انتظار داشته تا تعطیلات عید روی پرده سینماها بماند و آن وقت دیگر قوانین اکران این سینما مشکل‌دار نبود؟

سخنگوی شورای صنفی نمایش

چیزی نمی‌دانیم؛ چطور موضع‌گیری کنیم

غلامرضا فرجی: بارها بوده که شکایت‌هایی در شورای صنفی مطرح شده و این شورا هم ورود کرده و موضوع حل شده است.

غلامرضا فرجی، سخنگوی شورای صنفی نمایش به «شهروند» گفت: ما چیزی درباره دلایل اقدامی که آقای نجفی انجام داده نمی‌دانیم، درباره چه باید اظهارنظر کنیم؟
سخنگوی شورای صنفی نمایش درباره اقدام احمد نجفی، تهیه‌کننده فیلم «من یک ایرانی هستم» گفت: ما به‌عنوان شورای صنفی نمایش هیچ دخالتی در قراردادی که پخش‌کننده یک فیلم با سینمادار می‌بندد، نداریم. اساسا شورای صنفی نه می‌تواند در این زمینه دخالت کند و نه می‌تواند به سینماداران امر ونهی کند که مثلا دراختیار این فیلم ٥ سینما باشد و آن فیلم ٣٥ سینما. اینها همه به ظرفیت فیلم بستگی دارد و به پخش‌کننده آن‌که بتواند چند سینما را در اختیار داشته باشد و بعد با استفاده از این امکانات بتوانند پاسخ سرمایه‌گذار فیلم را بدهند!

به گفته فرجی موضوع خیلی ساده است اگر آقای نجفی از سینماداران شکایت دارد و این‌که آنها مطابق مفاد قراردادشان عمل نکردند، قاعده ‌این است که شکایتی تنظیم کنند و شورای صنفی هم مطابق معمول تمام شکایت‌ها، خیلی زود به آن رسیدگی می‌کند اما تا همین الان که دارم با شما صحبت می‌کنم، ما شکایتی درباره این موضوع دریافت نکرده‌ایم.

سخنگوی شورای نمایش بر این موضوع هم تأکید کرد که پیش از این مواردی بوده که بین تهیه‌کننده و پخش‌کننده با سینماداران اختلافاتی بوده است و آنها هم شکایت تنظیم کرده‌اند و وقتی دیده شده که مثلا سینماداران مطابق مفاد قرارداد عمل نکرده‌اند، شورای صنفی ورود کرده و سینمادار را تنبیه کرده است و آنها مجبور شده‌اند دوباره مطابق مفاد قرارداد عمل کنند اما موضوعی که درباره اقدام آقای نجفی مطرح شده این است که اصلا ما نمی‌دانیم حرف او چیست؟
فرجی این را هم گفت که مرسوم است در قراردادی که در شورای صنفی ثبت می‌شود، پخش‌کننده حاضر است اما در قراردادی که از این فیلم در شورای صنفی ثبت شده کتبا موافقت آقای نجفی با زمان اکران فیلم موجود است و تأییدشده که آقای نجفی با زمان اکران فیلم کاملا موافق است.

بنابراین همه چیز درباره فیلم آقای نجفی واضح و شفاف است و ما خودمان مانده‌ایم که او چه چیزی را مطرح کرده است؟
مهمترین موضوعی که سخنگوی شورای صنفی نمایش طرح کرد این بود که «آیین‌نامه شورای صنفی» توسط اصناف سینمایی تأیید شده است و آقای نجفی اگر درباره هر بند آن اعتراض دارد باید در همان زمان موضوع را مطرح ‌کرد. چون از هر صنف نماینده‌ای وجود دارد و موضوعات را طرح کرده‌اند و این آیین‌نامه به تأیید آنها رسیده است.

فرجی در پاسخ به این‌که نجفی در فیلمی که از «مراسم گل گرفتن در شورای صنفی» منتشر شده، فریاد می‌زند که «گفتم که این در و گل می‌گیرم»، آیا پیش از این هم موضوعی را مطرح کرده بود، گفت: او در وزارت ارشاد هم یک‌بار پیش از این موضوعات حرف‌هایی زد که البته آن‌جا هم ما نفهمیدیم، درباره چه چیزی حرف می‌زند.

واکنش
از همان زمان انتشار عکس‌ها و ویدیوی حرکت غیر قابل پیش‌بینی احمد نجفی طبیعی به نظر می‌رسید که این اقدام با واکنش رسانه‌ها، سینماگران و تهیه‌کنندگان سینما روبه‌رو شود. بسیاری در این میان از بی‌احترامی نجفی به قوانین گفته و در تقبیح عمل این تهیه‌کننده که در زمان دولت احمدی‌نژاد یکی از مشاوران فرهنگی و هنری آن دولت بود، گفتند و نوشتند.

منیژه حکمت، کارگردان و تهیه‌کننده سینما در اینستاگرام با انتشار عکس‌های احمد نجفی در کنار احمدی‌نژاد، سعید مرتضوی و محمد رویانیان نوشت: شما هشت‌سال درِ این مملکت را گِل گرفتید. یادتونه روزى که رئیس‌جمهورتون ملت ایران را خس و خاشاک خطاب کرد شما پشت سر ایشان نیشخندتان تا بناگوشتان باز بود؟ یادتونه هشت‌سال ما را خانه‌نشین کردید؟ یادتونه شما تئوریسین فرهنگى دولت آقاى احمدى‌نژاد بودید و با کمال بی‌شرمى ما را تحقیر می‌کردید و ما مردم، نگرانى و دلهره‌هامون رو با هم تقسیم می‌کردیم، یادتون هست ؟؟؟؟

سیدمحمود رضوی، تهیه‌کننده سینما در واکنش به اقدام نامتعارف احمد نجفی در توییتی نوشت: كاش وقتی در عصبانيت و به تحريك ديگران به‌عنوان یک هم‌صنف حرمت نگاه نداشتيد و درِ بخشی از صنف را گل گرفتید، به تبعات آن هم فکر می‌کردید که شاید روزی همان دیگران دهان همه ما را گل بگیرند.

گفتنی است که شمار مخالفان احمد نجفی بیشتر از این چند نفر معدود بود که فضا و مجال پرداخت بیشتر به این موضوع وجود نداشت. همچنین باید این نکته را توضیح داد که در میان افرادی که احمد نجفی درباره‌شان حرف زده یا آنها را متهم کرده است، همایون اسعدیان، علی سرتیپی، منوچهر محمدی و سعید شاهسواری مایل به پاسخگویی نبودند.

غلامرضا موسوی، تهیه کننده

رفیق کجایت را گِل بگیرند؟
اقدام احمد نجفی در گِل گرفتن درِ شورای صنفی، اقدامی فرافکنانه بود که دلایل البته مشخصی دارد. به نظر می‌رسد مشکل اصلی در این میان، فراموشی است. ماجرا این است که «فیلم حضرتش در یک روز در بهترین سینمای پایتخت طی ٦ سانس فقط ٢ بلیت فروخته است. یعنی ۵ سانس حتی یک نفر تماشاچی نداشته است» بنابراین ماجرا خیلی مشخص است و نیاز به توضیح اضافه‌ای ندارد، فقط باید گفت: «رفیق کجایت را گل بگیرند؟»

سینماها هر کدام کف فروش دارند که در سرگروهی کورش این عدد ٢٧‌میلیون تومان برای چهار ماه است. هر فیلم که به سرگروهی کورش اکران شود باید در ٤ هفته اول، ٢٧ میلیون تومان بفروشد و فیلم آقای نجفی، در هفته اول ٦٠٠هزار تومان فروش داشته است. بنابراین وقتی یک نفر با پول دیگران فیلم بسازد باید پاسخ آنها را بدهد و در این مواقع، احتمالا بهترین کار فرافکنی است. به‌هرحال من اعتقاد دارم که گاهی خیلی نباید به برخی موضوعات که توسط برخی مطرح می‌شود، توجه نشان داد.