کافه‌نشینی یک رفتار مدنی است

امروز آخرین فرصت برای دیدار از جشنواره قهوه و نوشیدنی است که در موزه قصر برگزار می‌شود؛ دنیایی که می‌تواند تجربه‌های جدید را به‌همراه داشته باشد. این چهارمین‌سالی است که مسابقات قهوه برگزار می‌شود و نفرات برتر هم روانه جشنواره‌های جهانی می‌شوند، البته اگر تحریم‌ها بگذارد.

آن‌طور که محمد آقامحمدخانی، دبیر انجمن ملی خوراک و نوشیدنی ایران، می‌گوید امسال دامنه تحریم‌ها باعث شد از حضور در المپیاد محروم شویم، اما به‌هرحال نفر برتر به‌عنوان سفیر و پرچم‌دار ایران به آمستردام هلند اعزام می‌شود.

البته او دقیق توضیح نداده که چه تحریمی سبب این اتفاق می‌شود. به‌هرحال باید در نظر گرفت که کافه‌های ایران در جهان تقریبا شناخته می‌شوند، به‌طوری‌که یک ماه پیش کتابی در دنیا چاپ شد با عنوان «کجا بهترین قهوه دنیا را بنوشیم».

در این کتاب از ایران هفت کافه محتوامحور به دنیا به‌عنوان مقصد گردشگری معرفی شدند. ایران با شربت‌هایش نیز شناخته شده است. از یک سال پیش واژه میکسولوژی مولکولی ارائه شد. حافظ صفایی، میکسولوژی را این‌طور تعریف می‌کند: «علم ترکیب‌کردن نوشیدنی‌ها با هم. ایرانی‌های قدیم خودشان میکسولوژیست بودند و می‌دانستند چه‌موقع چه نوشیدنی یا چه چیزی را با غذا مصرف کنند یا چگونه می‌توانند این نوشیدنی را به‌عنوان دارو استفاده کنند».

این فرصتی است که ترکیبات قدیمی و کهن را که گیاهان ایرانی است با نوشیدنی مدرن ترکیب شده و طعم‌های جدید ساخته می‌شود. به‌هرحال کافه‌ها می‌توانند نقش مهمی در گردشگری داشته باشند، به‌خصوص تهران. این جشنواره در این مدت برگزار شده بود تا تلاشی باشد برای اینکه تهران به‌عنوان مقصد گردشگری در میان شهر‌های ایران معرفی و نهادینه شود.

کافه‌هایی ایرانیزه تا ولفه‌های ایرانی در کافه‌ها دیده شود و حتی موسیقی ایرانی شنیده شود. سیداحمد محیط‌طباطبایی نیز دراین‌باره گفته است: «کافه‌نشینی یک رفتار جامعه مدنی است، برای همین هم می‌گویند کافه مترادف با توسعه اجتماعی است و اگر می‌خواهیم توسعه اجتماعی داشته باشیم باید در کافه‌هایمان تغییراتی ایجاد کنیم و فرهنگ کافه‌نشینی را رایج کنیم».

او ادامه می‌دهد: «کافه می‌تواند در یک جریان فکری و ادبی تأثیرگذار باشد و تحولی بزرگ به وجود آورد، برای اینکه کافه‌های ما به این سطح برسند باید تغییراتی در آن‌ها به وجود بیاورند. کـافه‌هـا طبقه‌بنـدی‌هـــای مختلف دارند و گوناگون هستند و باید آن‌ها را رعایت کرد».

او درباره نکته‌ای که شاید بسیاری نمی‌دانیم نیز اشاره کرده است: «خیلی از مغازه‌هایی که به‌عنوان کافه معرفی می‌شوند درواقع تریا هستند. کافه محلی است برای نوشیدن قهوه و دمنوش و صحبت‌کردن. کافه‌ها شعبه ندارند. آن‌ها که شعبه دارند و زنجیره‌ای هستند درواقع از دسته کافه‌ها خارج می‌شوند. منظور این نیست که آن‌ها خوب نیستند؛ آن‌ها هم یک مدل دیگر از رفتار اجتماعی هستند، اما کافه نیستند.

در کافه باید فضا خرید و نه غذا، کافه یک رفتار جامعه مدنی است، برای همین هم می‌گویند کافه مترادف با توسعه اجتماعی است. کافه را باید در محل خودش داوری کرد و نکته مهم این است که مخاطبان خاص خودش را هم خواهد داشت؛ مخاطبانی که به فرهنگ توسعه مدنی را به وجود می‌آورند. یادمان باشد فرهنگ ساختنی نیست، بلکه در زمان به وجود می‌آید».