بحران خودرو‌های فرسوده در پایتخت

نگین باقری | براساس اعلام آمار سال گذشته ۷ درصد مینی‌بوس‌ها، ۵۴ درصد اتوبوس‌های شهری، ۴۲ درصد اتوبوس برون‌شهری، ۳۸ درصد تاکسی‌ها و کامیون‌ها، ۲۲ درصد وانت‌بارها، ۱۹ درصد سواری‌های دولتی و سه درصد سواری‌های شخصی و مجموعا ۷/۷ درصد خودرو‌های کشور معادل یک میلیون و ۳۵۰ هزار دستگاه فرسوده هستند که هرساله به این میزان افزوده می‌شود.

با این وجود، اجرای طرح نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی در سال ۹۷ یکی از تکالیفی است که رئیس‌جمهور بر آن تاکید دارد، چراکه اگر این مهم محقق نشود با مشکلات عدیده‌ای رو به رو خواهیم بود. آنچنان که کیومرث کلانتری، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران از جریمه ۴۵ هزار تومانی به ازای هر یک ساعت تردد خودرو‌های فرسوده در سطح شهر تهران خبر داد.

«در اجرای طرح نوسازی ناوگان فرسوده خودرو افرادی که خودروی فرسوده خود را برای نوسازی می‌دهند، حدودا ۵۰ درصد قیمت خودرو را پرداخت می‌کنند که از این میزان حدود ۲۰ درصد توسط مالک خودرو و مابقی نیز از طریق تسهیلات با بازپرداخت ۶۰ ماهه انجام می‌شود. در این طرح تقریبا نصف پول خودرو را وزارت نفت از محل صرفه‌جویی در هزینه سوخت تقبل می‌کند.

اجرای این طرح، سه ساله است و در این طرح به سه وزارتخانه نفت، راه و شهرسازی و صنعت، معدن و تجارت ماموریت داده شده است، در اجرای نوسازی ناوگان فرسوده تلاش کنند.» این اظهار نظرات حسن روحانی است که بهمن ۹۶ انجام شد. ماجرای نوسازی سیستم ناوگان حمل و نقل عمومی سر دراز دارد. آنچنان که هر ساله از جمله مباحث مهم تامین زیرساخت‌های شهری محسوب می‌شود و اگر در دستور کار قرار نگیرد، به محیط زیست ضربه جبران ناپذیری وارد می‌کند.

به گونه‌ای که خودرو‌های فرسوده ارتباط مستقیمی با آلودگی هوا دارند. با این وجود، از حرف تا عمل فاصله است. گرچه تاکنون اقداماتی در این راستا صورت گرفته، اما شواهد امر نشان می‌دهد که همچنان نوسازی سیستم حمل و نقل با مشکلاتی مواجه است. اردیبهشت ۹۷، مرتضی ضامنی، نوسازی ناوگان فرسوده خودرو گفت که از حدود ۱۲۵ هزار تاکسی فرسوده در کل کشور ۱۰ هزار ون فرسوده وجود دارد. امسال نیز قصد داریم که حدود ۳۰ هزار تاکسی و ۱۰ هزار ون را نوسازی کنیم.

فرسودگی بیش از ۵۰ درصد اتوبوس‌های تهران
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران با اشاره به جریمه ۴۵ هزار تومانی به ازای هر یک ساعت تردد خودرو‌های فرسوده در سطح شهر تهران گفت: بیش از ۵۰ درصد اتوبوس‌های در حال تردد در شهر تهران فرسوده هستند. کیومرث کلانتری با اشاره به وضعیت آلودگی هوا طی تیر اظهار کرد: با توجه به بالا بودن میزان آلاینده ازن طی این ماه نسبت به مشابه سال قبل بنا شد تا دستگاه‌های مختلف بررسی کنند که به چه علت این اتفاق افتاده است.

او ادامه داد: بر اساس اعلام سازمان هواشناسی و با بررسی ۹ ایستگاه هواشناسی استان تهران، مشخص شد که دمای هوا به ویژه در داخل شهر تهران نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش چشمگیری داشته که این مساله یکی از عوامل افزایش آلایندگی ازن در سطح استان تهران است. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران با بیان اینکه ازن یک آلاینده ثانویه و نتیجه فعل و انفعالات آلاینده‌های دیگر است، گفت: در تیر روز‌های ناسالم ما ناشی از افزایش این پارامتر بود و در این جلسه کارگروه آلودگی هوا قرار شد که محیط زیست و هواشناسی گزارش جامع‌تری با همکاری مسئولان بهداشت تهیه کرده و ارائه دهند. او افزود: از دیگر موضوعات کارگروه، تاکید بر جایگزینی اتوبوس‌های فرسوده بود. متوسط سن اتوبوس‌های درون شهری بیش از ۱۱ سال است.

این در حالی است که سن مفید خودرو‌های عمومی به ویژه اتوبوس‌ها هشت سال است؛ بنابراین ما نیاز جدی برای جایگزینی اتوبوس‌های درون شهری با اتوبوس‌های نو و با گاز مصرفی سوخت CNG داریم. کلانتری با بیان اینکه پلیس راهور آخرین گزارشات خود در راستای جلوگیری از تردد خودرو‌های فرسوده در تهران را اعلام کرد، گفت: پلیس راهور در سطح کلانشهر تهران اقدامات مناسبی برای جلوگیری از تردد موتورسیکلت و خودرو‌های فرسوده و همچنین جلوگیری از تردد موتورسیکلت‌ها در تونل‌ها انجام داده است.

با توجه به اینکه به تدریج وارد شش ماه دوم سال که با افزایش آلایندگی‌ها همراه است، می‌شویم. قرار شده که برخورد جدی‌تر با تردد خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های فرسوده انجام شود. به گزارش ایسنا، او با بیان اینکه در این جلسه بر تسریع اجرای تصمیمات دولت برای جایگزینی خودرو‌های تجاری تاکید شد، گفت: وزارت صنعت، معدن وتجارت موظف شد که سهم تهران را از این خودرو‌های جایگزین مشخص کند تا همزمان با جلوگیری از تردد خودرو‌های فرسوده به درون شهر گزینه‌های جایگزین برای این خودرو‌ها داشته باشیم.

رانت در نوسازی خودرو‌های فرسوده
«نوسازی خودرو‌های فرسوده در طرح ترافیک هم پیش‌بینی شده است، اگرچه روند بازسازی و نوسازی ناوگان حمل و نقل همچون کامیون و اتوبوس کند است، اما دلیل نمی‌شود خودرو‌های فرسوده در تهران و بافت مرکزی تردد داشته باشند. کامیون‌های فرسوده‌ای که سهم بالایی از آلودگی هوا دارند.» این‌ها را سید محمود میرلوحی، عضو شورای شهر تهران به «آرمان» می‌گوید. به گفته او اگر ۶۰ درصد آلودگی هوا مربوط به خودرو باشد، یک سوم مربوط به کامیون‌های فرسوده است.

نباید کامیون‌های فرسوده در تهران در حال رفت و آمد باشند. میرلوحی بیان می‌کند: خودرو‌های فرسوده نباید در کل کشور بچرخند، اما حساسیت و تراکم جمعیت و خودرو در تهران اقتضا می‌کند که نوسازی خودرو‌های فرسوده انجام شود. این عضو شورای شهر تهران عنوان می‌کند: امسال برای اولین‌بار بحث معاینه فنی با تلاش و پیگیری‌هایی که شهرداری و مدیریت شهری داشته در قانون آمده است؛ بنابراین همه باید در این راستا همکاری کنیم. او اظهار می‌کند: خودرو‌های فرسوده به دلیل فرسودگی‌ها و مشکلاتی که دارند؛ حوادث، آلودگی و سر و صدایی ایجاد می‌کنند که کاملا طبیعی است. میرلوحی خاطرنشان می‌کند: باید همگی کمک کنیم که نوسازی خودرو‌های فرسوده اتفاق بیفتد.

او با اشاره به اینکه نباید تاخیر در بازسازی و نوسازی بهانه‌ای باشد، برای اینکه خودرو‌های فرسوده در تهران تردد کنند، توضیح می‌دهد: به اندازه کافی ماشین‌های استاندارد و جدید زیر ۱۰ سال عمر وجود دارند که می‌توانند بار و مصالحی را برای ساخت و ساز‌ها بیاورند. این عضو شورای شهر تهران یادآور می‌شود: خبر داریم که ممکن است برخی از مالکان و پیمانکاران گله داشته باشند و بگویند نوسازی خودرو‌های فرسوده به خوبی پیش نرفته است.

برند‌های مطرح در حوزه خودرو در کشور‌های اروپایی بیشتر هستند و ما باید به سمتی برویم که تولید مشترک با این کشور‌ها را افزایش دهیم. در تولید مشترک بخشی از ساخت خودرو در داخل انجام می‌شود. میرلوحی اضافه می‌کند: تا جایی که بنده خبر دارم نواقص و رانت در این حوزه زیاد است و دستگاه‌های مسئول در این مساله باید بیشتر تلاش و موانع را رفع کنند.

همچنین باید زمینه رقابت بیشتری فراهم شود. او بیان می‌کند: اگر یک شرکت سازنده داخلی مدعی است و می‌گوید که می‌خواهد انحصاری را در تولید خودرو ایجاد کند. چنین رویکردی موجب می‌شود که واردکننده از او مجوز بگیرد. این در حالی است که باید این فرآیند تسهیل شود، اما به نظر می‌آید توجه لازم لحاظ نمی‌شود.

این عضو شورای شهر تهران عنوان می‌کند: با همه این اوصاف دوباره تاکید می‌کنم، باید بپذیریم که ماشین‌های بازسازی شده و جدید به اندازه کافی در تهران وجود دارد و نباید بهانه‌ای باشد که ماشین‌های فرسوده به بافت مرکزی شهر راه پیدا کنند.

منبع: آرمان امروز