همۀ سوتی‌های دونالد ترامپ!

فرادید | دونالد ترامپ، چندین بار در سال اول دولتش سعی کرد سر ظهر با شینیزو آبه، نخست وزیر ژاپن تماس بگیرد. اما یک مشکل کوچک وجود داشت، و آن هم این بوده که سر ظهر واشنگتن، نصف شب توکیو است و آن موقع آبه در خواب ناز به سر می‌برد.

به گزارش فرادید به نقل از پولیتیکو؛ مشاوران ترامپ مجبور بودند مسئله را برای ترامپ توضیح دهند.

یکی از مسئولان سابق شورای امنیت ملی دولت ترامپ می‌گوید: "او خیلی متوجه نبود که رهبر یک کشور که ممکن است 80، 85 سالش باشد، ساعت 10 و نیم یا 11 شب ممکن است بیدار نباشد، یا در دفترش نباشد. وقتی می‌خواهد با کسی تماس بگیرد، یعنی باید با او تماس بگیرد. او به اینکه ساعت چند است یا اینکه مخاطبش کیست توجهی ندارد."

در مورد شینیزو آبه و دیگران، کارکنان شورای امنیت ملی دولت ترامپ، مجبور بودند که مثلاً به او بگوید "بی وقت است، الان یک صبح آنجاست" و قول بدهند که برنامۀ تماس را در تقویمش و برای زمانی که از لحاظ دیپلماتیک مناسبتر باشد، ثبت کنند. اچ آر مک‌مستر، مشاور امنیت ملی سابق او، به او اطمینان می‌داد که تلاش می‌کند تا برنامه ردیف شود.

میل ترامپ به تماس بی موقع با رهبران جهان، تنها یکی از سوتی‌های دیپلماتیک ترامپ است که او زمان رسیدن به ریاست جمهوری مرتکب شده و فراتر از رعایت اتیکت تلفن زدن، شامل سوءبرداشت، تلفظ‌های اشتباه و جلسات غریب می‌شود. گاهی اوقات این سوتی‌ها از دیوارهای کاخ سفید بیرون نمی‌آید. می‌گویند که وقتی ترامپ داشته پیش از دیدار سال 2017 با نخست وزیر هند، به نقشۀ جنوب آسیا نگاه می‌کرده، نپال را "نیپل" (که در انگلیسی یعنی نوک پستان) تلفظ کرده و با خنده به بوتان، "باتن" (که به انگلیسی یعنی دکمه) اشاره کرده است. این قضیه را دو منبع که از این جلسه مطلع بوده‌اند، تعریف می‌کنند.

این اشتباهات برای رهبری که در امور خارجی تجربه‌ای ندارد و به بر هم زدن سنتها عادت دارد، عجیب نیست. اما برخی دیپلمات‌های کهنه‌کار می‌گویند که چنین کارهایی خطری واقعی را متوجه چهرۀ آمریکا و منافعش در آنسوی آبها می‌شود.

وندی شرمن، مقام ارشد سابق در وزارت خارجه در دولتهای کلینتون و اوباما، می‌گوید: "اصل زیربنایی پروتکل دیپلماتیک، احترام برای سایرین است. وقتی که رییس جمهور پروتکل را اجرا نکند، نشانه‌ای از بی‌احترامی است."

مدافعان ترامپ اما، چنین حرفهایی را اغراق شده می‌دانند و به این موضوع اشاره می‌کنند که همۀ رییس جمهورها، با کار کردن است که کار را یاد می‌گیرند، از سویی ترامپ هیچگاه داعیۀ آداب معاشرت نداشته است.

سارا هاکابی سندرز، سخنگوی رسانه‌ای کاخ سفید، به پلیتیکو گفت: "رییس جمهور روابط قوی و مناسبات خوبی برقرار کرده که نه تنها صمیمی است، بلکه باعث شده تا با بسیاری از نزدیکترین متحدان آمریکا، گفتگوهایی عمیق داشته باشد. او حتی با رقبای ما تلفنی صحبت کرده، باعث ثبات در روابط دوسویه‌ای که دچار بحران بودند شده، و منافع آمریکا را همیشه در اولویت قرار داده است. رهبران خارجی این موضوع را که رییس جمهور روز و شب پاسخگوی تماسهایشان است را قدر می‌دانند."

او افزود: "رییس جمهور تصریح کرده که هر وقت رهبران خواهان تماس می‌شوند، دستیارها باید بلافاصله تماس را برقرار کنند. بارها رهبران خارجی شب دیروقت به او زنگ زده‌اند، اما او هیچوقت رهبر دیگری را منتظر نمی‌گذارد."

جیمز کارفانو، که مشاور تیم انتقالی وزارت خارجۀ ترامپ بود، قبول دارد که ترامپ کم کم کار را یاد می‌گیرد، اما می‌گوید که رییس جمهور به خاطر راضی کردن نخبگان واشنگتن، سبک خود را تغییر نخواهد داد.

کارافانو، که اکنون معاون سیاست خارجی در بنیاد هرمیتاژ است، می‌گوید: "اگر مردم به دنبال دولتداری اتوکشیده و متعهد به پروتکل‌ها هستند و معیارشان برای سنجش یادگیری ترامپ این است، احتمالاً ناامید خواهند شد. من فکر نمی‌کنم او به کارهایی که کرده به عنوان سوتی نگاه کند. او اینطور به قضیه نگاه می‌کند که: "ببینید، من کارها را متفاوت انجام دادم"، اگر بگویید: "این کارها را نباید اینطور انجام دهی" خواهد گفت: "کی گفته؟ کجا نوشته که نمی‌توانم چنین کاری کنم؟""

یک مقام کاخ سفید می‌گوید که دونالد ترامپ به عنوان یک تاجر سابق جهانی، می‌فهمد که اختلاف زمانی یعنی چه، ولی وقتی که می‌خواهد با یک رهبر خارجی صحبت کند، این جزییات برایش بی‌اهمیت هستند. این مقام گفت: "او رییس جمهور آمریکاست. او منتظر نمی‌ماند که اختلاف زمانی را حساب و کتاب کند. به نظرم هیچکس از او، اوباما، بوش یا کلینتون یا هر کس دیگری انتظار داشته باشد چنین کاری کند. به همین خاطر است که کلی کارمند دارند، آنها قرار است که بگویند "چشم، این را در برنامه می‌گذاریم" و سپس برایش زمان مناسب را تعیین می‌کنند."

عدم دانش ترامپ نسبت به امور جهان، جغرافی و رهبران مرتب در جلسات داخلی خود را نشان داده است. پیش از آمدن نارندرا مودی، نخست وزیر هند، به کاخ سفید در ژوئن 2017، ترامپ از دستیاران امنیت ملی خود پرسید که آیا مودی همسرش را هم با خود خواهد آورد. کارمندان به او توضیح دادند که او همسرش مدتهاست که جدا از هم زندگی می‌کنند. به گفتۀ دو نفر از کسانی که جزییات جلسه را می‌دانند، ترامپ به شوخی گفته است: "عجب! من می‌توانم با یکی آشنایش کنم." این همین جلسۀ معروف است که ترامپ نپال و بوتان را مورد عنایت قرار داده بود.

یکی از کسانی که از این جلسه خبر دارد می‌گوید: "نمی‌دانست اینها چه هستند. فکر می‌کرده همه بخشی از هند هستند."

یکی دیگر مقامات سابق شورای امنیت ملی دولت ترامپ می‌گوید که او بعضی کلمات و اسامی را هنگام صحبت با رهبران خارجی به کار نمی‌برند، چرا که مطمئن نیست که چطور تلفظ می‌شوند. مقام کاخ سفید در پاسخ به این ادعا می‌گوید که ترامپ همواره برای طرف مقابلش احترام قائل است و می‌خواهد مطمئن باشد که تلفظهایش صحیح هستند.

گه گاهی که ریسک می‌کند، نتایج ناجوری رقم می‌خورد. ترامپ در دیدار با گروهی از کشورهای آفریقایی در حاشیۀ نشست عمومی سپتامبر سال گذشته، در سخنانی عمومی، کشور نامیبیا را "نامبیا" خطاب کرد.

ترامپ همچنین با گفتن این جمله که "دوستان زیادی دارم که دارند به کشورهای شما می‌آیند که پولدار شوند. به شما تبریک می‌گویم" باعث معذب شدن خیلی‌ها در آن نشست شد. چرا که ممکن بود خاطرات دوران استعمار در قارۀ سیاه را به ذهن شنونده متبادر کند.

وقتی که جوزپه کونته، نخست وزیر ایتالیا، ماه گذشته به کاخ سفید آمد، ترامپ به خاطر "پیروزی بزرگش" به او تبریک گفت، در حالی که این مقام ایتالیای اصلاً در جریان انتخابات حضور نداشت. (کونته نتیجۀ سازش میان دو حزب اول انتخابات ایتالیا بود)

ترامپ همچنین هر از گاهی، عدم دانش خود نسبت به تاریخچۀ یک منطقه و دشمنی‌های منطقه‌ای عیان می‌کند. به گفتۀ یکی از مقامات شورای امنیت ملی در دولتهای پیشین، او در دیداری با شینیزو آبه در ماه آوریل به دفعات از شی جین پینگ، رییس جمهور چین، تعریف کرد.

او می‌گوید: "همه به این خاطر ژاپن و چین رقیب هستند و ژاپنی‌ها و چینی‌ها اضطراب دارند که رییس جمهور به یک سمت زیادی غش نکند، معذب بودند. یکی از مقامات کاخ سفید گفت که ترامپ به آبه روابطش با شی جین پینگ را توضیح داده که در مقابله با کرۀ شمالی مفید خواهد بود و اصرار کرده که طرف ژاپنی "نباید به این موضوع به دید منفی نگاه کند."

گهگاه کار ترامپ از سوتی‌های ساده و از روی ناآگاهی فراتر می‌رود. واشنگتن پست در ماه ژانویه گزارش کرد که او هر از گاهی ادای لهجۀ هندی و حرف زدن نارندا مودی را در می‌آورد. همچینین در جریان صحبتهایی که در کاخ سفید انجام داده بود و درز کرد و مشهور شد، چندین کشور آفریقایی، به همراه هاییتی و ال سالواردور را "کشورهای گه‌دونی" خطاب کرده بود.

برخی از دیپلماتهای خارجی، تجربیاتی مثبت را از ترامپ نقل می‌کنند. یکی از آنها که با ترامپ در کاخ سفید دیدار کرده، او را میزبانی "مهربان" دانسته است. یکی دیگر مورد استقبال گرم و شخصی رییس جمهور قرار گرفته و ترامپ او و همکارانش را در کاخ سفید گردانده است.

این را هم باید پذیرفت که هر رییس جمهوری، تا زمانی که کار را یاد بگیرد، اشتباهاتی در مواجهه با رهبران خارجی مرتکب می‌شود. باراک اوباما خودش هم اشتباهات تلفظی زیادی داشت و قضیۀ اشتباهش در تلفظ نام رییس جمهور سنگاپور مشهور شد. جوج بوش نیز در یک مصاحبۀ تلویزیونی، نام چندین رهبر جهانی قاطی کرد که ماجرایش مشهور شد.

رییس جمهورهای پیشین نیز در ساعتهای غیرمعمول به رهبران خارجی زنگ زده‌اند. جیمز پی رابین، از دستیاران وزیر امور خارجۀ دولت کلینتون، می‌گوید که بیل کلینتون به این قضیه مشهور بوده است.

عشق ترامپ به گفتگوی تلفنی، باعث شده مشکلات ویژه‌ای برای مقامات مهم امنیت ملی پیش آورده است. آنها می‌گویند که او بعضاً تماسهایی می‌گیرد که هیچ مقصود دیپلماتیک مشخصی ندارند.

ترامپ، به گفتۀ یکی از مشاوران سابق امنیت ملی‌اش، علاقۀ "غریبی" به تماس گرفتن با امانوئل ماکرون، رییس جمهور فرانسه دارد. او می‌گوید: "او دائماً می‌خواست با او (ماکرون) صحبت کند. ماکرون می‌گفت: "خوب راجع به چی قرار است صحبت کنیم؟"... اینها آدمهاییند که سرشان خیلی شلوغ است. نمی‌شود فقط زنگ بزنید که حالشان را بپرسید. (مقام کاخ سفید در پاسخ به این ادعا گفت که ماکرون خود خواستار اکثر این تماس‌ها بوده است.)

مقام سابق می‌گوید که ترامپ، حداقل در سال اول ریاست جمهوریش، اغلب بدون کمی آمادگی یا برنامه‌ریزی برای نتایج مدنظر، با رهبران خارجی تماس می‌گرفت.

او می‌گوید: "استانداردش این است که شما اگر چیزی نخواهید یا نخواهید که یک رفتار طرف مقابل را تایید کنید و پاداش دهید، لازم نیست تماس بگیرید. قضیۀ چماق و هویج است. همینطوری الکی تماس نمی‌گیرید."

همین موضوع در مورد ملاقات‌ها هم وجود دارد. اگرچه دستیاران ترامپ موفق شدند تا جلویش بگیرند که شینیزو آبه را از خواب بیدار نکند، مقامات ژاپنی، اگرچه بسیار به رابطه‌ای نزدیک با او علاقمندند، ولی از دست او کلافه شده‌اند.

شینیزو آبه تا به حال هفت دیدار رو در رو با ترامپ داشته است، اما یکی از مقامات سابق شورای امنیت ملی در دولتهای پیشین می‌گوید که دیپلمات‌های ژاپنی جکی ساخته‌اند که "شینیزو آبه یک جلسه را هفت بار با ترامپ داشته، چون او هر بار سر یک سری مسائل تکراری با او بحث می‌کند." به گفتۀ یک مقام سابق دیگر، آبه و دستیارانش از اینکه به ترامپ بگویند زیاد با ایشان ملاقات می‌‎گذارد اجتناب می‌کند، چرا که نمی‌خواهند به روابط دوستانه‌شان ضربه‌ای بخورد.

قبل از تماسهای خارجی یا ملاقاتها، ترامپ اغلب از دستیارانش سوالات بسیاری راجع به اقتصاد کشور و تراز تجاری آن کشور با آمریکا می‌پرسد. ترامپ در مباحث با رهبران خارجی اغلب به کسری تجاری آمریکا اشاره می‌کند. به گفتۀ دو کارشناس سیاست خارجی که با کاخ سفید در ار اتباطند، آمار و ارقام او بعضاً نادرست هستند. ترامپ در دیدار با اسپانسرهای جمهوری‌خواهان، در یک مورد آشکارا به آمار سازی اعتراف کرده و گفته که با آگاهانه به جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، به دروغ گفته است که آمریکا با کانادا کسری تجاری دارد.

ترودو، ترامپ را در موضوع داده‌های تجاری به چالش کشید. اما بعضی رهبران خارجی سعی می‌کنند اظهار نظر نکنند. یکی از کارشناسان سیاست خارجی می‌گوید: "بعضی رهبران جهانی حس می‌کنند که او روی حالت اتوماتیک است و خطاهای اطلاعاتی مرتکب می‌‍شود، اما دلشان نمی‌خواهد تصحیحش کنند تا از کوره در نرود".

ترامپ همچنین علاقۀ شدیدی به فروش تسلیحات آمریکایی به جهان دارد. او در جریان مکالمه‌ای در رابطه با دو کشور پرسید: "به کدام یکی اسلحه بیشتری می‌فروشیم؟" مسئولان شورای امنیت ملی مجبور بودند که توضیح دهند برخی از این رونق‌های فروش سلاح احتمالاً دیری نخواهند پایید، به خصوص در مورد کشورهایی که خودشان تولیدکنندگان بزرگ تسلیحات هستند. مقام کاخ سفید می‌گوید که ترامپ در آن زمان به تازگی به موفقیت‌هایی در توافق برای فروش تسلیحات آمریکایی به کشورهایی نظیر عربستان سعودی، لهستان، هلند و فنلاند دست یافته بود.

عدم توجه ترامپ به رسوم دیپلماتیک، بعضاً می‌تواند نتایجی غیرمنتظره، حتی در زمینه‌های بشردوستانه، به همراه داشته باشد. به گفتۀ یک مقام سابق امنیت ملی، ترامپ، پس از یک زلزلۀ بزرگ در سال گذشته، به دستیارانش گفته بود که بلافاصله می‌خواهد هواپیماهای نیروی هوایی حامل کمک را به صحنه بفرستد.

این مقام سابق می‌گوید: "همه می‌گفتد، این کار مناسب نیست، صبر کن تا آن دولت از ما کمک بخواهد، شاید نیازی به این هواپیماها نداشته باشد، اما ترامپ اصرار داشت که "نه من همین الان می‌خواهم چیزی بفرستم"."

این مقام کاخ سفید می‌گوید که ترامپ در هنگام بحران نمی‌خواهد که "9000 لایه" بوروکراسی رد شود.

او می‌گوید: "رییس جمهور نمی‌خواهد که روالها و پروتکل‌های سابق دست و پایش را ببندد."