خواندن انتقادی

فرادید| خواندن انتقادی، لزوماً به معنی اینکه منتقد چیزی که می‌خوانید باشید، نیست.

به گزارش فرادید، خواندن انتقادی و تفکر انتقادی، به معنی "منتقد" یک ایده، استدلال یا نوشته بودن به این معنی که ادعا کنیم به نوعی معیوب و مشکل‌دار است، نیست.

خواندن انتقادی یعینی با پرسیدن سوالاتی نظیر اینکه "مولف سعی می‌کند چه بگوید؟" یا "استدلال اصلی‌ای که مطرح شده چیست؟" با آنچه که می‌خوانید، درگیر شوید.

لازمۀ خواندن انتقادی ارایۀ یک استدلال منطقی است که آنچه را خوانده‌اید، ارزیابی و تحلیل کند. انتقادی بودن، در معنای آکادمیک آن، یعنی اینکه درک خود را پیش ببرید، نه اینکه یادگیری را رد کنید و درش را تخته کنید.

انتقادی خواندن، یعنی قضاوت خود را دربارۀ آنچه که می‌خوانید، به کار ببندید، و به سطح آنچه که می‌خوانید بسنده نکنید.

وقتی که مواد آکادمیک را می‌خوانید، با تفسیر و عقیدۀ مولف مواجه هستید. مولفان مختلف به صورت طبیعی، نظرات متفاوتی دارند. همیشه باید آنچه را که می‌خوانید به صورت انتقادی بیازمایید و بدنبال محدودیتها، عدم انسجام‌ها، از قلم‌افتادگی‌ها و استدلالها در چیزی که می‌خوانید، باشید.

در حلقه‌های آکادمیک، از شما به عنوان دانشجو، انتظار می‌رود تا دیدگاه‌های مختلف را درک کنید و قضاوت خود را براساس آنچه که خوانده‌اید شکل دهید.

به عنوان یک خوانندۀ انتقادی باید به مسائل زیر بیاندیشید:

متن چه می‌گوید: پس از خواندن یک قطعه به صورت انتقادی، باید بتوانید که زبان خودتان آن را بیان کنید.

متن چه را توضیح می‌دهد: باید مطمئن باشید که به اندازۀ کافی متن را متوجه شده‌اید تا بتوانید از مثالهای خودتان استفاده کنید و بتوانید آن را با دیگر نوشته‌ها در این موضوع مقایسه کنید.

تفسیر متن: این یعنی که باید بتواند به صورت کامل متن را تحلیل کنید، و بتوانید یک معنای کلی برای متن بیان کنید.

خواندن انتقادی یعنی بتوانید به آنچه که متن می‌گوید، توضیح می‌دهد و معنای متن، با دقت کردن در سبک و ساختار نوشته، زبان استفاده شده و همچنین محتوا، بیاندیشید.

تفکر انتقادی بسط خواندن انتقادی است

انتقادی فکر کردن، در معنای آکادمیک، نیازمند ذهنی پذیراست؛ استفاده از قضاوت و نظم در پردازش آنچه که پیرامونش یاد می‌گیرید است بدون آنکه اجازه بدهید که جانبداری یا عقیدۀ خودتان موجب کاسته شدن از استدلالهای طرح شده شود.

لازمۀ تفکر انتقادی، منظقی بودن و آگاهی نسبت به احساسات خودتان راجع به موضوع است؛ توانایی در شناخت افکارتان، دانش پیشینی و درکتان به شما امکان می‌دهد تا ایده‌ها و دیدگاه‌های جدید را به آنها ضمیمه کنید.

از این رو، خواندن انتقادی و انتقادی فکر کردن، بنیانهای یادگیری حقیقی و پیشرفت شخصی محسوب می‌شوند.

ایجاد یک استراتژی خواندن

در وضعیتهای رسمی یادگیری، نیاز دارید تا اطلاعات بسیاری که از منابع متفاوت بدست آورده‌اید را به صورت انتقادی بخوانید و راجع به آنها به صورت انتقادی فکر کنید.

از این رو، مهم است که نه تنها انتقادی خواندن بلکه موثر خواندن را یاد بگیرید.

اولین گام برای خواندن موثر، انتخابگر بودن است.

اگر نمی‌توانید همۀ کتابهای فهرست خواندنی‌های توصیه‌شده را بخوانید، باید راهی برای انتخاب بهترین متونی که بدردتان می‌خورد، پیدا کنید. برای شروع، باید بدانید که بدنبال چه هستید. می‌توانید فهرست مطالب آن را بخوانید تا مطمئن شوید که آیا یک فصل یا مقاله ارزش مطالعۀ بیشتر را دارد.

وقتی که تکه‌های مناسب را پیدا کردید، گام بعدی، خواندن سرعتی است.

به خواندن سرعتی، اسکن کردن و نگاه گذرا انداختن هم گفته می‌شود. وقتی که یک تکۀ مربوط متن را، نظیر فصلی از یک کتاب، پیدا کردید، چند جملۀ اول هر پاراگراف را اسکن کنید تا یک دریافت کلی از حوضۀ موضوعاتی که پوشش می‌دهد به دست آورید. خواندن اسکنی به این معنی است که شما می‌دانید که دنبال چه هستید و می‌توانید فصلها یا قسمتهای مربوط را پیدا کنید و از بقیه چشم بپوشید.

وقتی که با سرعت می‌خوانید، هدفتان درک کامل استدلالها یا موضوعات مطرح شده در متن نیست. این تنها راهی است برای مشخص کردن اینکه متن راجع به چیست.

وقتی که قستمی مربوط یا جالب پیدا کردید، لازم است که سرعت خواندن خود را به شکل قابل ملاحظه‌ای کم کنید تا بتوانید درکی عمیقتر از استدلالهای مطرح شده کسب کنید. حتی وقتی که سرعت خواندن خود را پایین می‌آورید نیست، ممکن است مجبور شوید بعضی جاها را چند بار بخوانید تا کامل متوجه شوید.

پیروی از مدل SQ3R

مدل SQ3R یک استراتژی شناخته‌شده برای خواندن است. این مدل را می‌توان برای طیفی از مقاصد خواندنی به کار بست، چرا که مدلی منعطف است و مسئلۀ نیاز به تغییر سرعت خواندن در آن مدنظر قرار گرفته است.

مدل SQ3R مخفف موارد زیر از:

نگاه انداختن (Survey)

پرسش (Question)

خواندن (Read)

یادآوری (Recall)

مرور (Review)

نگاه انداختن

این مورد با خواندن سریع، و نگاه گذرا انداختن به متن مرتبط است. در این مرحلۀ اولیه، تلاش می‌کنید تا چکیدۀ کلی متن مورد نظر را دریابید.

پرسش

مهم است که پیش از شروع به خواندن، پرسشی یا مجموعه‌ای از پرسشها داشته باشید که شما را راهنمایی کنند؛ چرا این را می‌خوانم؟ وقتی که قصدی از خواندن خود دارید، دلتان می‌خواهد که یاد بگیرید و برخی اطلاعات خاص را حفظ کنید. داشتن پرسش، خواندن را از یک مسئلۀ منفعلانه، به یک کنکاش فعال بدل می‌کند. مثالهایی از سوالهای ممکن عبارتند از:

چه چیزی راجع به این موضوع می‌دانم؟

این فصل چه ربطی به سوال تکلیفم دارد؟

چطور می‌توانم چیزی را که می‌خوانم به تجربۀ خودم ربط دهم؟

خواندن

حالا برای فعالیت اصلی خواندن آماده خواهید بود. لازمۀ این امر، توجه دقیق به معنای چیزی است که مولف تلاش در رساندن آن دارد و انتقادی بودن در عین فعال بودن است.

یادآوری

فارغ از میزان جذابیت یک مقاله یا فصل از یک کتاب، اگر تلاشی منسجم برای بازیابی و به یادآوردن آنچه که خوانده‌اید، انجام ندهید، بسیاری از نکات مهم را فراموش خواهید کرد. هر از گاهی به خاطر آوردن آوردن مطالب به شما اجازه می‌دهد تا بر نکات اصلی تمرکز کنید و این نوبۀ خود به تمرکز کمک می‌کند. به یاد آوردن به شما فرصت می‌دهد تا به آنچه که خوانده‌اید فکر و آن را درونی کنید، و شما را فعال نگاه می‌دارد. یک عنصر مهم در فعال بودن، یادداشت برداری از نکات کلیدی به زبان خودتان است.

مرور

گام نهایی، مرور موادی است که در یادداشتهای خود ثبت کرده‌اید. آیا اصول اصلی استدلال طرح شده را درک کرده‌اید؟ همۀ نکات اصلی را توانستید که شناسایی کنید؟ آیا شکافهایی وجود دارد؟ مطمئن نباشید که هر چه را ثبت کرده‌اید و به خاطر سپرده‌اید، درست است، متن را دوباره مرور کنید تا مطمئن شوید و ابهاماتتان برطرف شود.

منبع: Skills You Need