ماجرای اجبار چادر در مدارس
«در مدرسه دخترم یک سری کار‌های ساخت و ساز انجام می‌شود و چادرش همیشه خاکی می‌شد، بهش گفتم دیگر سرت نکن، اما از ترسش چادر را روی دستش می‌انداخت. یکی دو بار مدیر جلوی بچه‌ها صدایش کرده بود و بهش تذکر داده بود که چادرش را بپوشد. خودش می‌گوید کسی را اجبار به پوشیدن چادر نمی‌کند، اما از نظر ما این اجبار است. چون دخترم می‌گوید که بعضی وقت‌ها پشت بچه‌ها قایم می‌شود تا مدیر مدرسه نبیندش.»
کد خبر :
۶۴۵۷۶
بازدید :
۱۰۱۱۶
زهرا چوپانکاره | فصل پنجم از آیین‌نامه اجرایی مدارس به پوشش و لباس دانش‌آموزان اختصاص دارد، فصل کوتاهی شامل ۴ ماده که یکی از آن‌ها به صورت اختصاصی در مورد پوشش دختران دانش‌آموز است. با این حال برخی مدارس هم هستند که بند‌ها و ماده‌های دلخواه خودشان را به این آیین‌نامه اضافه می‌کنند تا شرایط را برای لباس پوشیدن دانش‌آموزان دختر سختگیرانه‌تر کنند؛ بند‌های نانوشته‌ای مانند اجبار به پوشیدن چادر که در هیچ جای آیین‌نامه اجرایی مدارس جایی ندارد.
«پوشش دانش‌آموزان دختر شامل ۱) چادر، مانتو، شلوار، مقنعه ۲) مانتو، شلوار و مقنعه است. تبصره ۱ ـ. چادر بهترین حجاب و مناسب‌ترین پوشش است. شایسته است مدیران مدارس ضمن رعایت عدم اجبار، دانش‌آموزان دختر را به استفاده از آن تشویق و توصیه کنند. تبصره ۲ ـ. رنگ مانتو، شلوار و مقنعه دانش‌آموزان دختر باید ضمن توجه به شرایط سنی و جغرافیایی از میان رنگ‌های مناسب انتخاب شود.» این بند ۶۷ آیین‌نامه اجرایی مدارس است که در آن البته از مدیران مدارس می‌خواهد که دانش‌آموزان را به استفاده از چادر تشویق کنند، اما «رعایت عدم اجبار» در آن ذکر شده است. همین موضوعی بود که چندی پیش تبدیل به چالشی میان مدیر مدرسه یکی از شهرستان‌های استان کرمان با اولیای دانش‌آموزان شده بود تا اینکه برخی از والدین دست به دامن یک سایت خبری محلی شدند.
مادر یکی از دانش‌آموزان می‌گوید: «در مدرسه دخترم یک سری کار‌های ساخت و ساز انجام می‌شود و چادرش همیشه خاکی می‌شد، بهش گفتم دیگر سرت نکن، اما از ترسش چادر را روی دستش می‌انداخت. یکی دو بار مدیر جلوی بچه‌ها صدایش کرده بود و بهش تذکر داده بود که چادرش را بپوشد. خودش می‌گوید کسی را اجبار به پوشیدن چادر نمی‌کند، اما از نظر ما این اجبار است. چون دخترم می‌گوید که بعضی وقت‌ها پشت بچه‌ها قایم می‌شود تا مدیر مدرسه نبیندش.»
«پوشش دانش‌آموزان دختر شامل ۱) چادر، مانتو، شلوار، مقنعه ۲) مانتو، شلوار و مقنعه است. تبصره ۱ ـ. چادر بهترین حجاب و مناسب‌ترین پوشش است. شایسته است مدیران مدارس ضمن رعایت عدم اجبار، دانش‌آموزان دختر را به استفاده از آن تشویق و توصیه کنند. تبصره ۲ ـ. رنگ مانتو، شلوار و مقنعه دانش‌آموزان دختر باید ضمن توجه به شرایط سنی و جغرافیایی از میان رنگ‌های مناسب انتخاب شود.» این بند ۶۷ آیین‌نامه اجرایی مدارس است که در آن البته از مدیران مدارس می‌خواهد که دانش‌آموزان را به استفاده از چادر تشویق کنند، اما «رعایت عدم اجبار» در آن ذکر شده است. همین موضوعی بود که چندی پیش تبدیل به چالشی میان مدیر مدرسه یکی از شهرستان‌های استان کرمان با اولیای دانش‌آموزان شده بود تا اینکه برخی از والدین دست به دامن یک سایت خبری محلی شدند.
مادر یکی از دانش‌آموزان می‌گوید: «در مدرسه دخترم یک سری کار‌های ساخت و ساز انجام می‌شود و چادرش همیشه خاکی می‌شد، بهش گفتم دیگر سرت نکن، اما از ترسش چادر را روی دستش می‌انداخت. یکی دو بار مدیر جلوی بچه‌ها صدایش کرده بود و بهش تذکر داده بود که چادرش را بپوشد. خودش می‌گوید کسی را اجبار به پوشیدن چادر نمی‌کند، اما از نظر ما این اجبار است. چون دخترم می‌گوید که بعضی وقت‌ها پشت بچه‌ها قایم می‌شود تا مدیر مدرسه نبیندش.»
او می‌گوید که هنگام ثبت‌نام در این مدرسه هیچ صحبتی از اجباری بودن نوع پوشش نبوده است: «فقط موقع ثبت‌نام یک برگه به ما دادند که شرایط فرم مدرسه را توضیح داده بود، بدون اینکه حرفی از چادر باشد. امسال هم در مورد فرم مدرسه یک بند اضافه کرده بودند که فکر کنم این را هم از خودشان اضافه کرده‌اند که طول مانتو باید ۱۵ سانتی‌متر پایین‌تر از زانو باشد.»
در مدرسه‌ای که دخترش تحصیل می‌کند، مثل اغلب مدرسه‌های دخترانه بعضی از دانش‌آموزان چادری هستند و برخی نه. اما در این مدرسه آن‌هایی که چادری نبودند از ترس تذکر‌ها و برخورد مدیر چادری شدند: «بعضی از بچه‌ها از ترس چادر را همراه‌شان برمی‌دارند، یا دست‌شان می‌گیرند یا توی کیف‌شان می‌گذارند. تا قبل از اینکه خبر این موضوع منتشر شود بچه‌ها خیلی می‌ترسیدند که از مدیر مدرسه تذکر بگیرند ولی حالا چند روزی است مدیر از دفتر هم بیرون نمی‌آید و کاری به بچه‌ها ندارد.»
افزوده شدن به میزان شکایت‌های والدین بعد از رسانه‌ای شدن این موضوع باعث شد که آموزش و پرورش منطقه به مدیر مدرسه تذکر بدهد: «وقتی خبر در سایت کار شد همه دانش‌آموزان دیگر هم شکایت‌شان را در بخش نظر‌ها نوشتند. بعد یک نفر از آموزش و پرورش آمد و توضیح داد که دو نوع پوشش داریم: پوشش برتر و پوشش کامل. پوشش برتر چادر است، اما برای پوشش کامل لازم نیست بچه‌ها را به پوشیدن چادر اجبار کرد. بعد از پیگیری آموزش و پرورش به نظرم موضوع حل شده. این منطقه کوچک است، همه به هر حال پوششان را رعایت می‌کنند. دختر خود من غیر از محیط مدرسه خیلی جا‌ها چادر سرش می‌کند ولی وقتی دخترم با سرویس می‌رود مدرسه و آنجا هم معلم مرد ندارند، چرا باید چادر سرش کند. کوله‌پشتی‌های‌شان سنگین است، هوا که سرد می‌شود پالتو دارند اصلا نمی‌توانند چادر را روی سرشان نگه دارند.»
در شهر‌های کوچکی که دست کم در فضای عمومی اغلب شهروندان ظواهر مذهبی را رعایت می‌کنند، مدرسه‌ها گاهی سخت‌گیری‌های مضاعفی بر دانش‌آموزان اعمال می‌کنند. مانند همین مدرسه که به قول این مادر، فضای شادی ندارد: «..، دخترم دیگر دارد از مسائل مذهب زده می‌شود. همه کار‌ها را در یک محیط خشک انجام می‌دهند، برای بچه‌ها فضای شاد فراهم نمی‌کنند و همه این‌ها کنار هم نتیجه عکس روی بچه‌ها می‌گذارد.»
اجبار، دین‌گریزی می‌آورد
فرحناز مینایی‌پور، مدیرکل امور زنان و خانواده وزارت آموزش و پرورش می‌گوید که بر اساس قانون هیچ مدیری اجازه اجباری کردن چادر را ندارد، هرچند آموزش و پرورش به صورت دقیق روی چگونگی اعمال قانون پوشش در مدارس نظارتی ندارد، اما در صورت گزارش موارد تخطی از قانون به مدرسه‌ها تذکر می‌دهد: «ما به صورت خاص روی اینکه مدارس چه نکاتی را تبدیل به قانون می‌کنند نظارت نداریم، اما تذکر می‌دهیم. اجبار به پوشیدن چادر قانونی نیست و هیچ مدرسه‌ای هم نمی‌تواند آن را اجباری کند. تا جایی که می‌دانم تنها مدارس شاهد هستند که پوشیدن چادر را جزو قوانین خود دارند، اما سایر مدارس شامل این مورد نمی‌شوند. والدین می‌توانند چنین مواردی را به آموزش و پرورش اطلاع دهند و ما پیگیری می‌کنیم، چون مدیر مدرسه اجازه الزامی کردن را ندارد.»
افزوده شدن به میزان شکایت‌های والدین بعد از رسانه‌ای شدن این موضوع باعث شد که آموزش و پرورش منطقه به مدیر مدرسه تذکر بدهد: «وقتی خبر در سایت کار شد همه دانش‌آموزان دیگر هم شکایت‌شان را در بخش نظر‌ها نوشتند. بعد یک نفر از آموزش و پرورش آمد و توضیح داد که دو نوع پوشش داریم: پوشش برتر و پوشش کامل. پوشش برتر چادر است، اما برای پوشش کامل لازم نیست بچه‌ها را به پوشیدن چادر اجبار کرد. بعد از پیگیری آموزش و پرورش به نظرم موضوع حل شده. این منطقه کوچک است، همه به هر حال پوششان را رعایت می‌کنند. دختر خود من غیر از محیط مدرسه خیلی جا‌ها چادر سرش می‌کند ولی وقتی دخترم با سرویس می‌رود مدرسه و آنجا هم معلم مرد ندارند، چرا باید چادر سرش کند. کوله‌پشتی‌های‌شان سنگین است، هوا که سرد می‌شود پالتو دارند اصلا نمی‌توانند چادر را روی سرشان نگه دارند.»
در شهر‌های کوچکی که دست کم در فضای عمومی اغلب شهروندان ظواهر مذهبی را رعایت می‌کنند، مدرسه‌ها گاهی سخت‌گیری‌های مضاعفی بر دانش‌آموزان اعمال می‌کنند. مانند همین مدرسه که به قول این مادر، فضای شادی ندارد: «..، دخترم دیگر دارد از مسائل مذهب زده می‌شود. همه کار‌ها را در یک محیط خشک انجام می‌دهند، برای بچه‌ها فضای شاد فراهم نمی‌کنند و همه این‌ها کنار هم نتیجه عکس روی بچه‌ها می‌گذارد.»
اجبار، دین‌گریزی می‌آورد
فرحناز مینایی‌پور، مدیرکل امور زنان و خانواده وزارت آموزش و پرورش می‌گوید که بر اساس قانون هیچ مدیری اجازه اجباری کردن چادر را ندارد، هرچند آموزش و پرورش به صورت دقیق روی چگونگی اعمال قانون پوشش در مدارس نظارتی ندارد، اما در صورت گزارش موارد تخطی از قانون به مدرسه‌ها تذکر می‌دهد: «ما به صورت خاص روی اینکه مدارس چه نکاتی را تبدیل به قانون می‌کنند نظارت نداریم، اما تذکر می‌دهیم. اجبار به پوشیدن چادر قانونی نیست و هیچ مدرسه‌ای هم نمی‌تواند آن را اجباری کند. تا جایی که می‌دانم تنها مدارس شاهد هستند که پوشیدن چادر را جزو قوانین خود دارند، اما سایر مدارس شامل این مورد نمی‌شوند. والدین می‌توانند چنین مواردی را به آموزش و پرورش اطلاع دهند و ما پیگیری می‌کنیم، چون مدیر مدرسه اجازه الزامی کردن را ندارد.»
مینایی‌پور می‌گوید که اجبار در پوشیدن چادر اگر انتخاب خود دانش‌آموزان نباشد منجر به دین‌گریزی می‌شود: «ببینید ما حجاب چادر را پوشش برتر می‌دانیم و باید سعی کنیم از لحاظ اعتقادی و بنیه دانشی و معرفتی دانش‌آموزان را به حدی برسانیم که خودشان به این نتیجه برسند که چادر پوشش برتر است و آن را انتخاب کنند. اما اینکه آن را الزامی کنیم نتیجه عکس دارد و سبب می‌شود بچه‌ها دین‌گریز بار بیایند. بچه‌ها باید به مرحله‌ای برسند که تشخیص دهند که اگر حجاب را رعایت کنند برای خودشان، جامعه‌شان و آینده‌شان خوب است. برای همین چادر سر کردن به زور نتیجه عکس می‌دهد.»
مینایی‌پور می‌گوید که بر اساس قانون پوشش اسلامی را می‌توان در همان مانتو و شلوار و مقنعه دید و رنگ هم که به صورت متعارف آموزش و پرورش تعیین می‌شود، هر قدر سن دانش‌آموزان دختر از کودکی به سوی نوجوانی می‌رود، رنگ‌ها تیره‌تر می‌شوند یا به قول او تبدیل می‌شوند به رنگ‌هایی که عرف جامعه هستند: «معمولا برای سن‌های پایین‌تر رنگ‌های متنوع‌تری در فرم مدرسه استفاده می‌شود، اما برای دانش‌آموزان سال‌های بالاتر از رنگ‌های ترجیحا تیره و متعارف جامعه استفاده می‌شود یعنی نمی‌توانند خیلی رنگ‌های روشن بپوشند. به لحاظ قد و اندازه فرم هم باید پوشش متعارف نظام آموزشی رعایت شود. اینکه اندازه مانتو هم اینگونه تعیین شود (۱۵ سانتی‌متر زیر زانو که مادر دانش‌آموز کرمانی به آن اشاره کرده بود) باز غیرقانونی است و ما پیگیری می‌کنیم.»
او البته در پخش نوحه در زنگ تفریح مدارس اشکالی نمی‌بیند: «در دهه محرم اینکه نوحه پخش شود چیز متعارفی است و مدرسه‌ها این کار را می‌کنند و ما هم وقتی دانش‌آموز بودیم همین تجربه را داشتیم. بچه‌ها باید با ارزش‌های دینی آشنا شوند و متناسب با اعیاد و مناسبت‌ها فعالیت‌های پرورشی‌شان را تنظیم کنیم. یعنی اگر فقط منحصر به ایام محرم باشد مشکلی ندارد.»
مینایی‌پور می‌گوید که بر اساس قانون پوشش اسلامی را می‌توان در همان مانتو و شلوار و مقنعه دید و رنگ هم که به صورت متعارف آموزش و پرورش تعیین می‌شود، هر قدر سن دانش‌آموزان دختر از کودکی به سوی نوجوانی می‌رود، رنگ‌ها تیره‌تر می‌شوند یا به قول او تبدیل می‌شوند به رنگ‌هایی که عرف جامعه هستند: «معمولا برای سن‌های پایین‌تر رنگ‌های متنوع‌تری در فرم مدرسه استفاده می‌شود، اما برای دانش‌آموزان سال‌های بالاتر از رنگ‌های ترجیحا تیره و متعارف جامعه استفاده می‌شود یعنی نمی‌توانند خیلی رنگ‌های روشن بپوشند. به لحاظ قد و اندازه فرم هم باید پوشش متعارف نظام آموزشی رعایت شود. اینکه اندازه مانتو هم اینگونه تعیین شود (۱۵ سانتی‌متر زیر زانو که مادر دانش‌آموز کرمانی به آن اشاره کرده بود) باز غیرقانونی است و ما پیگیری می‌کنیم.»
او البته در پخش نوحه در زنگ تفریح مدارس اشکالی نمی‌بیند: «در دهه محرم اینکه نوحه پخش شود چیز متعارفی است و مدرسه‌ها این کار را می‌کنند و ما هم وقتی دانش‌آموز بودیم همین تجربه را داشتیم. بچه‌ها باید با ارزش‌های دینی آشنا شوند و متناسب با اعیاد و مناسبت‌ها فعالیت‌های پرورشی‌شان را تنظیم کنیم. یعنی اگر فقط منحصر به ایام محرم باشد مشکلی ندارد.»
۰
