لانۀ موریانه‌ها که از فضا قابل مشاهده است

فرادید | یک ابرکلونی موریانه‌های که در ناحیه‌ای به وسعت بریتانیا گسترده شده است، همزمان با ساخت اهرام مصر، در حال ساخت بوده است.

به گزارش فرادید به نقل از ایندیپندنت، پژوهشگران در حال مطالعۀ این محدودۀ عظیم که ۲۰۰ میلیون تپۀ قیف شکل را شامل می‌شود و در شمالشرق برزیل قرار دارد، هستند. آن‌ها با نمونه‌برداری از خاک ۱۱ محل دریافته‌اند که ساخت آن‌ها از ۳۸۲۰ سال پیش آغاز شده است.

این تپه‌ها به ارتفاع حدود ۲.۵ متر و شعاع قاعدۀ حدود ۹ متری در محدوده‌ای به وسعت ۲۳۰۰۰۰ کیلومتر پراکنده شده‌اند و نمایانگر جابه‌جایی عظیم خاک هستند. اما این تپه‌ها به تنهایی لانۀ موریانه‌ها محسوب نمی‌شوند.

در عوض هر یک از آن‌ها یک "نقطۀ تجمع نخاله" است که موریانه‌های کارگر، خاک و دیگر موادی را که از ساخت یک شبکۀ تونلی زیرزمینی عظیم به جا مانده را به آن منتقل کرده‌اند. موریانه‌ها هزاران سال است که در این شبکۀ زیر زمینی تردد می‌کنند و به دنبال غذا می‌گردند.

مولفان تحقیق تازه‌ای که در ژورنال "Current Biology" به چاپ رسیده، می‌گویند که این "شگفتی زیستی" مشابه عجایب باستانی جهان است، با این تفاوت که تمدنی که آن را بنا کرده است، هنوز پابرجاست.

روی فانک، یکی از مولفان این تحقیق از دانشگاه فیرا دِسانتانای برزیل، گفت: "این ظاهراً گسترده‌ترین پروژۀ زیست‌مهندسی جهان است که توسط یک گونۀ حشره صورت گرفته است. شاید هیجان‌انگیزترین موضوع این باشد که تپه‌ها بسیار قدیمی هستند. حدود ۴۰۰۰ سال قدمت دارند که آن‌ها را همعصر با اهرام مصر می‌کند. "

این تپه‌ها عمدتاً به خاطر وجود کاتینگا، که گیاهان بیابانی خاردار منحصر بفرد برزیل هستند، از انظار پنهان هستند، و همین چند دهه پیش بود که زمانی که این زمین برای ایجاد چراگاه، پوشش‌زدایی شد، دانشمندان به وجود آن‌ها پی بردند.

حال نمونه‌برداری از قدیمی‌ترین تپه‌ها این موضوع را آشکار کرده که این ناحیه با برخی از قدیمی‌ترین سازه‌های کلونی‌های موریانه‌ها که در آفریقا قرار دارند، هم سن هستند. این در حالیست که ساخت بقیۀ تپه‌ها حدود ۶۰۰ سال پیش آغاز شده است.

پروفسور استیفن مارتین، متخصص حشرات اجتماعی از دانشگاه سالفورد و از دیگر مولفان این تحقیق می‌گوید: "این تپه‌های توسط یک تک گونه از موریانه‌ها شکل یافته که شبکۀ عظیمی از تونل‌ها را حفر کرده‌اند که به آن‌ها امکان می‌دهد تا برگ‌های مرده را در امنیت و به شکل مستقیم از کف جنگل بخورند. میزان خاک استخراج شده بیش از ۱۰ کیلومتر مکعب است که معادل ۴۰۰۰ هرم گیزه است و یکی از بزرگترین سازه‌های ساخته شده توسط یک گونۀ حشرات است. جالب است که در این دوره و زمانه، هنوز هم می‌توان یک شگفتی بیولوژیک "ناشناخته" را به چنین وسعت و قدمت یافت که ساکنان هنوز نیز پابرجا هستند.

این تپه‌های تنها ورودی‌ها به شبکۀ تونلی نیستند. موریانه‌ها که شب‌ها برای توشه‌گیری بیرون می‌آیند از ده‌ها ورودی کوچکتر که مابین هر نقطۀ تخلیۀ نخاله وجود دارند استفاده می‌کنند.

پروفسور مارتین و همکارانش با بررسی تپه‌هایی که به خاطر پروژۀ راهسازی از هم جدا افتاده بودند، نشان دادند که سازه‌ها فاقد تونل‌های پیچیده و توددرتویی که معمولاً در لانۀ موریانه‌ها دیده می‌شوند هستند.

در عوض هر یک از آن‌ها شامل یک تونل مرکزی بزرگ، به عرض ۱۰ سانتیمتر هستند که به شبکۀ زیرزمینی تونل‌ها و یک سری "گالری"های افقی که حاوی برگ‌های مرده یا لارو هستند، متصل می‌شوند.