ژنرالها چه سودایی در سر دارند؟
در این میان محمود واعظی رییس دفتر رییسجمهور تلاش داشته تا نقش واسطه را ایفا کرده و وزیر بهداشت را از این استعفا منصرف کند که به نظر میرسد این تلاشها بینتیجه مانده است. قاضیزاده هاشمی پس از عباس آخوندی دومین وزیر مستعفی دولت دوازدهم است.
کد خبر :
۶۶۲۵۴
بازدید :
۱۱۸۴
خبر کوتاه بود. حسن قاضیزاده هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دولت دوازدهم از سمت خود استعفا کرد. این خبر را الیاس حضرتی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی صبح دیروز در توییتر خود منتشر کرد.
حضرتی نوشت: «متاسفانه باخبر شدم، دکتر قاضیزاده هاشمی در اعتراض به کاهش بودجه سلامت، استعفا داده و چند روزی است در جلسات هیات دولت شرکت نمیکند. وظیفه تمام دلسوزان است که مانع از استعفای ایشان شوند و امیدوارم بزودی وزیر بهداشت دوباره در دولت حاضر شوند.»
همچنین محمد حسین قربانی عضو کمیسیون بهداشت و درمان درباره استعفای وزیر بهداشت به باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: «آقای قاضیزادههاشمی از سمت خود استعفا داده، اما هنوز رییسجمهور نپذیرفته است.» آنطور که شنیده میشود وزیر بهداشت ۱۵ روز پیش به دلیل بودجه سلامت برای سال ۹۸ به خصوص عدم تخصیص بودجه تصویب شده برای تامین دارو و تجهیزات پزشکی از صندوق توسعه ملی کتبا استعفا داده است.
در این میان محمود واعظی رییس دفتر رییسجمهور تلاش داشته تا نقش واسطه را ایفا کرده و وزیر بهداشت را از این استعفا منصرف کند که به نظر میرسد این تلاشها بینتیجه مانده است. قاضیزاده هاشمی پس از عباس آخوندی دومین وزیر مستعفی دولت دوازدهم است.
دولت حسن روحانی دولت ژنرالها بود. این یک واقعیت غیرقابل انکار بود که بسیاری از کارشناسان و فعالان سیاسی بر آن اتفاق نظر دارند. مقصود از ژنرال آن است که هریک از وزرا در حوزه کاری خود جزو بهترینهای کشور هستند و انتخاب چنین افرادی شاید در وهله نخست یک امتیاز برای رییس دولت محسوب شود، اما قطعا در جزییات حاشیههای زیادی را در پی خواهد داشت کما اینکه گاهی این حاشیهها رسانهای نیز شده است.
دولت حسن روحانی دولت ژنرالها بود. این یک واقعیت غیرقابل انکار بود که بسیاری از کارشناسان و فعالان سیاسی بر آن اتفاق نظر دارند. مقصود از ژنرال آن است که هریک از وزرا در حوزه کاری خود جزو بهترینهای کشور هستند و انتخاب چنین افرادی شاید در وهله نخست یک امتیاز برای رییس دولت محسوب شود، اما قطعا در جزییات حاشیههای زیادی را در پی خواهد داشت کما اینکه گاهی این حاشیهها رسانهای نیز شده است.
پیش از استیضاح علی ربیعی وزیر پیشین کار خبرهایی درباره اختلافات شدید میان او و قاضیزاده هاشمی وزیر بهداشت به پشت درهای پاستور رسیده بود. شدت این اختلافات در جلسات هیات دولت بعضا به حدی میرسید که افراد حاضر در جلسه از رییسجمهور تقاضای ورود به ماجرا در راستای حل موضوع را داشتند، اما شنیده شده است که روحانی در واکنش به این درخواستها گفته است: «وقتی ژنرال میآوریم همین میشود.»
«اصطکاک» تنها حاشیه استفاده از ژنرالها نیست. نیم نگاه ژنرالهای دولت به انتخابات ریاستجمهوری موضوع دیگری است که شاید نتوان به آسانی از کنار آن عبور کرد زیرا هرکدام از این ژنرالها علاوه بر سابقه، در این مدت توانستهاند اقداماتی انجام دهند که افکار عمومی آن را لمس کرده و چه امتیازی ویژهتر از این برای یک کاندید ریاستجمهوری.
آخوندی-پاستور
آخوندی-پاستور
همانطور که اشاره شد عباس آخوندی وزیر پیشین راه و شهرسازی نخستین وزیری بود که تصمیم گرفت با استعفا مسیر خود را از دولت جدا کند. پیش از استعفا نشانههایی از عزم جزم آخوندی برای حضور در انتخابات ریاستجمهوری دیده میشد.
یکی از این نشانهها یادداشتهای پی در پی او برای رسانهها در موضوعات مختلف بود که شاید مهمترین نشانه یادداشتی بود که درباب ریشه مشکلات موسسات مالی و اعتباری دی ماه سال گذشته عباس آخوندی برای روزنامه اعتماد نوشت. در آن یادداشت آخوندی موضوعاتی را مطرح کرد که ارتباطی با وظیفهاش در دولت نداشت، اما حساس بودن به موضوعی که سبب شد تا تنشهایی پیرامون آن در کشور شکل بگیرد حاکی از برنامههای بزرگتر ژنرال راه و شهرسازی بود.
پس از گذشت کمتر از ۱۵ روز از استعفایش از دولت، آخوندی کاندیدای شهرداری تهران شد. کاندیداتوری که اگر منجر به پیروزی او میشد قطعا راه را برای حضور او در ۱۴۰۰ هموارتر میکرد، اما حتی شکست در انتخاب شهردار جدید تهران نیز سبب نشده تا آخوندی از این تصمیم صرف نظر کند.
او همچنان تلاش دارد در مصاحبههای مختلف مشکلات عمقی و ریشهای کشور را در موضوعات مختلف مطرح کند تا در صورت حضور در ۱۴۰۰ نشان دهد که از مدتها قبل برای موضوعات مختلف برنامه و دلمشغولیهایی داشته است.
قاضیزاده-پاستور
قاضیزاده-پاستور
وزیر بهداشت دولتهای یازدهم و دوازدهم نیز از دیگر ژنرالهای دولت است که به واسطه عملکرد موفق در وزارتخانه خود میتواند از گزینههای ریاستجمهوری ۱۴۰۰ باشد. طرح تحول سلامت که در دولت یازدهم و در زمان تصدی سیدحسن قاضیزاده هاشمی پایهگذاری شد یکی از مهمترین دستاوردهای دولت یازدهم بود که حسن روحانی در مناظرههای انتخاباتی سال ۹۶ تمرکز زیادی روی آن داشت.
هرچند وزیر بهداشت طی چند ماه اخیر بابت اظهاراتش در یک برنامه تلویزیونی و همچنین یک مصاحبه حاشیههایی را برای خود خلق کرده، اما بعید به نظر میرسد این حاشیهها فکر ریاستجمهوری را از سر او بیرون کرده باشد آن هم با توجه به آنکه از گوشه و کنار و همچنین از زبان برخی کارشناسان و فعالان سیاسی زمزمههایی درباره عزم جدی قاضیزاده هاشمی برای شرکت در انتخابات ریاستجمهوری شنیده میشود.
در کنار این زمزمهها و با یک نگاه بدبینانه میتوان استعفای اخیر او از دولت را فعلی انتخاباتی برداشت کرد. استعفایی که به سبب آن قاضیزاده هاشمی در مدت زمان باقی مانده تا انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰ از فضای رسانهای فاصله گرفته و در سکوت خبری مشغول آمادهسازی خود برای حضور در انتخابات ریاستجمهوری شود.
ظریف-پاستور
ظریف-پاستور
ژنرال دیپلماسی ایران که بیشک یکی از وزرای موفق دولت روحانی چه در دولت یازدهم و چه در دولت دوازدهم بوده یکی از پتانسیلهای حضور در انتخابات ریاستجمهوری است. محمدجواد ظریف چهرهای است که به واسطه حل پرونده هستهای جمهوری اسلامی ایران در مجامع بینالمللی در دولت یازدهم محبوبیت فراوانی نزد ایرانیان کسب کرد.
این محبوبیت به حدی بود که در دوران برجام بسیاری معتقد بودند حسن روحانی وظیفه خود را به عنوان رییسجمهور انجام داده و بهتر است در سال ۹۶ ظریف وارد کارزار انتخاباتی شود، اما وقتی حسن روحانی در انتخابات ثبت نام کرد، از آنجا که قرار بود یک نفر برای همراهی او در مناظرات انتخاباتی حضور پیدا کند، اشتراک نظری بر روی ظریف به جای جهانگیری وجود داشت زیرا پیش بینی میشد جریان رقیب روحانی قصد تخریب دستگاه دیپلماسی روحانی را داشته باشد که در این صورت حضور ظریف بسیار به روحانی کمک میکرد، اما در ۹۶ این اتفاق رخ نداد و اکنون به نظر میرسد محمد جواد ظریف نیم نگاهی به ۱۴۰۰ داشته باشد.
احزاب اصلاحطلب نیز در این نیم نگاه نقش کوچکی ایفا میکنند. اصلاحطلبان هر مقدار هم که به دولت نقد داشته باشند، ظریف در انتقادها جایی ندارد. آخرین کنش اصلاحطلبان جهت حمایت چراغ خاموش از ظریف دعوت او به کنگره حزب ندا است.
این نخستینبار بود که وزیر امور خارجه در دوران مسوولیت در یک برنامه حزبی حضور پیدا کرد و دست بر قضا در حاشیه همان مراسم طی گفتوگویی کوتاه اعلام کرد برنامهای برای حضور در انتخابات ۱۴۰۰ ندارد، اما شاید هدف ظریف از بیان این جمله حفظ خود در برابر انتقادهای احتمالی آتی باشد.
ظریف در تکذیب ادعای حضورش تنها نبود بلکه بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه نیز با تاکید بر اینکه «وزیر امور خارجه فردی فراجناحی و ملی است»، گفت: آقای ظریف گرایش حزبی و جناحی ندارد و به دنبال اهداف خاصی برای انتخابات ریاستجمهوری آینده نیست.
زنگنه-پاستور
زنگنه-پاستور
ژنرال نفتی دولت که ید طولایی در مدیریت نفت ایران دارد از آن دست ژنرالهایی است که شاید احتمال حضورش در انتخابات ریاستجمهوری آتی به دور از ذهن باشد، اما به هرحال بعید نیست. بیژن نامدار زنگنه در دولت یازدهم عملکرد خوبی از خود به جا گذاشت و در دولت دوازدهم نیز به دلیل بازگشت تحریمهای امریکا، بار سنگینتری را بر دوش خواهد کشید.
نقطه درخشان کارنامه زنگنه اخذ معافیت از کاهش تولید نفت از اوپک است که او در این مهم دومرتبه موفق شده است. اهمیت تلاش زنگنه در نشست اخیر اوپک زمانی مشخص میشود که تمامی رسانههای کشور فارغ از جناحبندیهای سیاسی از عملکرد او با تیتر پیروزی بزرگ یاد کردند.
در کنار این موفقیت، مدتی است زنگنه برای ارتباط بیشتر با مردم به عضویت شبکه اجتماعی توییتر در آمده است؛ حضوری که با استقبال کاربران نیز رو به رو شد بنابراین این احتمال وجود دارد که ژنرال نفتی دولت نیم نگاهی به انتخابات ۱۴۰۰ داشته باشد.
آذری جهرمی-پاستور
آذری جهرمی-پاستور
جوانترین وزیر کابینه دولت دوازدهم در شرایطی موفق به اخذ رای اعتماد از نمایندگان مجلس شد که حاشیههای پیرامون او سبب شده بود کمتر کسی متصور شود او وزیر میشود، اما جهرمی در جلسه رای اعتماد به نحوی از برنامههای خود برای وزارت ارتباطات دفاع کرد که گویی سیاستمدار کارکشتهای است. آغاز کار برای جهرمی راحت نبود، اما رفته رفته او در مسیر قرار گرفت و توانست به عنوان نخستین وزیر متولد پس از انقلاب خود را به بزرگترهای عرصه سیاست ثابت کند.
او علاوه بر اثبات کارایی خود به دولتمردان و سایر مسوولان کشور، به چهرهای محبوب برای کاربران شبکههای اجتماعی نیز تبدیل شد. حضور فعال او در شبکههای اجتماعی مختلف از جمله اینستاگرام و توییتر و همچنین پاسخگویی به سوالات تخصصی کاربران در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات سبب شده است تا گمانهزنیها درباره حضور او در انتخابات ۱۴۰۰ آغاز شود.
هرچند جهرمی جوان بارها صراحتا اعلام کرده است که قصدی برای رییسجمهور شدن ندارد، اما کارشناسان و برخی فعالان سیاسی معتقدند وزیر دهه شصتی دولت روحانی را از همین امروز میتوان یکی از کاندیداهای جدی ۱۴۰۰ معرفی کرد.
واعظی-پاستور
واعظی-پاستور
فارغ از ژنرالهای دولت که گمانهزنیها برای حضورشان در انتخابات مطرح است، محمود واعظی رییس دفتر رییسجمهور که در دولت دوازدهم قدرت بیشتری در مقایسه با دولت یازدهم کسب کرده، از دیگر کاندیداهای احتمالی است. محمود واعظی پس از حسن روحانی، مرد دوم دولت دوازدهم است. هرچند بر اساس عرف موجود معاون اول رییسجمهور باید دارای چنین جایگاهی باشد، اما شرایط در دولت دوازدهم متفاوت است. قدرت واعظی در دولت دوم روحانی از زمان معرفی کابینه دوازده عیان شد.
جایی که جهرمی دهه شصتی توسط او به رییسجمهور معرفی شد. این گزاره یک ادعا نیست بلکه وزیر ارتباطات دولت دوازدهم با حضور در برنامه دستخط در پاسخ به سوالی درباره نقش واعظی در معرفی او به رییسجمهور گفت: «آقای واعظی من را به رییسجمهور معرفی کرده بودند.
کلا بخشی از عامل رشد مراحل کاری بنده و دیده شدن اقدامات بنده آقای واعظی بودند. یک روز هم یک روزنامهای از من همین سوال را کرد که جوان کم در کشور داریم که بتوانند رشد کنند. من گفتم من حرف شما را اصلاح میکنم که خیلیها هستند که بهتر از من هستند و همین الان هستند کسانی که میتوانند توانمندتر از من عمل کنند و شکی در این نیست. اصطلاحا گفتم جهرمیها زیادند و واعظیها کماند.»
هرچه از عمر دولت گذشت، قدرت واعظی بیشتر شد. این پیشروی تا جایی بود که برخی نمایندگان مجلس از جمله پورابراهیمی در گفتوگویی اعلام کرد که رییسجمهور به نمایندگان وقت ملاقات نمیدهد. برخی گمانهزنی کردند که عدم اختصاص وقت کار واعظی است نه روحانی؛ این گمانهزنی زمانی شدیدتر شد که قاسم میرزایی نیکو طی گفتوگویی اعلام کرد که واعظی به اصلاحطلبان برای ملاقات با روحانی وقت ملاقات نمیدهد.
ادعایی که هیچگاه از سوی واعظی تکذیب نشد. پس از استعفای نوبخت از سخنگویی دولت، حسن روحانی به جای انتصاب گزینه جدید تصمیم گرفت نحوه تعامل با رسانهها را تغییر دهد. در این تغییر بازهم نقش محمود واعظی پررنگ است.
نحوه جدید اطلاعرسانی دولت به این شکل است که محمود واعظی روزهای چهارشنبه در حاشیه جلسه هیات دولت حاضر شده و به تمامی سوالات خبرنگاران پاسخ میدهد. وظیفهای که پیش از این بر عهده نوبخت بود، اما امروز واعظی به صورت کاملا چراغ خاموش در کنار ریاست دفتر رییسجمهور، سخنگوی دولت نیز شده است.
مسوولیتهای واعظی در دولت دوازدهم به همینجا ختم نمیشود. ۲۲ آبان امسال واعظی در پاسخ به سوالی درباره سرنوشت معاونت اجرایی رییسجمهور گفت: «بخشی از مسوولیتهای معاونت اجرایی رییسجمهور به دفتر رییسجمهور واگذار شده است.»
این گزاره یعنی واعظی در سایه معاون اجرایی رییسجمهور نیز شده است. قدرت واعظی در دولت رو به افزایش است و به واسطه انجام فعالیتهای مهم در دفتر رییسجمهور شاید فکر حضور در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰ از ذهن او عبور کرده باشد.
آرزویی که شاید با توجه به گارد بسته جریانهای مختلف سیاسی نسبت به واعظی تحققش کمی دشوار باشد، اما واعظی در ۵ سال گذشته بارها ثابت کرده است که چهرهای غیر قابل پیشبینی است بنابراین نباید از احتمال حضور او در ۱۴۰۰ غافل شد.
رقابتی که زود آغاز شد
زمانی که از یک دولت نزدیک به شش چهره کاندیدای بالقوه ریاستجمهوری هستند دیگر گزاره دولت ژنرالها نه یک اغراق بلکه یک واقعیت است. حال سوالی که وجود دارد آن است که در صورت حضور این چهرهها در انتخابات افکار عمومی اقبالی به آنها نشان خواهد داد یا خیر؟
رقابتی که زود آغاز شد
زمانی که از یک دولت نزدیک به شش چهره کاندیدای بالقوه ریاستجمهوری هستند دیگر گزاره دولت ژنرالها نه یک اغراق بلکه یک واقعیت است. حال سوالی که وجود دارد آن است که در صورت حضور این چهرهها در انتخابات افکار عمومی اقبالی به آنها نشان خواهد داد یا خیر؟
جلال میرزایی نماینده ایلام در مجلس شورای اسلامی که از چهرههای نزدیک به دولت محسوب میشود در پاسخ به سوالی درباره احتمال انتخاباتی بودن استعفای برخی وزرا یا احتمال حضور وزرایی که در افکار عمومی محبوب هستند در انتخابات آتی ریاستجمهوری به «اعتماد» میگوید: «اظهارنظر درباره انتخابات ۱۴۰۰ بسیار زود است. این زود بودن محدود به اظهارنظر درباره وزرای دولت نیست بلکه برای سایر چهرهها هم زود است.»
وی افزود: «سرعت تحرکات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در ایران بسیار زیاد است و به همین دلیل نمیتوان تصویر دقیقی از آینده سیاسی کشور ارایه کرد. برای بررسی چهرههای حاضر در انتخابات ۱۴۰۰ باید وابستگی افراد به گروهها و جریانهای سیاسی بررسی شود. همچنین باید میزان حمایت مراکز قدرت از کاندیداها نیز مشخص شود. اینها عواملی است که در نتیجه انتخابات تاثیرگذار خواهد بود.»
وی افزود: «سرعت تحرکات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در ایران بسیار زیاد است و به همین دلیل نمیتوان تصویر دقیقی از آینده سیاسی کشور ارایه کرد. برای بررسی چهرههای حاضر در انتخابات ۱۴۰۰ باید وابستگی افراد به گروهها و جریانهای سیاسی بررسی شود. همچنین باید میزان حمایت مراکز قدرت از کاندیداها نیز مشخص شود. اینها عواملی است که در نتیجه انتخابات تاثیرگذار خواهد بود.»
میرزایی در پاسخ به سوالی درباره پیشبینی خود از میزان اقبال افکار عمومی به حضور احتمالی وزرا در انتخابات ۱۴۰۰ گفت: «تشخیص اقبال افکار عمومی به وزرا دشوار است، اما اگر شرایط به همین صورت پیش رود بسیار بعید است که مردم به چهرهای از دولت فعلی رای داده و او را به عنوان رییسجمهور انتخاب کنند.»
عبدالله ناصری فعال سیاسی اصلاحطلب نیز معتقد است امروز برای پیش بینی درباره آرایش انتخاباتی ۱۴۰۰ زودهنگام است. ناصری به اعتماد گفت: «امروز انگیزهای در میان وزرا و سایر چهرههای سیاسی برای انتخابات ریاستجمهوری وجود ندارد.»
عبدالله ناصری فعال سیاسی اصلاحطلب نیز معتقد است امروز برای پیش بینی درباره آرایش انتخاباتی ۱۴۰۰ زودهنگام است. ناصری به اعتماد گفت: «امروز انگیزهای در میان وزرا و سایر چهرههای سیاسی برای انتخابات ریاستجمهوری وجود ندارد.»
او درباره پیش بینی خود از استعفای دو وزیر از دولت دوازدهم گفت: «به عقیده من استعفاهای اخیر به دلیل وجود به هم ریختگی در دولت است و جنبه انتخاباتی ندارد.» وی افزود: «اگر به عنوان مثال قاضیزاده هاشمی یا آخوندی قصد کاندیداتوری در ۱۴۰۰ را داشته باشند، باید یک نقطه روشن در کارنامه خود داشته باشند، اما وقتی این نقطه وجود ندارد چگونه میخواهند در ۱۴۰۰ کاندیدا شوند.
به نظر من استعفای آقایان آخوندی و قاضیزاده استعفایی اعتراضی است هرچند پیشبینی من آن است که استعفای آقای قاضیزاده پذیرفته نمیشود.» ناصری در پایان درباره اقبال عمومی به حضور وزرا در انتخابات ریاستجمهوری گفت: «حضور وزرا اقبال عمومی به همراه نخواهد داشت. اگرچه دولت در مشکلات پیش آمده امروز مقصر نیست، اما تصویری که از دولت دوم آقای روحانی ایجاد شده به گونهای نیست که بتواند اعضای کابینه را راهی کارزار انتخاباتی ۱۴۰۰ کند.»
وزرای ناکام
حضور وزرا در انتخاباتهای ریاستجمهوری مسبوق به سابقه است. این سابقه یک اشتراک دارد و آن هم شکست تمامی وزرا در انتخابات ریاستجمهوری است. برای نمونه میتوان به حضور علی شمخانی وزیر دفاع دولت نخست سیدمحمد خاتمی در انتخابات ریاستجمهوری ۱۳۸۰، حضور مصطفی معین وزیر علوم دولت دوم سیدمحمد خاتمی در سال ۱۳۸۴ و حضور سعید جلیلی رییس گروه مذاکرهکننده هستهای ایران در دولت محمود احمدینژاد در انتخابات سال ۹۲ اشاره کرد که هر سه تجربه ناموفق بود.
وزرای ناکام
حضور وزرا در انتخاباتهای ریاستجمهوری مسبوق به سابقه است. این سابقه یک اشتراک دارد و آن هم شکست تمامی وزرا در انتخابات ریاستجمهوری است. برای نمونه میتوان به حضور علی شمخانی وزیر دفاع دولت نخست سیدمحمد خاتمی در انتخابات ریاستجمهوری ۱۳۸۰، حضور مصطفی معین وزیر علوم دولت دوم سیدمحمد خاتمی در سال ۱۳۸۴ و حضور سعید جلیلی رییس گروه مذاکرهکننده هستهای ایران در دولت محمود احمدینژاد در انتخابات سال ۹۲ اشاره کرد که هر سه تجربه ناموفق بود.
هرچند بیش از دو سال تا سیزدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری باقی مانده، اما آرایشهای انتخاباتی در حال شکلگیری است. حال باید منتظر ماند و به نظاره نشست که آیا با توجه به شکست همیشگی وزرا در انتخابات ریاستجمهوری، آیا وزرای دولت دوازدهم برنامهای برای حضور در انتخابات ۱۴۰۰ را دارند یا خیر.
۰