به یاد نوای تاج اصفهانی

فرادید | 13 آذر ماه سی و چهارمین سالگرد در گذشت استاد جلال تاج اصفهانی بود.

جلال تاج اصفهانی سال 1282 در اصفهان به دنیا آمد. پدرش شیخ اسماعیل واعظ در کنار وعظ و منبر صدای دلنشینی داشت و تا حدی با ردیف های آواز ایرانی آشنایی داشت. جلال نیز صدا وحنجره را از پدرش به ارث برد.

او از 9 سالگی فراگیری آواز را آغاز کرد و در سن 10 سالگی از استادانی مثل عبد الرحیم اصفهانی، حبیب شاطرچی، میرزا حسین عندلیب به کسب معلومات پرداخت.

تاج در سال 1319 مثل بسیار از هنرمندان هم دوره خود فعالیت حرفه اش را از رادیو شروع کرد و در رادیو اصفهان به عنوان خواننده مشغول به کار شد و سرپرستی نوازندگان رادیو اصفهان را هم به عهده گرفت.

از شاگردان تاج اصفهانی می‌توان محمد‌تقی سعیدی، محمد‌رضا شجریان، حمید‌رضا نوربخش، علی‌رضا افتخاری، علی ا صغر شاهزبدی، سید‌رضا طباطبایی کربکندی، مرتضی شریف، ناصر یزد خواستی، رضا قرنیان اصفهانی را نام برد.

از دلایل ماندگاری استاد تاج اصفهانی استاد جلال‌الدین می توان به صاحب سبک بودن او اشاره کرد که به پیشرفت آوازی ایرانی کمک زیادی کرده است. و در همین زمینه علی‌اصغر شاهزبدی یکی از شاگردان او می‌گوید اکثر تحریر‌های آوازهای تاج ابداعی بود. وقتی آثار صفحات و اجراهای رادیویی استاد تاج اصفهانی را با خوانندگان نسل گذشته‌اش مقایسه می‌کنیم به وضوح تفاوت میان تحریر‌های تاج را با آن ها متوجه می‌شویم .ایشان همچنین بنیانگذار سبک آوازی تاج اصفهانی بودند. تاج مانند کسی آواز نمی‌خواند در واقع او تنها خواننده‌ای است که هرگز مانند کسی نخوانده و خواسته حرف خودش را در موسیقی آوازی ایران بزند.

از آثار ماندگار تاج " تصنیف آتش دل" - که بعدها توسط هنرمندانی مانند همایون شجریان و ... بازخوانی شد. - و اذانی در دستگاه بیات ترک است و همین طور چند آلبوم با نام های "به اصفهان رو "، " یاران زنده رو" ، " اساتید کهن " و ... به جا مانده است.

تاج در سیزدهم آذزماه هزار و سیصد و شصت در اصفهان در گذشت و در تخت فولاد به خاک سپرده شد. می گویند در مراسم ترحیم او هم زمان با نی حسن کسایی، استاد شفیعی کدکنی این بیت را خواند:

سلک جمعیت ما بی تو گسسته از هم

ما که جمعیم چنینیم تو تنها چونی

در ادامه تصنیف " آتش دل" را با صدای جلال تاج اصفهانی و با نوازندگی جلیل شهناز (نوازنده تار) و حسن کسایی (نوازنده نی) می شنویم.