گفت‌وگوی دیپلماتیک با آمریکا امکان دارد؟
با بالا گرفتن سیاست تهدیدآمیز و تنش‌زای آمریکا در منطقه علیه ایران گفته می‌شود کشور‌هایی مثل عراق، عمان و سوئیس میان طرفین، پیام‌هایی رد و بدل کرده‌اند. از جمله سیاست‌ها و اقدامات تنش‌زای آمریکا، اعزام ناو‌های هواپیمابر، بمب‌افکن‌های راهبردی و تجهیزات دیگر به منطقه است.
کد خبر :
۷۰۲۱۵
بازدید :
۹۳۵۰
در شرایطی که این روز‌ها بار‌ها شاهد درخواست مقامات آمریکایی برای گفتگو با ایران هستیم، محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران درباره راهکار «گفت‌وگوی دیپلماتیک» برای حل بحران‌های میان آمریکا و ایران می‌گوید که «این امکان وجود ندارد.»
وی درخصوص احتمال گفتگو با مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا نیز گفت: «پمپئو هر بار که درباره ایران صحبت می‌کند، به من توهین می‌کند.
چرا باید به تماس تلفنی او پاسخ بدهم؟» از سوی دیگر مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل متحد در مقاله‌ای که در روزنامه واشنگتن‌پست منتشر شد به بررسی پیشنهاد ایالات‌متحده در مورد گفتگو با ایران پرداخت و سه مانع عمده را پیش‌روی این مسیر ارزیابی کرد: «نخست آنکه مذاکرات واقعی و سازنده نمی‌تواند زیر سایه ارعاب، اجبار و تحریم‌ها شکل بگیرد و باید از موضع برابر باشد.
دوم اینکه دولت ترامپ با صدای متحد در مورد نیاز به گفتگو با ایران صحبت نمی‌کند و سرانجام اینکه، خروج ناگهانی ترامپ از برجام باعث نگرانی زیادی برای انجام هر معامله جدید در آینده شده است.»
به‌دنبال اقدام متقابل ایران برای کاهش سطح تعهدات برجامی خود، دونالد ترامپ اعلام کرد که تمایل دارد روزی با ایران گفتگو کند. از آن پس نیز مقامات کابینه وی از جمله مایک پمپئو این موضع جدید آمریکا را در هر فرصتی بیان کرده‌اند.
به‌دنبال اقدام متقابل ایران برای کاهش سطح تعهدات برجامی خود، دونالد ترامپ اعلام کرد که تمایل دارد روزی با ایران گفتگو کند. از آن پس نیز مقامات کابینه وی از جمله مایک پمپئو این موضع جدید آمریکا را در هر فرصتی بیان کرده‌اند.
البته پیش از این موضوع نیز بار‌ها رئیس‌جمهور آمریکا خواهان انجام یک مذاکره جدید با ایران شده بود. این درحالی است که اخیرا محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران در گفت‌وگویی با رویترز، درباره اینکه آیا مثل سه سال پیش که موضوع بازداشت ملوانان آمریکایی از طریق گفت‌وگوی چند دقیقه‌ای بین ایران و آمریکا حل شد، امروز هم بحران‌های میان آمریکا و ایران می‌تواند به سرعت از طریق گفت‌وگوی دیپلماتیک حل شود یا نه، گفت: «نه، چگونه می‌توان از (این‌گونه بحران‌ها) جلوگیری کرد؟»
به گزارش «ایسنا» محمدجواد ظریف اخیرا در گفت‌وگوی اختصاصی خود با شبکه خبری سی‌ان‌ان نیز با انتقاد از خروج آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک [برجام]اظهار کرد: «ما [در برجام]با حسن نیت عمل کردیم، اما نمی‌خواهیم با کسانی که زیر تعهداتشان زده‌اند گفتگو کنیم.»
ظریف تصریح کرد: «ما تسلیم تهدید نمی‌شویم. ایران هرگز تحت‌فشار مذاکره نمی‌کند. شما نمی‌توانید ایرانی‌ها را تهدید کنید، سپس از آن‌ها انتظار تعامل داشته باشید. راه درست برای این کار احترام است، نه تهدید.» این مقام بلندپایه ایران تاکید کرد که ایران با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا وارد مذاکره نخواهد شد، مگر اینکه این کشور با اجرای تعهداتش در برجام به تهران احترام بگذارد.
شکست سیاست فشار حداکثری
از سوی دیگر مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل در مقاله‌ای که در واشنگتن‌پست منتشر شد تاکید کرد که سیاست فشار حداکثری آمریکا شکست خورده است.
به گزارش «ایسنا» مجید تخت‌روانچی در این مقاله نوشت: «روز ۲ مه (۱۲ اردیبهشت ماه)، ایالات‌متحده معافیت‌های مربوط به واردات نفت از ایران را متوقف کرد. این تصمیم گام دیگری در راستای جنگ اقتصادی ایالات‌متحده علیه ایران بود. سیاست «فشار حداکثری» برای ایجاد اختلال در اقتصاد ایران و وادار کردن ایران برای ورود به مذاکره با شرایط مدنظر ایالات‌متحده اعمال شد تا یک معاهده هسته‌ای جدید، جایگزین توافق سال ۲۰۱۵ که با دولت اوباما و پنج قدرت جهانی، مذاکره شده بود، شود.»
تخت‌روانچی ادامه داد: «ایران این آخرین اقدام غیرقانونی آمریکا را نیز مردود می‌داند، همان‌طور که سال گذشته نیز خروج ایالات‌متحده از توافق هسته‌ای، یعنی «برنامه جامع اقدام مشترک» یا «برجام» را رد کرده بود. ایران همواره خروج آمریکا از برجام را نقض فاحش قوانین بین‌المللی و از جمله قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد دانسته است.»
به گفته نماینده ایران در سازمان ملل، در واقع، تصمیم ایران برای ماندن در توافق هسته‌ای، به‌رغم خروج ایالات‌متحده از آن، به درخواست کشور‌های اروپایی انجام شد تا به آن‌ها فرصت کافی برای جبران آنچه ایران در اثر خروج یک‌جانبه و عدم پایبندی آمریکا به تعهداتش از دست داده بود را بدهد.
مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در مذاکرات اخیر که به برجام منتهی شد، در ادامه نوشت: «کشور متبوع من یکسال صبورانه منتظر ماند، ولی هیچ‌گونه اقدام جبرانی اقتصادی ملموس را دریافت نکرد. به همین دلیل، ایران گزینه دیگری جز توقف برخی از تعهدات خود - نظیر رعایت محدودیت میزان ذخایر اورانیوم با غنای پایین و همین‌طور ذخایرآب سنگین - برای مدت دو ماه ندید، درحالی‌که هنوز به اعضای باقی‌مانده در برجام و به‌ویژه اروپا، مهلت دیگری را داده است تا تعهدات خود را براساس این توافق به‌طور کامل به انجام برسانند و زیان‌های ایران را جبران کنند.
به گفته نماینده ایران در سازمان ملل، در واقع، تصمیم ایران برای ماندن در توافق هسته‌ای، به‌رغم خروج ایالات‌متحده از آن، به درخواست کشور‌های اروپایی انجام شد تا به آن‌ها فرصت کافی برای جبران آنچه ایران در اثر خروج یک‌جانبه و عدم پایبندی آمریکا به تعهداتش از دست داده بود را بدهد.
مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در مذاکرات اخیر که به برجام منتهی شد، در ادامه نوشت: «کشور متبوع من یکسال صبورانه منتظر ماند، ولی هیچ‌گونه اقدام جبرانی اقتصادی ملموس را دریافت نکرد. به همین دلیل، ایران گزینه دیگری جز توقف برخی از تعهدات خود - نظیر رعایت محدودیت میزان ذخایر اورانیوم با غنای پایین و همین‌طور ذخایرآب سنگین - برای مدت دو ماه ندید، درحالی‌که هنوز به اعضای باقی‌مانده در برجام و به‌ویژه اروپا، مهلت دیگری را داده است تا تعهدات خود را براساس این توافق به‌طور کامل به انجام برسانند و زیان‌های ایران را جبران کنند.
استدلال اساسی ما این است که از ما - و در واقع از هیچ شخص عاقل دیگری- نمی‌توان انتظار داشت که یک‌طرفه به یک توافق چندجانبه پایبند بماند.» روانچی با اشاره به اینکه رویکرد ایالات‌متحده نسبت به ایران فاقد انسجام بوده و روشن نیست، تاکید کرد: «در عوض، این سیاست با یک خصومت بیمارگونه هدایت می‌شود.
این یک موضوع مخفی نیست که تعدادی از مقامات بلندپایه آمریکایی - و برخی از رهبران خاورمیانه‌ای - به رئیس‌جمهور آمریکا، فشار می‌آورند که یک سیاست تند و سخت در قبال ایران اتخاذ کند و حتی خواستار «تغییر رژیم» در ایران شده‌اند. این گروه، از آنچه که ما آن را «گزارش‌های اطلاعاتی جعلی» می‌خوانیم، برای اثبات این باور غلط استفاده می‌کنند که ایران مسوول همه مشکلات خاورمیانه است و اینکه باید با هر وسیله و هزینه‌ای و حتی اقدام نظامی با ایران مقابله کرد.»
او به اعزام اخیر ناو جنگی ایالات‌متحده به خلیج‌فارس اشاره کرد و ادامه داد: «این اقدام نتیجه اتکا به همین گزارش‌های اطلاعاتی جعلی است، این درحالی است که حتی اعضای کنگره و متحدان آمریکا هم از این گزارش‌های جعلی حمایت نکرده‌اند. اخیرا، من توجه آقای آنتونیو گوترش، دبیر‌کل سازمان ملل متحد را به نیاز به ایجاد یک ساختار امنیتی در خلیج فارس جلب کردم.
او به اعزام اخیر ناو جنگی ایالات‌متحده به خلیج‌فارس اشاره کرد و ادامه داد: «این اقدام نتیجه اتکا به همین گزارش‌های اطلاعاتی جعلی است، این درحالی است که حتی اعضای کنگره و متحدان آمریکا هم از این گزارش‌های جعلی حمایت نکرده‌اند. اخیرا، من توجه آقای آنتونیو گوترش، دبیر‌کل سازمان ملل متحد را به نیاز به ایجاد یک ساختار امنیتی در خلیج فارس جلب کردم.
در عین حال خیلی روشن می‌گویم با وجودی که ما تمایلی به جنگ در منطقه، نه با ایالات‌متحده و نه با هیچ کشور دیگری نداریم، ولی به شدت در برابر هر گونه تجاوز علیه کشورمان ایستادگی خواهیم کرد.» تخت‌روانچی در بخش دیگری از این مقاله به ارزیابی دیدگاه رئیس‌جمهور آمریکا در قبال ایران پرداخت و نوشت: «به نظر می‌رسد به‌رغم دیدگاه برخی از همکاران نزدیک ترامپ، وی قصد جنگ با ایران را نداشته باشد. با این حال، رویکرد وی نسبت به ما متناقض است؛ بعضی اوقات ما را تهدید می‌کند و در برخی مواقع دیگر خواستار گفتگو می‌شود.»
موانع گفتگو با ایران
تخت‌روانچی همچنین به پیشنهاد ایالات‌متحده در مورد گفتگو با ایران پرداخت و سه مانع عمده پیش روی این گفتگو را تشریح کرد: «اول آنکه تاریخ نشان می‌دهد مذاکرات واقعی و سازنده نمی‌تواند زیر سایه ارعاب، اجبار و تحریم‌ها شکل بگیرد. گفتگو وقتی می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد که هر دو طرف به اصل احترام متقابل پایبند باشند و از موضع برابر مذاکره کنند. دوم اینکه دولت ترامپ با صدای متحد در مورد نیاز به گفتگو با ایران صحبت نمی‌کند.
کسانی که مشتاق تحریک برای درگیری هستند، تلاش می‌کنند تا امکان هرگونه گفت‌وگوی مفید و معنی‌دار را تخریب کنند؛ و سرانجام اینکه، خروج ناگهانی ترامپ از توافق هسته‌ای برجام در سال قبل که بدون هیچ دلیل موجهی - و به‌رغم مخالفت یکپارچه جامعه جهانی با آن- صورت گرفت، باعث نگرانی زیادی برای انجام هر معامله جدید در آینده شده است، چراکه ممکن است به سرنوشت مشابهی در فقدان تضمین برای عدم تکرارش مواجه شود.»
تخت‌روانچی همچنین با اشاره به اینکه آمریکا مصمم است به مردم ایران آسیب برساند، نوشت: «طی ماه جاری، ترامپ گفت که ایالات‌متحده «به‌دنبال آسیب رساندن به ایران نیست.»، اما در ۲۰ مه (۳۰ اردیبهشت ماه)، ادعا کرد که «اقتصاد ایران همچنان سقوط می‌کند و این برای مردم ایران بسیار ناراحت‌کننده است.»
این‌ها شواهد واضحی هستند که ایالات‌متحده مصمم است که به مردم ایران آسیب برساند و این اقدام براساس قوانین بین‌المللی یک جنایت است. تحت چنین شرایطی، کدام ملت عاقلی به پیشنهاد آمریکا برای گفتگو اعتماد می‌کند؟»
انزوای آمریکا
او در عین حال تاکید کرد که سیاست «فشار حداکثری» آمریکا علیه ایران شکست خورده است. نماینده ایران در سازمان ملل ادامه داد: «هیچ‌یک از خواسته‌های ناعادلانه دولت ترامپ برآورده نشده است و می‌توانم اطمینان بدهم که سیاست فشار موثر نخواهد بود. به علاوه سیاست فشار حداکثری چه دستاورد عملی داشته است؟ تنها دستاوردش این بوده که ایالات‌متحده را در عرصه بین‌المللی منزوی کرده و شکاف بیشتری بین آمریکا و متحدانش ایجاد نموده است.
این سیاست همچنین باعث خشم و رنجش تمامی آحاد ایرانیان نسبت به ایالات‌متحده شده است. آری، تحریم‌های غیرقانونی به مردم ایران لطمه می‌زند، اما سیاست‌های ایران را تغییر نمی‌دهد.»
تلاش‌ها برای آرام کردن منطقه
از سوی دیگر در ادامه واکنش مقامات کشور‌های منطقه به تنش بین ایران و آمریکا، نوری المالکی، نخست‌وزیر پیشین عراق ضمن حمایت از ایران در برابر سیاست‌های تنش‌زای آمریکا در منطقه، اعلام کرد بی‌طرفی معنایی ندارد.
به گزارش خبرگزاری فارس، دفتر ائتلاف «دوله القانون» (به رهبری المالکی)، روز گذشته در بیانیه‌ای به نقل از نوری المالکی اعلام کرد، اینکه ایران اعلام کرده خواستار هیچ جنگی نیست، برای همه الزام‌آور است که مقابل هرگونه تشدید وضعیتی بایستند و با آن مخالفت کنند. طبق گزارش «بغداد الیوم»، نوری المالکی اعلام کرد: «منطقه با چالش‌هایی بزرگ روبه‌روست و باید برای آرام کردن وضعیت تلاش کرد. باید ادبیات تشدید تنش و استفاده از زور، کنار گذاشته شود.»
طبق گزارش‌های خبری، با بالا گرفتن سیاست تهدیدآمیز و تنش‌زای آمریکا در منطقه علیه ایران گفته می‌شود کشور‌هایی مثل عراق، عمان و سوئیس میان طرفین، پیام‌هایی رد و بدل کرده‌اند. از جمله سیاست‌ها و اقدامات تنش‌زای آمریکا، اعزام ناو‌های هواپیمابر، بمب‌افکن‌های راهبردی و تجهیزات دیگر به منطقه است.
در عین حال معاون وزیرخارجه کویت تاکید کرد که کشورش برای هر گونه تلاشی در جهت آرام‌سازی اوضاع و برقراری ثبات در منطقه آمادگی دارد. «خالد الجارالله» معاون وزیرخارجه کویت، اوضاع منطقه را بسیار حساس و خطرناک توصیف کرد و گفت: «برخی تحولات پرشتاب خبر از پیامد‌هایی دارد که ما امیدواریم خطرناک نباشد.»
به نوشته روزنامه «الرای» کویت، این مقام کویتی در عین حال تاکید کرد که این اطمینان وجود دارد با عقل و درایت، اوضاع منطقه به سمت آرام شدن پیش برود و رویارویی در منطقه رخ نخواهد داد.
۰
