تصاویر ام آر آی تأثیر صفحات نمایش را بر رشدنیافتگی مغز کودکان نشان می‌دهد
ماده سفید مغز در سراسرِ مغزِ کودکانی که بیشتر از میزانِ توصیه شدۀ آکادمی متخصصان کودکان آمریکا - بیش از یکساعت در روز بدون تعامل با والدین - از صفحات نمایش استفاده کرده بودند، بی‌نظم‌تر و رشد‌نیافته‌تر بود.
کد خبر :
۷۴۰۱۸
بازدید :
۱۴۱۷۱
فرادید | در دهه‌های اخیر استفادۀ نورسیده ها، نوپا‌ها و کودکانی که پیش از سنین مدرسه هستند، از صفحات نمایش، به حد انفجار رسیده است؛ و کارشناسان نسبت به اثرات مخربِ مواجه زودهنگام کودکان با تلویزیون، تبلت و تلفن‌های هوشمند در دورانی که سریعترین و بیشترین رشد مغزی رخ می‌دهد، همواره ابراز نگرانی کرده اند.
به گزارش فرادید به نقل از سی ان ان ، اکنون پژوهش جدیدی که با اسکن مغز کودکان بین سنین ۳ تا ۵ سال انجام شده است، به این نتیجه رسیده است که افرادی که بیشتر از مدت زمانِ توصیه شدۀ یکساعت در روز و بدون نظارت والدین در معرض صفحات نمایش قرار می‌گیرند، رشد کمتری را در ماده سفید مغز - منطقه‌ای که برای پیشرفت زبان، باسوادی و مهارت‌های شناختی، ضروری است - نشان می‌دهند.
این پژوهش نشان می‌دهد استفاده بیش از اندازه از صفحات نمایش با رشدِ اندکِ نواحی ماده سفید (که در عکس‌ها به رنگ آبی نشان داده شده است) در سراسر مغز مرتبط است.
نویسنده اصلی این پژوهش، دکتر جان هیوتون، متخصص کودکان و محقق کلینیکی در بیمارستان سینسیناتی آمریکا، می‌گوید: «این نخستین مطالعه‌ای است که ارتباط بین مواجه زیاد با صفحات نمایش و کاهش اندازه ساختار مغز و مهارت‌های کودکانِ پیش از سنین مدرسه را نشان می‌دهد.»
«این یافته بسیار مهم است، زیرا مغز در ۵ سال نخست زندگی سریعترین رشد خود را دارد. در این دوران مغز بیشترین خاصیت پلاستیکی را دارد و همه چیز را به خود جذب می‌کند؛ و اتصالات قوی که در تمام زندگی فرد پایدار خواهد ماند، در این دوران شکل می‌گیرد.»
صفحات نمایش همه جا کودکان را دنبال می‌کنند
مطالعات نشان می‌دهند تماشای بیش از حد صفحات نمایش با ناتوانی کودکان در تمرکز و شفاف اندیشی مرتبط است و عادات بد غذایی و مشکلات رفتاری را در آن‌ها افزایش می‌دهد. مطالعات همچنین ارتباط بینِ مواجهِ بیش از حد با صفحات نمایش و دیر زبان باز کردن ، بدخوابی ، ضعف در عملکرد‌های اجرایی و کاهشِ ارتباطات والد-فرزندی را نشان می‌دهند.
هیوتون همچنین می‌گوید: «مشخص‌شده کودکانی که بیشترین زمان را در مقابل صفحات نمایش می‌گذرانند، آن‌هایی هستند که خانواده هایشان بیشترین زمان را به این فعالیت اختصاص می‌دهند. کودکانی که ۵ ساعت در روز به صفحات نمایش خیره می‌شوند، به احتمال زیاد در خانواده‌هایی متولد شده اند که در آن والدین ۱۰ ساعت در روز را در مقابل صفحات نمایش می‌گذارانند. قاعدتاً این افراد هیچ زمانی برای گذراندن با یکدیگر ندارند.»
هیوتون توضیح می‌دهد: «قابل‌حمل‌بودنِ صفحاتِ نمایشِ امروزی به آن‌ها اجازه می‌دهد "همه جا کودکان را دنبال کنند"، کودکان این صفحات را با خود به تختخواب می‌برند، هنگام صرف غذا آن‌ها را کنار خود دارند و آن‌ها را به داخل خودرو و پارک‌های بازی می‌برند.»
آنچه بیش از همه نگرانی کارشناسان را برانگیخته، مواجه کودکان در سنین بسیار پایین با صفحات نمایش است.
هیوتون، که تعداد زیادی مطالعه درباره تفاوت آم آر آی مغزی کودکانی که کتاب می‌خوانند با کودکانی که در معرض صفحات نمایش هستند، انجام داده است، می‌گوید: «در حدود ۹۰درصد از کودکان تا قبل از سن یکسالگی از این صفحات استفاده می‌کنند. ما مطالعاتی انجام داده‌ایم که نشان می‌دهند کودکان در سنین ۲ تا ۳ماهگی استفاده از صفحات نمایش را شروع کرده‌اند.»
ماده خاکستری نامنظم
در این تحقیق نوع خاصی از ام آر آی، به نام تصویربرداریِ دیفیوژن تنسور، استفاده شد تا دانشمندان به کمک آن مغزِ ۴۷ کودک (۲۷ دختر و ۲۰ پسر) که از سلامت مغزی برخوردار بودند و هنوز به مهد‌کودک نمی‌رفتند را آزمایش کنند.
ام آر آیِ دیفیوژن تنسور به دانشمندان این امکان را می‌دهد تا به خوبی بتوانند به ماده سفید مغز را - که مسئول نظم‌دهی به ارتباطات بین بخش‌های مختلف ماده خاکستریِ مغز است - نگاه کنند.
بیشترین تعداد سلول‌های مغزی در بخش ماده خاکستری مغز است که به بدن می‌گوید چه کاری انجام دهد. ماده سفید مغز از فیبر‌هایی تشکیل شده که در دسته‌بندی‌هایی به نام منطقه (تِرَکتس) توزیع شده‌اند و ارتباطات بین سلول‌های مغزی و مابقی سیستم عصبی را فراهم می‌کنند.
هیوتون توضیح می‌دهد: «فکر کنید ماده سفید نقش کابل‌ها را ایفا می‌کنند، نوعی خطوط تلفن که بخش‌های مختلف مغز را به هم مرتبط می‌کنند تا این بخش‌های مختلف مغزی بتواند با یکدیگر صحبت کنند. اگر این «کابل‌ها» رشد نکنند، می‌توانند سرعتِ پرادز‌ش‌های مغزی را کاهش دهند؛ به‌عبارت‌دیگر؛ مطالعات نشان می‌دهند که خواندن، قضاوت‌کردن یا یادگیری و تمرین آلاتِ موسیقی باعث منظم‌شدن و ارتقاء ساختار ماده سفید مغز می‌شود.»
قبل از انجام ام آر آی از کودکان آزمون‌های شناختی گرفته شد و همزمان از والدین خواسته شد در یک سیستم جدید امتیاز‌دهی که توسط آکادمی متخصصان کودک آمریکا تهیه شده است، تعداد ساعاتی را که در مقابل صفحات نمایش می‌گذارند، ثبت کنند.
در این آزمون مواردی از قبیل: میزانِ دسترسی (هنگام صرف غذا، در خودرو یا وقتی در فروشگاه در صف ایستاده‌اند؟)، تعداد دفعات دسترسی (از چه سنی، چه تعداد ساعت در روز، در تختخواب؟)، محتوا (خودشان انتخاب می‌کنند؟ محتوای حاوی بزن بزن، موسیقی و آواز یا آموزشی را انتخاب می‌کنند؟) و تعاملِ «گفت‌و‌گویی» (آیا کودک به تنهایی تماشا می‌کند یا والد با او درباره محتوا صحبت می‌کنند؟) اندازه‌گیری شد.
بیشتر بخوانید:
نتایج نشان داد ماده سفید مغز در سراسرِ مغزِ کودکانی که بیشتر از میزانِ توصیه شدۀ آکادمی متخصصان کودکان آمریکا - بیش از یکساعت در روز بدون تعامل با والدین - از صفحات نمایش استفاده کرده بودند، بی‌نظم‌تر و رشد‌نیافته‌تر بود. هیوتون توضیح می‌دهد: «میانگین تماشای صفحات نمایش در این کودکان فقط کمی بیشتر از ۲ساعت در روز بود.
علاوه‌بر‌آن، مناطقِ (ترکتس) ماده سفید که مسئول عملکرد‌های اجرایی بودند (مناطقی که در عکس آبی شده است) نیز بسیار بی‌نظم و رشدنیافته بودند. این‌ها مناطقی هستند که ما می‌دانیم در مهارت‌های زبانی و سوادآموزی دخالت دارند. این مناطق در کودکانی که بیشتر در معرض صفحات نمایش بودند، به نسبت زیادی رشد‌نیافته‌تر بود. بنابراین، تصاویر ام آر آی با آزمون شناختی‌ای که از کودکان گرفته شد، نتایج مشابهی داشت.»
نورون‌هایی که با هم آتش می‌کنند، بهم وصلند
متخصص کودکان، دکتر جنی رادِسکی درباره این تحقیق نوشته است: «یافته‌های این پژوهش بسیار جالب، اما بسیار، بسیار ابتدایی است. رادسکی که در این پژوهش مشارکت نداشته است، نویسنده اصلی راهنمای استفاده از صفحان نمایش توسط کودکان و نوجوانان ۲۰۱۶ است که توسط آکادمی متخصصان کودک آمریکا منتشر شد.
او می‌گوید: «ما می‌دانیم تجربه‌های اولیه رشد مغزی را شکل می‌دهد و رسانه یکی از این تجربه‌هاست. اما بسیار مهم است والدین بدانند این نتایج نشان نمی‌دهند که استفاده زیاد از رسانه باعثِ «آسیب مغزی» می‌شود.»
هیوتون با این نظر موافق است و می‌گوید: «موضوع این نیست که تماشای صفحات نمایش باعث آسیب‌رسیدن به ماده سفید مغز می‌شود؛ بلکه موضوع این است که تماشای صفحات نمایش فعالیتی منفعل برای رشد مغزی است.»
او می‌گوید: «صرفِ وقت برای تماشای صفحات نمایش کودک را از تجربه‌های دیگری که می‌تواند شبکه مغزی او را قوی‌تر کنند باز می‌دارد.»
نخستین سال‌های زندگی باید صرفِ ارتقاء تعاملات انسانی شود که فعالیت‌هایی مانند صحبت‌کردن، تعاملات اجتماعی و بازی با مراقبین موردِ علاقه کودک را شامل می‌شود و به تفکر، حل مسئله و سایر مهارت‌های اجرایی در کودکان کمک می‌کند.
هیوتون می‌گوید: «یک نقل قولِ معروف در علم مغز هست که می‌گوید: نورون‌هایی که با هم شلیک می‌کنند بهم وصل هستند؛ به این معنی که هرچه بیشتر هر چیزی را تمرین کنید، این چیز بیشتر باعث ایجاد نظم در اتصالات مغزی شما می‌شود.»
مهارت‌های کمتر
علاوه بر نتایجی که از تصاویر ام آر آی حاصل شد، نتایج به دست آمده از آزمون‌های شناختی نشان داد: تماشای بیش‌از‌حد صفحات نمایش به‌طرز چشمگیری با مهارت‌های ضعیف‌تر سوادآموزی و توانایی زبانی مرتبط است. این آزمون‌ها که بروی ۴۷ کودک انجام شد، همچنین نشان داد: افزایش استفاده از صفحات نمایش با کاهش توانایی کودکان در نام‌بردنِ سریعِ اشیاء مرتبط است.
هیوتون گفت: «به یاد داشته باشید که تمامی این موارد نسبی است. تحقیقات کلینیکی بیشتری لازم است تا به نتایج دقیق‌تر دسترسی پیدا کنیم. با‌این‌حال، امکان دارد با گذر زمان، به اثرات آن افزوده شود. ما می‌دانیم عقب‌ماندن در سنین کودکی باعث می‌شود شکاف بین فرد با همسالانش در سنین بزرگسالی به شکلی تصاعدی افزایش یابد؛ بنابراین شاید بتوان این را نیز نتیجه‌گیری کرد که کودکانی که با ساختار‌های مغزی کمتر توسعه‌یافته زندگی را آغاز می‌کنند، کمتر تعامل برقرار می‌کنند و مهارت کتابخوانی را دیرتر در مدرسه به دست می‌آورند.»
رادسکی می‌گوید باید دید آیا نتایج این پژوهش در سایر جمعیت‌ها هم تکرار می‌شود یا خیر.
او می‌گوید: «محققان و متخصصین کودکان باید این پژوهش را به عنوان نقطه شروع پژوهش‌های آتی در نظر بگیرند. عوامل بسیار زیاد دیگر در خانه و خانواده می‌توانند بر رشد مغزی کودک تأثیر بگذارند - عواملی مانند استرس، سلامت روانی والدین، تجربه بازی‌کردن، مواجه با زبان - و هیچ یک از این موارد در این پژوهش در نظر گرفته نشده است.»
والدین چه کاری می‌توانند انجام دهند
رادسکی می‌گوید: «خیلی فشارآور است که فکر کنیم هر کاری به عنوان والد انجام می‌دهیم می‌تواند بر رشد مغزی کودکان اثر بگذارد، اما همچنین مهم است این را به‌مثابه یک فرصت درنظر بگیریم.»
«روابط والد-فرزندی‌ای وجود دارد که ما می‌دانیم باعث پیشرفت کودک می‌شود، از قبیل: کتابخوانی، آواز‌خواندن، برقراری ارتباط عاطفی، خلاقیت یا حتی فقط با هم قدم‌زدن یا اینکه در طی ساعات شلوغ روز برخی ساعات را به خندیدنِ با هم اختصاص دادن.»
آکادمی متخصصان کودکان آمریکا ابزار‌هایی برای محاسبه زمانی که کودک شما وقت صرف رسانه می‌کند؛ و ب رنامه‌ای رسانه‌ای برای خانواده‌ها دارد. راهنما‌های ابتدایی شامل موارد زیر است:
نورسیده‌ها
هیچ کودکی زیر سن ۱۸ ماه نباید در معرض صفحات نمایش قرار بگیرد، مگر آنکه بخواهد از این صفحات نمایش برای صحبت‌کردن با دوستان یا اعضای خانواده استفاده کند. کودکان در این سن نیاز دارند با مراقبین و محیط خود تعامل برقرار کنند و رسانه نباید به‌مثابه پرستار کودک درنظر گرفته شود. درحقیقت، یک مطالعه نشان داد که حتی داشتنِ تلویزیون در اتاقی که کودک یا نوپا در آن است، بر توانایی بازی‌کردن و برقراری تعامل با دیگران توسط کودک اثر منفی می‌گذارد.
کودکان نوپا
کودک تا زمانیکه به سن ۲سالگی می‌رسد، کلماتی را از ویدیوها و صفحات تعاملی لمسی یاد می‌گیرد. عامل اصلی در افزایش توانایی کودک در یادگیری از این ویدیوها، این است که والدین محتوا را برای کودک خود تکرار کنند. در واقع والد باید در هنگام استفاده کودک از صفحات لمسی حضور داشته و همراه کودک محتوا را تماشا کند.
سنین پیش از مدرسه
کودکان در بین سنین ۳ تا ۵ سال می‌توانند از تماشای برنامه‌های با کیفیت تلویزیونی منفعت کسب کنند. یک نمایش تلویزیونی که به خوبی طراحی‌شده باشد می‌تواند توانایی‌های شناختی کودک را ارتقاء دهد، به او کلمات جدید بیاموزد و بر رشد اجتماعی او تأثیر بگذارد.
اما آکادمی متخصصان کودکان آمریکا هشدار می‌دهد که اپلیکیشن‌های آموزشی که در بازار وجود دارند با مشورت متخصصان رشد کودک تهیه نشده و می‌توانند با دور‌کردن کودک از بازی‌کردن با مراقبین و سایر کودکان، بر او اثر منفی بگذارند؛ و درست مانند نوپایان، کودکان در سنین قبل از مدرسه نیز اگر با حضور والدین یا مراقبین نمایش‌ها را تماشا کنند، بهتر می‌آموزند.
۰
