چرا پوتین از لهستان عصبانی است؟

رئیس‌جمهور روسیه در اظهارات اخیر خود به شدت به لهستان حمله کرده

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در جمع‌بندی نتایج عملکرد روسیه در سال ۲۰۱۹ و در حضور مقامات رسمی این کشور، در سخنرانی خود بر موضوع لهستان و نقش آن در جنگ جهانی دوم، تأکید کرد.

در هفت روز گذشته، او پنج بار در مجامع مهمی به این موضوع اشاره کرده است، مجامعی که ربطی به تاریخ و حتی سیاست خارجی نداشتند. او دوباره این موضوع را در جلسهٔ مقامات پارلمان روسیه مطرح کرد. رئیس مجلس دومای روسیه، ویاچسلاو ولودین از پوتین تشکر کرد و از لهستان درخواست کرد تا برای این موضوع (نقشش در جنگ) عذر‌خواهی کند.

روز بعد ولادیمیر پوتین در دیدار مرسوم پایان سال با تجار و مقامات اقتصادی مهم روسیه شرکت کرد. بنا به گزارش مجلهٔ روسی فوربس، در آنجا هم او با گفته‌های تند خود در مورد مسائل تاریخی جنگ جهانی دوم و نقش و تأثیر لهستان در آن زمان همه را غافلگیر کرد.

دیدار پوتین با تجار و مقامات بلند‌پایهٔ اقتصادی روسیه در تالار کاخ کرملین

انتقاد ولادیمیر پوتین از لهستان در پی قطعنامهٔ پارلمان اروپا شدت گرفت. این قطعنامه، هر دو کشور اتحاد جماهیر شوروی و آلمان نازی را در بروز جنگ جهانی دوم مقصر شناخت.

از دیدگاه رئیس‌جمهوری روسیه، برابر قرار دادن این دو کشور"نهایت بدگمانی و بدبینی است". او یک بار دیگر متوسل به همان روشی شد که مخالفانش به طور اهانت‌آمیز آن را " پس‌چه‌ایسم" (Whataboutism) (روش تبلیغی مغلطه‌آمیز شوروی در دوران جنگ سرد) می‌نامند؛ از این رو که او تلاش کرد با مقصر قلمداد کردن کشوری دیگر که در اینجا لهستان بود، بحث و انتقاد اصلی را منحرف کند.

اتحاد جماهیر شوروی بار‌ها متهم شده که با آلمان نازی و به دنبال عقد پیمان عدم تجاوز با هیتلر موسوم به مولوتوف - ریبنتروپ، لهستان را تقسیم کرده.

نام رسمی این پیمان، پیمان عدم تجاوز و بی‌طرفی بود، اما در یکی از بند‌های آن که در مسکو با حضور وزیر خارجهٔ شوروی و آلمان نازی امضا شد قرار شد لتونی، استونی و فنلاند در اختیار اتحاد جماهیر شوروی قرار گیرند و چندی بعد لیتوانی هم به آن‌ها اضافه شد. لهستان قرار بود تجزیه شود و بخشی از رومانی هم به شوروی سپرده شود.

در عرض چند روز نیرو‌های آلمان نازی لهستان را اشغال کردند و چیزی نگذشت که نیرو‌های شوروی هم وارد این کشور شدند.

اما چرا پوتین از اتهامات بر ضد کشوری که دیگر وجود ندارد، اینطور به خشم آمده است؟

پیمان عدم تجاوز آلمان و شوروی در سال ۱۹۳۹ امضا شد

پیروزی اتحاد جماهیر شوروی در جنگ جهانی دوم هر سال با هیاهو و بوق‌و‌کَرنای فراوان جشن گرفته می‌شود. این امر همچنین برای ولادیمیر پوتین اهمیت به‌سزایی در مشروعیت بخشیدن به نقش خود و سیاست‌های خارجی توسعه‌طلبانه‌اش به عنوان جانشین امپراتوری شوروی دارد. به همین دلیل است که کرملین هر انتقادی به آنچه در روسیه به عنوان پیروزی بزرگ شناخته می‌شود را حمله‌ای به خود تلقی می‌کند.

البته لهستان هیچ‌کدام از این‌ها را دلیل کافی برای پذیرش این اتهامات نمی‌داند و آن‌ها را "تعابیر نادرست وغیر‌واقعی" توصیف می‌کند.

این موضوع خیلی حساسی در لهستان است، به طوری که در سال ۲۰۱۸، مطرح کردن همدستی با جنایات جنگی آلمان نازی در این کشور جرم اعلام شد. پس از اعتراضاتی، این قانون کمی تعدیل شد و آن را دیگر جرم کیفری تلقی نکردند.