آیا رنگ مو سرطان زا است؟

فرادید | یکی از اشتراک‌هایی که معمولا بین زنان دنیا مشاهده می‌شود استفاده مکرر از رنگ مو‌های مختلف و تغییر آن است تا به ظاهر دلخواه خود برسند. همین موضوع به مرور نوعی وسواس به خود می‌گیرد و افراد در فواصل نزدیک به هم اقدام به رنگ کردن مو‌های خود می‌کنند که در بیشتر مواقع بسیار مضر و خطرناک است و گاه مشکلاتی را برای آن‌ها به‌وجود می‌آورد.

البته رنگ کردن مو‌ها فقط منحصر به خانم‌ها نیست و برخی آقایان هم وارد این حیطه شده و این امر را چه به خاطر تنوع و چه به خاطر فرار از سفیدی مو‌های خود تجربه می‌کنند. آماری که از آمریکا و اروپا به دست آمده نشان می‌دهد حدودا یک سوم زنان بالای ۱۸ سال و ۱۰ درصد مردان بالای ۴۰ سال از رنگ مو استفاده می‌کنند.

رنگ مو‌های امروزی در گروه‌های موقت، دائمی و نیمه دائمی تولید می‌شوند. رنگ مو‌های موقت حدود ۸۰ درصد رنگ‌های موجود در بازار را تشکیل می‌دهند. بیش از ۵۰۰۰ ماده شیمیایی در رنگ مو‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که بررسی‌ها نشان می‌دهد برخی از این مواد سرطان‌زا بوده و عامل بروز سرطان در حیوانات به شمار می‌رود، ولی بررسی‌های بیشتر حاکی از آن است که رنگ مو در انسان‌ها نیز ممکن است باعث ایجاد سرطان شود.

از آنجا که افراد به دفعات از رنگ مو استفاده می‌کنند و مدام در معرض مواد شیمیایی سرطان‌زای موجود در محصولات رنگ مو قرار دارند، دانشمندان دلیل ارتباط این مواد و ابتلا به سرطان را در افراد بررسی کرده‌اند.

ترکیبات اولیه رنگ مو حاوی مواد شیمیایی از قبیل: آمینه‌های معطری بودند که باعث بروز سرطان در حیوانات می‌شد. اواسط و اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی، تولید‌کنندگان رنگ مو به منظور حذف برخی مواد شیمیایی اقدام به اعمال تغییراتی در رنگ مو‌ها کردند، ولی همچنان نیز ممکن است در ترکیبات آن موادی وجود داشته باشد که عامل بروز سرطان باشند. از آنجا که استفاده از رنگ مو در دنیا رواج بالایی دارد، کوچک‌ترین خطری ممکن است در سطح عمومی خطر بالقوه‌ای تلقی شود.

پیش از سال ۱۹۸۰ میلادی، رنگ مو‌های تیره دارای مواد شیمیایی شبیه قیر بود که طبق بررسی‌ها، خطر ابتلا به سرطان مثانه را بالا می‌برد و انتشار این مساله باعث شد افراد دیگر تمایلی به رنگ کردن مو‌های خود با رنگ‌های شیمیایی نداشته و از سایر مواد آرایشی برای تیره کردن مو‌های خود استفاده کنند.
براساس آمار، بیش از ۳۳ درصد از خانم‌های بالای ۱۸ سال و بیشتر از ۱۰ درصد از مردان بالای ۴۰ سال از رنگ مو استفاده می‌کنند.

نتایج تحقیقات مربوط به این موضوع معمولا متناقض و غیرقاطع است؛ بااین‌حال، براساس تحقیقات موجود، بعید به نظر می‌رسد که رنگ‌کردن مو خطر ابتلا به سرطان را به‌طور قابل‌توجهی در شما افزایش دهد.

در سال ۲۰۱۰، مرکز بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) اعلام کرد که مدارک کافی برای تعیین ارتباط بین رنگ‌کردن مو و افزایش احتمال ابتلا به سرطان وجود ندارد. از آن به بعد، تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شد و نتایج روشن‌تری به دست آمد.

زمانی رنگ مو‌ها حاوی نوعی مواد شیمیایی بودند که در حیوانات به‌عنوان سرطان زا شناخته می‌شدند؛ به همین دلیل، بین سال‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۸۲، این ماده شیمیایی از محتوای تمام رنگ مو‌ها حذف شد. بااین‌حال، کارخانه‌های تولیدکنندۀ رنگ مو از هزاران ماده شیمیایی مختلف در محصولات خود استفاده می‌کنند که ممکن است بعضی از این مواد سرطان زا باشند. به‌طورکلی، هرقدر بیشتر در معرض مواد سرطان زا باشید، احتمال ابتلای شما به سرطان بیشتر است.

نوع ارتباط: افرادی مثل آرایشگران، بیشتر از افرادی که موی خود را رنگ می‌کنند، با رنگ مو سروکار دارند.

زمان استفاده: افرادی که قبل از اصلاح فرمول رنگ مو در سال ۱۹۸۰ مو‌های خود را رنگ می‌کردند، بیشتر از افرادی که بعد از این موضوع، موی خود را رنگ کردند، در معرض ابتلا به سرطان بودند.

تکرار: هرقدر بیشتر موهایتان را رنگ کنید، بیشتر در معرض مواد شیمیایی موجود در آن هستید.

طیف رنگی رنگ مو: رنگ مو‌های تیره مثل سیاه یا قهوه‌ای مواد شیمیایی بیشتری دارند و احتمالا بیشتر از رنگ مو‌های روشن، سرطان زا هستند.

محققان به‌تازگی دریافته‌اند که احتمالا ژنتیک عامل دیگری است که می‌تواند در ابتلا به سرطان به‌خاطر استفاده از رنگ مو مؤثر باشد.

بررسی ارتباط رنگ مو و انواع سرطان را با سرطان خون شروع می‌کنیم. براساس گزارش انجمن سرطان آمریکا (ACS) بعضی از مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از رنگ مو به‌آرامی خطر ابتلا به لنفوم غیرهوچکین (non-Hodgkin's lymphoma) و سرطان خون (لوسمی) را در زنان افزایش می‌دهد. اما بیشتر خانم‌های موردمطالعه رنگ‌کردن مو را قبل از سال ۱۹۸۰ شروع کرده بودند و بیشتر از رنگ مو‌های تیره استفاده می‌کردند. سایر مطالعاتْ ارتباطی بین رنگ مو و این نوع از سرطان را نشان نمی‌دهد.

مطالعۀ معتبری در سال ۲۰۱۷ نشان داد که ارتباط معنی‌داری بین استفاده از رنگ مو و سرطان خون وجود ندارد؛ ازطرف‌دیگر، منبع معتبری در سال ۲۰۱۸ براساس مطالعات مختلف اعلام کرد که احتمالا خطر ابتلا به لنفومای غیرهوچکین در زنانی که از رنگ مو استفاده می‌کنند، کمی افزایش می‌یابد، به‌ویژه اگر بیشتر از ۲۰ سال است که از رنگ مو استفاده می‌کنند.

براساس منابع معتبر قدیمی‌تر، خطر ابتلا به سرطان مثانه در افرادی که به‌طور مرتب با رنگ مو کار می‌کنند کمی افزایش می‌یابد. این تحقیقات خیلی قطعی نیستند، زیرا افراد موردمطالعه قبل از سال ۱۹۸۰ استفاده از رنگ مو را شروع کرده بودند.

بررسی‌هایی که به‌تازگی بر روی مطالعات موجود انجام شده است، با ارائه مدارک محکم نشان می‌دهند که ارتباطی بین استفاده از رنگ مو و افزایش خطر ابتلا به سرطان مثانه وجود ندارد.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۶ نشان داد که استفاده از رنگ مو خطر ابتلا به سرطان پروستات را در افراد افزایش می‌دهد. با‌این‌حال، کارشناسان اعتقاد دارند که این مطالعه معتبر نیست؛ زیرا در چگونگی اجرا و تفسیر نتایج این مطالعه اشکالاتی وجود دارد.

مطالعۀ دیگری درباره ارتباط میان استفاده از رنگ مو و سرطان پروستات وجود ندارد؛ بنابراین هیچ مدرکی که ارتباط بین رنگ مو و سرطان پروستات را نشان دهد، موجود نیست.

رنگ موی غیراکسیداتیو (نیمه‌دائمی یا موقت) از مادۀ دولوپر (developer) استفاده نمی‌کند. این رنگ مو به‌سادگی ساقه مو را می‌پوشاند یا رنگ می‌زند. ازآنجاکه این رنگ مو رنگ‌دانه‌های طبیعی مو را از بین نمی‌برد، فقط موی شما را تیره‌تر می‌کند و نمی‌تواند آن را روشن کند.

این نوع رنگ مو به دو دسته تقسیم می‌شود:

نیمه‌دائمی: این نوع رنگ در فاصلۀ کوتاهی به داخل ساقه مو وارد می‌شود و بعد از چند هفته یا پنج بار شست‌وشو، رنگ شسته می‌شود و از بین می‌رود.

موقت: این رنگ‌ها طوری طراحی شده‌اند که بعد از یک بار شست‌وشو از بین برود. اسپری‌های رنگی هالوین یا گچ مو نمونه‌هایی از این نوع رنگ مو هستند.

مواد شیمیایی موجود در رنگ مو‌های اکسیداتیو بیشتر از رنگ مو‌های غیراکسیداتیو است. این رنگ مو‌ها قوی‌ترند و پوست سرتان را بیشتر تحریک می‌کنند و مناطقی برای ورود رنگ به بدن شما ایجاد می‌کنند؛ بنابراین اگر این مواد شیمیایی سرطان زا باشند، خطر ابتلا به سرطان در استفاده از رنگ مو‌های اکسیداتیو بیشتر از رنگ مو‌های غیراکسیداتیو است.

دلکره یا سفیدکننده یک مادۀ اکسیدکننده است که رنگ‌دانه‌های موجود در ساقه مو را ازبین می‌برد و آن را روشن می‌کند. رنگ مو‌های نیمه‌دائمی و موقت مادۀ اکسید‌کننده ندارند؛ بنابراین نمی‌توانند رنگ طبیعی موی شما را روشن کنند.

رنگ مو ترکیبی از مادۀ اکسیدکننده، آمونیاک و مادۀ رنگی است و به‌دلیل اضافه‌کردن رنگ‌دانه به موی شما، برخلاف سفیدکننده، به موهایتان رنگ می‌دهد. مادۀ اکسید‌کننده در رنگ مو قبل از اضافه‌کردن رنگ‌دانه جدید، رنگ‌دانه طبیعی موی شما را از بین می‌برد.