آیا مصرف نمک باعث چاقی می شود؟

فرادید | مقدار زیادی نمک سبب ورم کردن و جمع شدن آب در بدن می‌شود، اما آیا روی افزایش وزن اثر می‌گذارد یا خیر؟ متاسفانه جواب این سوال بله است. در پژوهش استرالیایی، افرادی که پاستا را با سس نمکی خوردند ۱۱ درصد کالری بیشتری نسبت به کسانی که پاستا کمک نمک خوردند، دریافت کردند. باید بدانید نمک اضافی احساس سیری را از بین می‌برد. پژوهشگران توصیه می‌کنند اگر می‌خواهید یک وعده پاستا بخورید باید ۳۰ میلی گرم نمک داشته باشد.

پر کردن غذا از نمک اشتها را نیز تقویت می‌کند و آسیب جدی به سلامت نمی‌زند، مگر اینکه از مشکلات قلبی رنج ببرید. نمک زیاد فشار خون را در افرادی که مبتلا به هایپرتنشن هستند افزایش می‌دهد، اما یک وعده غذایی نمکی برای فرد سالم با رژیم غذایی متعادل ضرری ندارد. شاید باورش سخت باشد، اما خوردن مقدار خیلی کمی نمک خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.

گروهی از پژوهشگران در مطالعه‌ای جدید، برای پی‌بردن به نقش مصرفِ زیاد نمک در تشنگی تلاش زیادی کردند، اما متوجه شدند، افرادی که به‌میزان زیادی نمک مصرف می‌کنند، به‌نسبت سایرین کمتر آب می‌نوشند. این دوستان نمک‌دوست، گرسنه‌تر هم می‌شوند. همین میل بیشتر به غذا، در بلندمدت باعث پرخوری و اضافه‌وزن خواهد شد.

پژوهشگران مذکور در ادامه تحقیقات‌شان به گروهی ویژه رسیدند: فضانوردان روسی. این فضانوردان درحالِ آمادگی برای تطبیق با سختی‌های سفر خود به مریخ، مدتی طولانی، شرایط فضا را در وضعیتی ثابت شبیه‌سازی کرده بودند؛ بنابراین امکان مطالعه‌ی تأثیر مصرف نمک روی آن‌ها مقدور بود. در طول پژوهش، رژیم غذایی فضانوردان تغییری نداشت؛ به‌جز اینکه میزان نمک مصرفی آن‌ها تغییر می‌کرد. رژیم غذایی آن‌ها با مصرف ۱۲ گرم نمک در هر روز آغاز شد. این مقدار از مصرف نمک ۲ برابر میزان مصوب راهنمای غذایی در ایالت متحده آمریکا است.

بعد از گذشت چندین هفته، میزان مصرف نمک به ۹ گرم در روز کاهش پیدا کرد و در سومین قسمت از این تحقیق، مصرف نمک روزانه‌ی فضانوردان به ۶ گرم رسید. نتایج بررسی‌های محققان نشان می‌داد که هر چقدر میزان نمک مصرفی کاهش پیدا می‌کند، فضانوردان بیشتر آب می‌نوشند. ابتدا این نتیجه کمی عجیب و باورناپذیر به‌نظر می‌رسید. نکته غافل‌گیرکننده دیگر این بود که فضانوردان هنگام استفاده‌ی بیشتر از نمک در رژیم خود، مدام از گرسنگی شکایت داشتند. این در حالی بود که مقدار غذای آن‌ها تغییری نداشت و فقط بر مصرف میزان نمک افزوده شده بود.

سدیم، ماده‌ی سازنده‌ی نمک طعام نقش بسیار مهمی در رژیم غذایی دارد. نمک فقط باعث طعم‌دهی به غذا نمی‌شود، بلکه باعث عملکرد صحیح ماهیچه‌ها و اعصاب می‌شود و به‌نگه‌داشتن تعادل مایعات در بدن کمک می‌کند، اما وقتی میزان مصرف نمک بالا برود، فشار خون نیز مسیری مشابه را طی می‌کند و افزایش می‌یابد. در طول زمان، فشار خون بالا‌ می‌تواند موجب عواقب جدی و تهدیدکننده برای بدن و سلامت باشد. سکته‌ی مغزی، حملات قلبی، بیماری‌های کلیوی و سایر مشکلات سلامت ازجمله عوارض مصرف نمک هستند.

به‌گفته‌ی متخصصان، برای تنظیم فشار خون بدن، مصرف کمتر از ۲۳۰۰ میلی‌گرم نمک در روز توصیه می‌شود. یعنی مقدار نمکی که در روز مصرف می‌کنیم، باید به‌اندازه‌ی تقریبا یک قاشق چای‌خوری باشد. برای بیشتر بزرگسالان نیز مصرف نمک نباید از ۱۵۰۰ میلی‌گرم در روز تجاوز کند. البته بیشتر افراد بزرگ‌سال خیلی بیشتر از این میزان، نمک مصرف می‌کنند. مثلا در کشوری مانند آمریکا این مقدار در روز به ۳۴۰۰ گرم می‌رسد. در طی سال‌های گذشته، پژوهشگران به نقش نمک در چاقی زیاد پرداخته‌اند و به دستاورد‌های زیر رسیده‌اند:

به‌طور کلی بنا به پژوهش‌های متخصصان، نمک باعث افزایش اشتها می‌شود. البته تمام این نظرات مبتنی بر شواهد است و نمی‌توان گفت که نمک قطعا باعث چنین نتیجه‌ای در بدن می‌شود؛ بنابراین برای اینکه نمک را از نظر علمی علتی برای چاقی بدانیم باید، تحقیقات سازمان‌یافته و دقیقی صورت بگیرد.

لوری رومن (Lori Roman)، مدیر مؤسسه نمک، می‌گوید: «تحقیقات مرکز ما بر عوارض نمک ادامه دارد. مثلا در پژوهش‌های خود دریافته‌ایم که دامداران برای کاهش اشتهای دام و محدود کردن غذای آن‌ها، اقدام به دادن نمک می‌کنند. تداوم این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که احتمال اینکه وجود رابطه‌ای میان چاقی و مصرف نمک وجود داشته باشد، چندان درست هم نیست».

در مطالعه‌ای که در شبیه‌سازی سفر فضایی صورت گرفت، دقیقا مشخص نشد که علت اینکه فضانوردان آب کمتری می‌نوشند، با مصرف بیشتر نمک و افزایش اشتهای آن‌ها چه ارتباطی دارد. پس پژوهشگران به سراغ موش‌ها رفتند. موش‌ها با مصرف بالای میزان نمک، از طریق کبد ماده‌ای به‌نام اوره تولید می‌کنند. این ماده باعث حفظ تعادل آب موجود در بدن می‌شود. اما تولید اوره، انرژی زیادی می‌خواهد. به عبارت دیگر برای تولید آن، به مواد غذایی به‌ویژه پروتئین نیاز است. این موضوع می‌تواند افزایش اشتهای فضانوردان را توجیه کند.

اینکه، فضانوردان میلی به نوشیدن آب نداشتند، اما اشتهایشان افزایش پیدا کرده بود، بسیار جالب است. پس مشخص می‌شود هنوز مسائل بسیاری وجود دارد که ما از آن بی‌خبریم؛ بنابراین باید ابعاد مختلف این رابطه (رابطه میان نمک و اشتها) بررسی بشود. درواقع باید به شیوه‌ی کنترل اشتها و تشنگی در بدن بیشتر پرداخته شود. به‌گفته‌ی دانشمندان، کنترل اشتها به‌شدت پیچیده است و باید تحقیقات دیگری به این موارد بپردازد.

دانشمندان معتقدند: «گرسنگی دائمی در زمان تلاش برای کاهش وزن می‌تواند نشانه‌ی مصرف‌نکردن صحیح نمک باشد؛ بنابراین لازم است تا در خوردن نمک دقت بیشتری شود. کاهش میزان مصرف نمک می‌تواند تأثیرگذار باشد».