زمین باعث شده است ماه "زنگ" بزند

حفاظ اتمسفر زمین از این فعل و انفعال جلوگیری می‌کند، اما ماه چنین حفاظی ندارد

پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که ماه در حال زنگ زدن است و کره زمین در این ماجرا نقش دارد.داده‌های پژوهشی سازمان تحقیقات فضایی «چاندرایان ۱» هند حاکی از آن است که دو قطب ماه ترکیباتی کاملا متفاوت از بقیه آن دارند.

از سوی دیگر، «شوای لیم»، استاد دانشگاه هاوایی، نیز در مطالعه پرتو‌هایی که از دو قطب ماه تشعشع می‌کند نشانه‌هایی از هماتیت سنگ آهن کشف کرده‌اند. هماتیت نوعی اکسیدآهن است که در زبان عام به زنگ آهن شناخته می‌شود، اما ایجاد سنگآهن مستلزم وجود اکسیژن است که ماه از آن بی‌بهره است.

لی در یک بیانیه گفته است: «بسیار گیج کننده است. ماه محیطی بسیار نامساعد برای تشکیل زنگ‌آهن است.» او سپس در جست‌وجوی پاسخی برای این پدیده با آزمایشگاه «جت پروپالژن» ناسا تماس گرفت. ابیگِیل فرِیمن، یکی از دانشمدان این آزمایشگاه، گفت: «در ابتدا أصلا چنین پدیده‌ای را باور نکردم. چنین چیزی با توجه به شرایط حاکم بر ماه نمی‌توانست وجود داشته باشد.»

«اما از هنگام کشف آب بر روی ماه، پژوهشگران حدس می‌زنند که اگر مولکول‌های آب با سنگ‌های سطح آن ترکیب شده باشد، مواد معدنی موجود در ماه احتمالا بیشتر از چیزی است که تاکنون تصور می‌شده است.» دانشمندان می‌گویند وجود زنگ‌آهن در سطح ماه را می‌توان به سه گونه توجیه کرد. هرچند ماه دارای آتمسفر نیست، اما به خاطر میدان مغناطیسی کره زمین رگه‌هایی از اکسیژن در آن موجود است.

مولکول اکسیژن قادر است سوار بر میدان مغناطیسی زمین خود را ۳۸۵ هزار کیلومتر آن‌سو‌تر از طریق «دُم مغناطیسی» (مگنوتِیل)، به ماه برساند. به همین دلیل است که مقدار زنگ‌آهن در سویی از ماه که رو به زمین است، بیشتر از سوی دیگر آن است.

همچنین، ممکن است در زمان‌هایی که ماه به زمین نزدیکتر بوده است، اکسیژن بیشتری به خود جذب کرده باشد. دو کره در طول میلیارد‌ها سال از یکدیگر دورتر شده‌اند. علت دیگر وجود زنگ‌آهن در ماه، مقدار هیدروژن موجود در این کره است. گاز هیدروژن با استفاده از باد‌های خورشیدی، هم ماه و هم زمین را بمباران می‌کند.

هیدروژن یک عامل «کاهنده» است؛ به معنای آن که به عناصری که به آن‌ها برخورد می‌کند، یک الکترون می‌افزاید. عناصر متضاد آن را «اکسیدایزر» می‌گویند که الکترون‌ها را در تماس با عناصر دیگر، کم می‌کند.

حفاظ اتمسفر زمین از این فعل و انفعال جلوگیری می‌کند، اما ماه چنین حفاظی ندارد. اما «دم مغناطیسی» کره زمین نه تنها اکسیژن را به ماه منتقل می‌کند، بلکه در حالت ماه کامل، کلیه فعالیت‌های باد‌های خورشیدی را نیز متوقف می‌کند. این وضعیت، به معنای فرصت لازم برای تولید زنگ‌آهن در جریان یک سیکل کامل ماه است.

سومین دلیل، وجود آب یخ‌زده در زیر دهانه‌های آن سوی سطح ماه (دهانه‌های قمری) است. لی می‌گوید که ذرات خاک که منظما به ماه می‌خورد، می‌تواند عامل رها شدن ملوکول‌های آب باشد که با آهن ترکیب می‌شود و با افزایش دما، روند اکسیده شدن این فلز و (زنگ آن را) تسریع می‌کند.

این علت، هماتیت در آن سوی دهانه‌های قمری را توجیه می‌کند، اما باید پژوهش‌های بیشتری برای توضیح کامل واکنش آب با صخره‌های ماه انجام شود. این پژوهش همچنین به توجیه وجود هماتیت در دیگر سیارک‌های بدون آتمسفر هم کمک می‌کند.

فرِیمن می‌گوید: «ممکن است مقادیر اندک آب همراه با پیامد برخورد ذرات خاک، موجد زنگ آهن در این اجرام شود.» این گزارش در نشریه «سایِنس اَدونسِز» منتشر خواهد شد.

منبع: ایندیپندنت