فرصت‌های کرونایی

عبدالرضا ناصرمقدسی | کرونا همچنان می‌تازد و با سیاست‌های نه‌چندان درستِ پی‌درپی متصدیان امر، فکر نکنم حالا حالا‌ها دست از سر ما بر دارد. کادر درمان به‌شدت فرسوده هستند و مردمان ما نیز چندان مراقبت‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند.

همه فکر می‌کنند در معرض خطر نیستند؛ اما وقتی کرونا گریبانشان را می‌گیرد نه‌تن‌ها خود در معرض بدترین عواقب می‌توانند باشند، بلکه اطرافیان خود را نیز در معرض خطر قرار می‌دهند و درعین‌حال سبب می‌شوند که کادر درمان بیش از پیش فرسوده شوند.

ما همچنان در مرحله قرمز و هشدار هستیم و این قرمزی‌ها کماکان ادامه دارد، اما کرونا تماما بد نیست. همیشه باید کمی بایستیم و به آنچه تا‌به‌حال اتفاق افتاده نگاهی دوباره بیفکنیم. آیا همه آنچه بر سر ما آمده تهدید بوده است؟

هیچ پدیده‌ای کاملا بد یا خوب نیست. همه پدیده‌ها خاکستری هستند. مهم این است که ما کدام سمت‌و‌سوی آن را دیده باشیم. آیا فرهنگ ما به ما یاد داده که تهدید‌ها را به فرصت بدل کنیم؟ چنین چیزی در فرهنگ کنونی ما نایاب شده است و هر تهدیدی عملا دست به تخریب ما می‌زند.

درحالی‌که اگر فرهنگ ایرانی تاکنون ادامه یافته به‌خاطر انعطاف‌پذیری و هضم‌کردن سایر فرهنگ‌ها درون خودش است، وگرنه یکی از حمله‌های بسیار در تاریخ ایران برای هر کشوری کافی بود تا فرهنگ آن را از ریشه بکند.

به سخن دیگر بن‌مایه‌ای در فرهنگ ایرانی وجود داشته که تهدید‌ها را به فرصت تبدیل می‌کرده است؛ اما به نظر می‌رسد این خصلت مهم فرهنگ ایرانی در دهه‌های اخیر به‌شدت خدشه‌دار شده و دیگر نسل‌های اخیر نمی‌توانند خود را با شرایط وفق داده و تهدید‌ها را به فرصتی برای توانمندشدن تبدیل کنند، کرونا نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ بااین‌حال باید هر لحظه به فکر تغییر این شرایط باشیم و فکر می‌کنم به دلایل متعددی کرونا یکی از فرصت‌هایی است که می‌تواند در تغییر این نقصانی که مانند یک انگل به جان فرهنگمان افتاده، به ما یاری برساند.

چند روز پیش پس از اتمام کلینیک چند دقیقه‌ای آرام در صندلی‌ام فرورفتم. شش ماه از آمدن کرونا گذشته است. درست است که خسته شده‌ام، درست است که عزیزانی را از دست داده‌ام، اما خودم هم چیز‌های زیادی یاد گرفته‌ام. تجاربی که تا همین شش ماه قبل اصلا برای من قابل تصور هم نبود.

کرونا مانند یک موتور محرکه همه مفاهیم را دگرگون کرد. از طبابت و آموزش تا اقتصاد و چگونگی نفوذ دنیای مجازی در زندگی ما و همه این‌ها با خود مفاهیم جدیدی را به دنبال آورد. حداقل در این شش ماه در همین علم پزشکی، اکنون تله‌مدیسین بسیار برجسته شده و مورد توجه قرار گرفته است.

ما تازه داریم ظرفیت‌های فضای مجازی را کشف می‌کنیم. تله‌مدیسین هم شامل نحوه ارتباط با بیماران، هم تشخیص بیماری و هم آموزش پزشکی می‌شود.

موضوعی که نشان می‌دهد فضای مجازی تا چه اندازه مفید و پربازده است. نکته مثبت اینجاست که با این اینترنت خراب مملکتمان و سرعت‌های کمِ آن، چنان با سرعت بستر آموزشی آماده و وبینار‌های متعددی برگزار شد که فکر نمی‌کنم حتی با بازگشت به شرایط قبل از کرونا این روش آموزشی تغییر کند.

این تغییر یک ضرورت بود، اما نکته مهم اینجاست که این تغییر با موفقیت در کشوری انجام شد که زیرساخت‌های مناسب برای آموزش مجازی را نداشت و هنوز هم ندارد. همین الان جوان‌های مستعدی به‌دنبال ایجاد راه‌هایی هستند که بتوانند در همین فضای ایران این مقولات را گسترش دهند و آن را به حداکثر بهره‌برداری برسانند و همین باعث دلگرمی و خشنودی است.

کرونا عاملی خارج از کنترل بود که در عین تهدید‌هایی که به وجود آورد، از تمام دیوار‌ها و محدودیت‌ها رد شد و همه را وادار کرد که خود را با آن وفق دهند. به گمانم کرونا سبب شد بخشی از محدودیت‌های بی‌شماری که در جامعه ما وجود دارد، ناکارا شوند. همین نکته می‌تواند فرصت‌های بی‌شماری را در برابر ما بگشاید. فقط باید با دقت، چشم بگشاییم و آن‌ها را ببینیم. در این صورت است که توانمندتر از پیش خواهیم شد.