توافق گسترده اقتصادی اتحادیه اروپا و چین؟!

ظاهرا پس از سال‌ها رایزنی و چانه‌زنی، چین و اتحادیه اروپا در آستانه امضای توافق‌نامه حمایت از سرمایه‌گذاری هستند. این توافق ممکن است در ماه پایانی ریاست دوره‌ای آلمان بر شورای اتحادیه اروپا به امضاء برسد.

کنفرانس ویدئویی صدراعظم آلمان، رئیس جمهوری چین، رئیس شورا و رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، سپتامبر ۲۰۲۰

دوره شش ماهه ریاست آلمان بر شورای اتحادیه اروپا کمتر از دو هفته دیگر، در پایان سال جاری میلادی خاتمه می‌یابد. مطابق برخی شواهد به نظر می‌رسد کشور‌های عضو اتحادیه اروپا و چین به زودی امضای یک توافق‌نامه جامع اقتصادی و تجاری را نهایی می‌کنند.

منابع دیپلماتیک در پکن و بروکسل می‌گویند اراده سیاسی برای امضای این توافق‌نامه وجود دارد. در چنین حالتی شرایط رقابتی در بازار چین برای شرکت‌های اروپایی بهبود پیدا می‌کند.

از آغاز مذاکرات چین و اتحادیه اروپا بر سر توافق‌نامه حمایت از سرمایه‌گذاری، حدود هفت سال می‌گذرد. یک دور از این مذاکرات سپتامبر امسال با حضور رئیس جمهوری چین شی جین پینگ، صدراعظم آلمان آنگلا مرکل، رئیس کمیسیون اروپا اورزولا فون در لاین و رئیس شورای اروپایی شارل میشل به صورت کنفرانس ویدئویی برگزار شد.

سفیران ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در بروکسل روز گذشته (جمعه ۱۸ دسامبر/ ۲۸ آذر) به بررسی متن نهایی توافق‌نامه احتمالی پرداختند و وانگ ونبین، یکی از سخنگویان وزارت خارجه چین می‌گوید مذاکرات وارد فاز نهایی شده است.

انعطاف و تغییر موضع چین
مطابق گزارش‌ها متن نهایی که قرار است در برگیرنده تمام جنبه‌های حقوقی توافق باشد هنوز به طور کامل تدوین نشده است. این توافق زمانی که نهایی شد، زدن شعبه در چین و خرید شرکت‌های چینی را برای شرکت‌های اروپایی تسهیل می‌کند.

شرکت‌های چینی در حال حاضر طرف اروپایی را برای انتقال دانش و فناور‌های پیشرفته تحت فشار قرار می‌دهند. توافق جامع تجاری و اقتصادی قرار است این رویه را محدود کند. پکن همچنین آماده است کمک‌های دولتی به شرکت‌های چینی را محدودتر کند.

چین تا کنون در مورد برخی مسائل انعطاف کمی از خود نشان می‌داد و بر دسترسی و حضور شرکت‌های چینی در حوزه‌های زیرساختی نظیر انرژی و شبکه آب‌رسانی شهری تاکید می‌کرد. اتحادیه اروپا تا کنون چنین درخواست‌های را رد کرده و استراتژی شرکت‌های چینی برای فعالیت و سرمایه‌گذاری در اروپا را انتقادی‌تر از قبل بررسی می‌کند.

دیدار رئیس جمهوری چین و صدراعظم آلمان در سپتامبر ۲۰۱۹

ظاهرا رهبری چین در پی مناقشه‌های تجاری طولانی با ایالات متحده که با افزایش تعرفه‌های گمرکی و تحریم‌های زیادی همراه بود، آمادگی بیشتری دارد به اتحادیه اروپا با حدود ۴۵۰ میلیون جمعیت روی خوش نشان دهد. چین در سال ۲۰۲۰ برای نخستین بار از آمریکا جلو افتاد و در جایگاه بزرگ‌ترین شریک تجاری کشور‌های عضو اتحادیه اروپا قرار گرفت.

نقش محوری آلمان و آنگلا مرکل
صدراعظم آلمان برای اصلاح مناسبات بازرگانی و اقتصادی با چین بسیار تلاش کرده است. قرار بود در دوره ریاست آلمان بر شورای اتحادیه اروپا سران اتحادیه با رئیس جمهوری چین دیدار کنند که این برنامه به خاطر پاندمی کرونا لغو شد. با این همه آلمان به تلاش‌های خود برای امضای توافق‌نامه اقتصادی ادامه داده که ظاهرا موفقیت‌آمیز بوده است.

آنگلا مرکل از سال‌ها پیش برای بهبود مناسبات تجاری و اقتصادی با چین تلاش می‌کند. در میان کشور‌های عضو اتحادیه اروپا آلمان بزرگترین صادرکننده کالا به چین است. اتحادیه اروپا چین را به عنوان رقیب اقتصادی و در برخی حوزه‌ها شریک تلقی می‌کند.

یکی از موانع و علت‌های طولانی شدن مذاکرات دو طرف، پافشاری اتحادیه اروپا برای جلوگیری از "کار اجباری" در چین بوده است. گفته می‌شود صدراعظم آلمان در دیدار‌های دوجانبه شخصا این موضوع را مطرح کرده است.

اتحادیه اروپا تاکید دارد که چین باید پیش از امضای نهایی توافق‌نامه تجاری و اقتصادی استاندارد‌های سازمان جهانی کار را به رسمیت بشناسد و اجرا کند. پارلمان اروپا نیز برای تائید نهایی توافق‌نامه برای این موضوع اهمیت زیادی قائل است.

راینهارد بوتیکوفر، کارشناس امور چین و نماینده حزب سبز‌ها در پارلمان اروپا تاکید می‌کند که تحت فشار قرار دادن و واداشتن اقلیت قومی اویغور‌ها به کار اجباری باید متوقف شود. او روز پنج‌شنبه تصریح کرد که پارلمان اروپا از شرکت‌های اروپایی می‌خواهد مناسبات تجاری با شریکان چینی که در نقض حقوق بشر دست دارند را قطع کنند.

نماینده حزب سبز‌ها در پارلمان اروپا می‌گوید توافق‌نامه حمایت از سرمایه‌گذاری باید شامل تعهدات متناسب با رعایت کنوانسیون‌های بین‌المللی علیه کار اجباری باشد. برخی دیپلمات‌ها در بروکسل معتقدند اگر توافق‌نامه با چین پیش از پایان سال جاری نهایی شود ممکن است به پیچیده شدن نخستین مذاکرات میان اتحادیه اروپا و رئیس جمهوری منتخب ایالات متحده، جو بایدن منجر شود.

جو بایدن که قرار است پس از بیستم ژانویه وارد کاخ سفید شود اعلام کرده که در ابتدا تغییری در تعرفه‌های گمرکی تنبیهی علیه واردات کالا از چین نخواهد داد. در عین حال انتظار می‌رود که دولت بایدن، بر خلاف دونالد ترامپ خواهان بهبود روابط دو جانبه و مبادلات اقتصادی و تجاری با اتحادیه اروپا باشد و در این راه گام بردارد.

منبع: دویچه وله