غربالگری زایمان چیست؟
طرح غربالگری عمومی پیش از زایمان که ابتدای دهه ۸۰ در ایران آغاز شد، در واقع روشی است که به‌کمک آن، مادران باردار از وضعیت ابتلای جنین خود به بیماری‌های مادرزادی و نواقص احتمالی آگاه می‌شوند. غربالگری به مشخص شدن وجود بیماری مادرزادی یا احتمال آن در جنین کمک می‌کند.
کد خبر :
۸۹۵۲۱
بازدید :
۱۱۰۶۲
فرادید | اگر در شبکه‌های اجتماعی عضویت داشته باشید، احتمالا جنجال روز‌های اخیر بر سر غربالگری پیش از زایمان را شنیده اید. بلوایی که همچنان ادامه دارد. اما این جنجال‌ها که بر سر غربالگری زایمان وجود دارد، بر سر چیست؟
با این حال بیشتر آزمایش‌های غربالگری غیرتهاجمی هستند. یعنی برای انجام آن‌ها نیازی به شکافتن بدن نیست و ازطریق ابراز‌های پیشرفته، امکان مشاهده‌ی درون بدن میسر می‌شود. آزمایش‌های غربالگری معمولا مخصوص به سه‌ماهه‌ی اول یا دوم بارداری هستند. برخی از آن‌ها هم در سه‌ماهه‌ی سوم انجام می‌شوند.
طرح غربالگری عمومی پیش از زایمان ابتدای دهه ۸۰ در ایران آغاز شد، اما حالا با مخالفت کبری خزعلی، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده و تعدادی از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم روبرو شده است.
مخالفان این مطرح می‌گویند که که سالانه دست‌کم ۲۵۰ تا ۳۵۰ هزار و حداکثر بین ۷۰۰ هزار تا ۲ هزار و ۱۰۰ سقط جنین در کشور در حال انجام است. این دسته از مخالفان این سقط‌ها را یک جنایت بزرگ از سوی مادران و افراد سقط کننده می‌خوانند.
البته طرحی هم در کمیسیون بهداشت و درمان در جریان است تا اجباری بودن آن را متوقف کند.
حسینعلی شهریاری رییس کمیسیون بهداشت مجلس در این باره گفته است که «این مساله در حد پیشنهاد است و اجبار به این مساله حذف شود، اما مادرانی که مایل به انجام این کار هستند یا دکتر متخصص برای آن‌ها چنین امری را لازم می‌داند کماکان می‌توانند غربالگری را انجام دهند و این پیشنهاد که هنوز هم تصویب نشده است تنها بحث «اجباری بودن غربالگری» را حذف می‌کند.».
اما وزارت بهداشت می‌گوید که این طرح اجباری نیست و به صورت اختیاری انجام می‌شود.
رئیس مرکز اطلاع رسانی وزات بهداشت در این رابطه گفته است که غربالگری بیماری‌های ژنتیکی جنین هیچگاه اجباری نبوده است و دستورالعمل وزارت بهداشت در این رابطه با مشارکت آگاهانه و داوطلبانه والدین، عملی شده و البته نقش موثری در کاهش موارد تولد بیماری‌های ژنتیکی از جمله سندرم داون و... داشته و خواهد داشت.»
غربالگری زایمان چیست؟
به گزارش فرادید؛ آزمایش غربالگری که در واقع روشی است که به‌کمک آن، مادران باردار از وضعیت ابتلای جنین خود به بیماری‌های مادرزادی و نواقص احتمالی آگاه می‌شوند. غربالگری به مشخص شدن وجود بیماری مادرزادی یا احتمال آن در جنین کمک می‌کند.
با این حال بیشتر آزمایش‌های غربالگری غیرتهاجمی هستند. یعنی برای انجام آن‌ها نیازی به شکافتن بدن نیست و ازطریق ابراز‌های پیشرفته، امکان مشاهده‌ی درون بدن میسر می‌شود. آزمایش‌های غربالگری معمولا مخصوص به سه‌ماهه‌ی اول یا دوم بارداری هستند. برخی از آن‌ها هم در سه‌ماهه‌ی سوم انجام می‌شوند.
طرح غربالگری عمومی پیش از زایمان ابتدای دهه ۸۰ در ایران آغاز شد، اما حالا با مخالفت کبری خزعلی، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده و تعدادی از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم روبرو شده است.
مخالفان این مطرح می‌گویند که که سالانه دست‌کم ۲۵۰ تا ۳۵۰ هزار و حداکثر بین ۷۰۰ هزار تا ۲ هزار و ۱۰۰ سقط جنین در کشور در حال انجام است. این دسته از مخالفان این سقط‌ها را یک جنایت بزرگ از سوی مادران و افراد سقط کننده می‌خوانند.
البته طرحی هم در کمیسیون بهداشت و درمان در جریان است تا اجباری بودن آن را متوقف کند.
حسینعلی شهریاری رییس کمیسیون بهداشت مجلس در این باره گفته است که «این مساله در حد پیشنهاد است و اجبار به این مساله حذف شود، اما مادرانی که مایل به انجام این کار هستند یا دکتر متخصص برای آن‌ها چنین امری را لازم می‌داند کماکان می‌توانند غربالگری را انجام دهند و این پیشنهاد که هنوز هم تصویب نشده است تنها بحث «اجباری بودن غربالگری» را حذف می‌کند.».
اما وزارت بهداشت می‌گوید که این طرح اجباری نیست و به صورت اختیاری انجام می‌شود.
رئیس مرکز اطلاع رسانی وزات بهداشت در این رابطه گفته است که غربالگری بیماری‌های ژنتیکی جنین هیچگاه اجباری نبوده است و دستورالعمل وزارت بهداشت در این رابطه با مشارکت آگاهانه و داوطلبانه والدین، عملی شده و البته نقش موثری در کاهش موارد تولد بیماری‌های ژنتیکی از جمله سندرم داون و... داشته و خواهد داشت.»
متخصصان خون و آنکولوژی می‌گویند که در هر خانمی احتمال تولد نوزادی با نقایص مادرزادی وجود دارد. آن‌ها گفته اند گرچه این احتمال زیاد نیست، اما با انجام آزمایشات لازم در این دوران تا حدود زیادی می‌توان به احتمال وقوع این مشکل پی برد. با این حال آزمایش‌هایی که در سه ماهه اول بارداری برای تشخیص نقص‌های مادرزادی جنین انجام می‌شود شامل آزمایش‌های غربالگری و آزمایش تشخیصی است.
هدف این آزمایش‌ها وغربالگری‌ها تشخیص زودهنگام نقص‌ها و اختلالات کروموزومی و ژنتیکی در جنین است.
متخصصان می‌گویند که بهترین زمان انجام آزمایشات و غربالگری‌های دوران بارداری، قبل از تولد نوزاد است و با توجه به شرایط مادر و جنین در سه دوره انجام می‌شود.
آزمایش‌های غربالگری سه‌ماهه‌ی اول می‌توانند در ۱۰ هفتگی انجام شوند. این آزمایش‌ها معمولا شامل آزمایش خون و سونوگرافی هستند. موضوع موردبررسی در آن‌ها هم سلامت عمومی جنین و بررسی ابتلای او به بیماری‌های ژنتیکی مانند سندروم داون است.
موضوع دیگری که در آزمایش‌های غربالگری سه ماهه‌ی اول بررسی می‌شود، فیبروز سیستیک و مشکلات قلبی جنین است.
آزمایش غربالگری سه‌ماهه‌ی دوم هم مخصوص به ۱۴ تا ۱۸ هفتگی هستند و با بررسی آزمایش خون، مشخص می‌شود که جنین مبتلا به سندروم داون یا نقص لوله‌ی عصبی باز است یا خیر. نقص لوله‌ی عصبی باز، مجموعه‌ای از نواقص است که هنگام تشکیل مغز و طناب نخاعی بروز پیدا می‌کند. علاوه‌براینها، سونوگرافی هم انجام می‌شود.
هدف این آزمایش‌ها وغربالگری‌ها تشخیص زودهنگام نقص‌ها و اختلالات کروموزومی و ژنتیکی در جنین است.
متخصصان می‌گویند که بهترین زمان انجام آزمایشات و غربالگری‌های دوران بارداری، قبل از تولد نوزاد است و با توجه به شرایط مادر و جنین در سه دوره انجام می‌شود.
آزمایش‌های غربالگری سه‌ماهه‌ی اول می‌توانند در ۱۰ هفتگی انجام شوند. این آزمایش‌ها معمولا شامل آزمایش خون و سونوگرافی هستند. موضوع موردبررسی در آن‌ها هم سلامت عمومی جنین و بررسی ابتلای او به بیماری‌های ژنتیکی مانند سندروم داون است.
موضوع دیگری که در آزمایش‌های غربالگری سه ماهه‌ی اول بررسی می‌شود، فیبروز سیستیک و مشکلات قلبی جنین است.
آزمایش غربالگری سه‌ماهه‌ی دوم هم مخصوص به ۱۴ تا ۱۸ هفتگی هستند و با بررسی آزمایش خون، مشخص می‌شود که جنین مبتلا به سندروم داون یا نقص لوله‌ی عصبی باز است یا خیر. نقص لوله‌ی عصبی باز، مجموعه‌ای از نواقص است که هنگام تشکیل مغز و طناب نخاعی بروز پیدا می‌کند. علاوه‌براینها، سونوگرافی هم انجام می‌شود.
آزمایش‌های غربالگری زایمان چگونه انجام می‌شود؟
برای انجام آزمایش غربالگری نیاز است که متخصص زنان تجویز کند و پس از انجام آزمایش‌های ابتدایی، برای رسیدن به پاسخی قطعی درباره‌ی مشکل جنین باید آزمایش‌های تشخیصی انجام شود. برخی از آزمایش‌های غربالگری، ساده و رایج هستند. مثلا آزمایش تحمل گلوکز برای تشخیص دیابت بارداری است. اما برخی دیگر از انواع آزمایش غربالگری برای موارد خاص تجویز می‌شوند. مثلا زنان بارداری که با توجه به محیط زندگی‌شان در معرض بیماری سل قرار دارند، باید آزمایش پوستی توبرکولین را انجام بدهند.
در کل غربالگری زایمان شامل چهار مرحله از جمله غربالگری سندرم داون در سه ماهه اول بارداری، غربالگری سندرم داون در سه ماهه دوم بارداری (کواد مارکر)، غربالگری یکپارچه (Integrated) و غربالگری متوالی (Sequential) می‌شود.
غربالگری سه ماهه اول بارداری یک تست ترکیبی شامل آزمایش خون مادر و سنوگرافی است. این غربالگری می‌تواند به عنوان قسمتی از یک آزمایش ترکیبی و یا مرحله‌ای از یک روش غربالگری باشد. غربالگری سندرم داون در سه ماهه اول بین هفته ۱۱ تا ۱۴ بارداری قابل بوده و به وسیله آن ریسک سندرم داون (تریزومی ۲۱) و تریزومی ۱۳ و ۱۸ محاسبه می‌گردد.
در کل غربالگری زایمان شامل چهار مرحله از جمله غربالگری سندرم داون در سه ماهه اول بارداری، غربالگری سندرم داون در سه ماهه دوم بارداری (کواد مارکر)، غربالگری یکپارچه (Integrated) و غربالگری متوالی (Sequential) می‌شود.
غربالگری سه ماهه اول بارداری یک تست ترکیبی شامل آزمایش خون مادر و سنوگرافی است. این غربالگری می‌تواند به عنوان قسمتی از یک آزمایش ترکیبی و یا مرحله‌ای از یک روش غربالگری باشد. غربالگری سندرم داون در سه ماهه اول بین هفته ۱۱ تا ۱۴ بارداری قابل بوده و به وسیله آن ریسک سندرم داون (تریزومی ۲۱) و تریزومی ۱۳ و ۱۸ محاسبه می‌گردد.
غربالگری سندرم داون در سه ماهه دوم بارداری این غربالگری که کوآدمارکر یا کوآد راپل یا به اختصار کواد نامیده می‌شود برای غربالگری سندرم داون، تریزومی ۱۸ و نقص لوله عصبی (ONTD) و سندرم ۳SLO انجام می‌شود. در این تست چهار ماده آلفافتوپروتئین، استریول آزاد، hCG و Ingibin A در خون مادر اندازه‌گیری می‌شوند.
این تست معمولاً بین هفته ۱۵ تا ۲۰ بارداری انجام می‌شود، اما بهترین زمان انجام آن هفته ۱۵ تا ۱۸ است. سن جنین در زمان انجام تست، در محاسبه ریسک نقش زیادی دارد. بهترین روش محاسبه سن جنین سنوگرافی است، بنابراین بهتر است هنگام مراجعه به آزمایشگاه گزارش سنوگرافی خود را به همراه داشته باشید. قدرت تشخیص تست کوآدمارکر حدود ۸۰% موارد برای سندرم داون است.
۰
