طفره رفتن از خواب چه ضربه‌ای به شما می‌زند؟

فرادید | هَدلی کلارک بدونِ آنکه در وضعیت خودآگاه باشد، ساعات عصرگاهی‌اش را با بالا‌وپایین کشیدن صفحات گوشی همراهش سپری می‌کند. او از قبل برنامه‌ریزی کرده که ساعت ۹ شب به رختخواب برود، اما به نفع خرید‌های آنلاین و گشت‌وگذار در رسانه‌های اجتماعی در مقابل این برنامه‌ریزی سرسختانه مقاومت می‌کند.

فرادید به نقل از سی‌ان‌ان نوشت، کلارک تا به خودش بیاید ساعت ۱ صبح شده است. او بالاخره چرت کوتاهی می‌زند و صبح روز بعد با خستگی مفرط از خواب بیدار می‌شود؛ گوشی تلفن او روی کمد کنار تخت است و ساعت ۶ صبح آهنگ بیدارباش را برای او به صدا درمی‌آورد.

چرخۀ شب‌زنده‌داری و پشیمانی حاصل از آن در صبح روز بعد برای بسیاری از مردم در سراسر جهان آشناست. این وضعیت حتی پیش از همه‌گیری ویروس کرونا نیز وجود داشت. در سال‌های اخیر روی این پدیده یک نام گذاشته‌اند: «طفره رفتن یا به تعویق انداختن زمان خواب به شکلی که گویی دارید از خودتان انتقام می‌گیرید یا می‌خواهید چیزی را جبران کنید.»

دکتر راجکومار داستگوپتا، استادیار دانشگاه ساوترن کالیفرنیا در رشته پزشکی، می‌گوید: «طفره رفتن از زمان خوابِ انتقام‌جویانه» یک عبارت جدید است، اما در واقع نوعی برنامه خوابیدن را توصیف می‌کند که پیش از این وجود داشته است.»

داسگوپتا می‌گوید: «طفره رفتن از زمان خوابِ انتقام‌جویانه، وضعیتی است که بسیاری از افراد پرمشغله به آن روی می‌آورند و درواقع آن‌ها سعی می‌کنند تا آنجا که می‌توانند زمان خواب خود را به تأخیر بیندازند تا بدین‌طریق بتوانند چیزی را که حس می‌کنند از دست داده‌اند، دوباره پس بگیرند.»

افرادی که دچار طفره رفتن از خواب هستند، این کار را به صورت داوطلبانه و خودخواسته انجام می‌دهند. درواقع آن‌ها احساس خستگی شدید و میل به رختخواب رفتن و خوابیدن را دارند، اما آن را به تعویق می‌اندازند.

تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ در هلند انجام شد طفره رفتن از خواب را وضعیتی توصیف کرد که فرد بدون هیچ عامل مزاحم بیرونی‌ای، نمی‌تواند در زمان برنامه‌ریزی‌شده به رختخواب برود. بسیاری از دانشمندان می‌گوید این وضعیت ناشی فقدان برنامه‌ریزی مناسب است.

پدیده طفره رفتن از خوابیدن یا به تعویق انداختن خواب زمانی بار احساسی عمیق‌تری پیدا کرد که کاربران چینی واژه «انتقام» را به آن افزودند. درواقع «طفره رفتن از خوابِ انتقام‌جویانه» به این معنی است که فرد خوابیدن را به شکلی که گویی دارد از خودش انتقام می‌گیرد، به تعویق می‌اندازد.

افراد فقط خوابشان را به تعویق نمی‌اندازند، بلکه این کار را می‌کنند تا به اصطلاح زمانی که احساس می‌کنند در طول روز به خودشان اختصاص نداده‌اند را جبران کنند و کنترل اوضاع را به دست بگیرند. آن‌ها به دنبال «زمانی برای خودم» هستند.

داسگوپتا توضیح می‌دهد که عادی است که افراد بخواهند شب‌ها زمانی را به خودشان اختصاص دهند، اما زمانی شب‌زنده‌داری تبدیل به مسئله می‌شود که آن‌ها صبح روز بعد دچار خستگی مفرط باشند.

کلارک دستیار مدیر در یک شرکت بزرگ در ویرجینیا در آمریکاست. او می‌گوید مشکلات او از زمانی شروع شد که مجبور شد به دلیل همه‌گیری از خانه کار کند.

ساعت درونی بدنِ او بدون توجه به اینکه او شب قبل چه ساعتی خوابیده است، او را هر روز مابین ساعت ۵ و نیم تا ۷ صبح بیدار می‌کند؛ بنابراین او آنقدر احساس خستگی می‌کند که مجبور است در طول روز با قهوه خودش را بیدار نگه دارد.

او می‌گوید از وقتی همه‌گیری شروع شده او برای خودش یک روتین شبانه چیده است. او می‌گوید: «یکی از دلایلش این است که نمی‌خواهم زندگی تحت همه‌گیری را بپذیرم». «اگر من خودم را با این شکل جدید از زندگی وفق دهم یعنی آن را به مثابه یک واقعیت پذیرفته‌ام و من نمی‌خواهم این تبدیل به واقعیت شود.»

اما به تعویق انداختن زمان خواب برای همه با همه‌گیری آغاز نشده است. برایان سینکلر، یک مهندس نرم‌افزار از نیومکزیکو، می‌گوید این وضعیت خیلی پیش از همه‌گیری باعث شده بود که او خواب کافی نداشته باشد. برای او این وضعیت ۵ سال پیش و همزمان با تولد فرزند دومش شروع شد. او احساس می‌کرد زمان کافی برای اختصاص دادن به خودش ندارد.

او می‌گوید: «احساس می‌کنم کنترلی روی زندگی‌ام ندارم.» در واقع سینکلر با اختصاص ساعت‌های عصرگاهی به بازی ویدیویی در رسانه‌های اجتماعی تلاش می‌کند آن زمانی را که حس می‌کند باید به خودش اختصاص دهد را پس بگیرد.

وایلی رایت، مدیر ارشد مداخلات مراقبت‌های بهداشت در انجمن روان‌شناسی آمریکا، می‌گوید: «شب‌زنده‌داری به همراه گشت‌زدنِ ناخودآگاهانه در شبکه‌های اجتماعی یا تعویض بدونِ فکرِ کانال‌های تلویزیونی یا خیره شدن به تلویزیون به صورتی ناآگاهانه در واقعِ بخشی از تلاش افراد برای کاهش استرس است.»

او می‌گوید: «ما می‌دانیم که بالا و پایین کردنِ بدونِ فکرِ صفحات اینترنت و نه برقراری تعامل با این فضا‌ها به شکلی معنادار، به جای آنکه استرس را کاهش دهد آن را افزایش می‌دهد.»

او می‌گوید، ممکن است یکی از دلایلی که افراد به سختی می‌توانند پایان روز خود را اعلام کنند همه‌گیری و از بین رفتن یا محو شدن مرز‌های زمان باشد.

سینکلر یک دهه است که تجربه کار کردن از خانه را دارد، با‌این‌حال، همه‌گیری باعث تغییر برنامه کاری او شده، زیرا صبح‌ها باید به پسر ۸ ساله‌اش کمک کند؛ زیرا مدارس به صورت آنلاین برگزار می‌شود و برای پسرش متمرکز ماندن تا پایان کلاس بسیار سخت است. بعد از آن است که می‌تواند تمام مسئولیت‌ها را به همسرش واگذار کند و بقیه روز را به کار‌های خودش بپردازد.

داسگوپتا می‌گوید: «کم‌خوابی باعث محرومیت از خواب می‌شود که می‌تواند بر سلامت ذهنی و جسمی اثر بگذارد. کاهش بهره‌وری و افزایش هورمون کورتیزول که هورمون استرس است، از دیگر پیامد‌های کم‌خوابی است.»

او توضیح می‌دهد که وقتی افراد دیرتر از معمول به رختخواب می‌روند، اما در ساعات معمول از خواب بیدار می‌شوند، خطر تجمیع بدهی خواب را افزایش می‌دهند. تنها راه برای خلاص شدن از بدهی خواب جبران ساعاتی است که نتوانسته‌اید بخوابید که برای بسیاری از افراد ناممکن است.

مطالعات بسیاری نشان می‌دهند که فرد نمی‌تواند محرومیت از خواب را با خوابیدنِ طولانی‌مدت در آخر هفته‌ها جبران کند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۹ انجام شد نشان داد افرادی که تلاش می‌کنند محرومیت از خواب را آخر هفته‌ها جبران کنند، نمی‌توانند اثرات کم‌خوابی در طولِ هفته - شامل هله‌هوله‌خوری، افزایش وزن، به‌هم‌خوردن ریتم‌های شبانه‌روزی- را جبران کنند.

داسگوپتا می‌گوید میزان خوابی که افراد نیاز دارند از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما معمولاً یک فرد بزرگسال بین ۷ تا ۸ ساعت به خواب شبانه احتیاج دارد.

دساگوپتا می‌گوید استفاده از تکنولوژی در ساعات شب بر خواب اثر می‌گذارد. صفحات نمایش نور آبی ساطع می‌کنند که می‌تواند تولید هورمون ملاتونین که برای کنترل چرخه خواب ضروری است را مختل کند.

داسگوپتا می‌گوید، به‌خصوص در همه‌گیری اندکی خارج شدن از برنامه خواب عادی تلقی می‌شود. او به افراد توصیه می‌کند هم به لحاظ ذهنی و هم به لحاظ جسمی به وضعیت خواب منتقل شوند.

او می‌گوید بسیاری از افراد دوست دارند اتاق خواب «ساکت، تاریک و خنک» باشد. او می‌گوید فعالیت‌هایی که افراد از آن لذت می‌برند، مانند اندکی مدیتیشن، می‌تواند به به خواب رفتن آن‌ها کمک کند.

خواموش کردن وسایل الکترونیکی و نیاوردن آن‌ها به رختخواب یکی دیگر از استراتژی‌ها برای خوابیدن است.

یک استراتژی دیگر چرت روزانه است. داسگوپتا می‌گوید یک چرت ۱۵ تا ۲۰‌دقیقه‌ای بین ساعت ۱۲ تا ۲ ظهر می‌تواند محرومیت از خواب شبانه را جبران کند.

داسگوپتا می‌گوید چرت طولانی‌تر خود مانع از خواب شبانه است و فرد حتی ممکن است بعد از یک چرت طولانی احساس خواب‌آلودگی بیشتری بکند.

رایت توصیه می‌کند افراد برنامه روزانه‌شان را طوری بچینند که اوقاتی برای خودشان داشته باشند و هرگز بر سر این اوقات مذاکره نکنند. کلارک می‌گوید برای حل مشکل خود می‌خواهد زمانی را در وسط روز به ورزش کردن اختصاص دهد.

منبع: CNN
ترجمه: سایت فرادید