ماجرای ثبت راه آهن سراسری ایران در یونسکو
هنگامی که پرونده راه آهن ایران در کمیته میراث جهانی یونسکو شرکت کرده بود، با ایراد‌های کارشناسان ایکوموس مواجه شد، حتی نماینده ایکوموس (شورای بین‌المللی بنا‌ها و محوطه‌ها) که بازوی مشورتی و تخصصی یونسکو در ثبت و محافظت از میراث جهانی است، پیشنهاد داده بود که پرونده پس از اصلاحات، قابل طرح مجدد در اجلاس دو سال بعد باشد.
کد خبر :
۹۶۴۲۷
بازدید :
۱۳۶۳
فرادید | روز گذشته سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو)، از ثبت راه‌آهن سراسری ایران در فهرست میراث فرهنگی ملموس، خود خبر داد. این بیست و پنجمین محل تاریخی یا طبیعی ایران است که در فهرست یونسکو ثبت شده است.
به گزارش فرادید؛ چهل و چهارمین مجمع کمیته میراث جهانی کمیسیون فرهنگی ملل متحد، یونسکو، از ۲۵ تیر تا نهم مرداد آنلاین برگزار می‌شود. در نشست یکشنبه سوم مرداد ۱۴۰۰ (۲۵ ژوئیه ۲۰۲۱) این اجلاس که به صورت مجازی برگزار شده بود، پرونده راه‌آهن سراسری ایران (موسوم به راه‌آهن شمال - جنوب) بررسی شد که در نهایت به ثبت "راه آهن سراسری ایران" به عنوان یکی از میراث جهانی ختم شد.
احداث راه‌آهن ایران در سال ۱۳۰۵ شمسی به تصویب رسید و یک سال بعد مهندسان ایرانی، آلمانی و آمریکایی کار ساخت این مسیر ۱۳۹۴ کیلومتری را آغاز کردند.
به گفته سعید رسولی، معاون وزیر راه و شهرسازی ایران، این راه‌آهن، اولین راه آهن ثبت شده در غرب آسیا است و از هفت اقلیم عبور می‌کند، اقوام ایرانی عرب، خوزی، لر، فارس، ترک، مازنی و ترکمن را به یکدیگر مرتبط می‌کند و از خلیج فارس تا دریای خزر امتداد دارد و از دو کوه بزرگ زاگرس و البرز عبور می‌کند.
مدیرعامل شرکت راه‌آهن می‌گوید ایران پنجمین کشور دنیا است که راه آهنش ثبت جهانی می‌شود.
او همچنین در مورد پیگیری‌های شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران برای تحقق این موضوع گفته است که پس از مدت‌ها پیگیری‌های کارشناسی و برگزاری جلسات متعدد و با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و همچنین با استفاده از قابلیت‌ها و ویژگی‌هایی که شبکه ریلی ایران دارد توانسته اند نظر یونسکو را به بررسی این پرونده جلب کنند.
به گزارش فرادید؛ چهل و چهارمین مجمع کمیته میراث جهانی کمیسیون فرهنگی ملل متحد، یونسکو، از ۲۵ تیر تا نهم مرداد آنلاین برگزار می‌شود. در نشست یکشنبه سوم مرداد ۱۴۰۰ (۲۵ ژوئیه ۲۰۲۱) این اجلاس که به صورت مجازی برگزار شده بود، پرونده راه‌آهن سراسری ایران (موسوم به راه‌آهن شمال - جنوب) بررسی شد که در نهایت به ثبت "راه آهن سراسری ایران" به عنوان یکی از میراث جهانی ختم شد.
احداث راه‌آهن ایران در سال ۱۳۰۵ شمسی به تصویب رسید و یک سال بعد مهندسان ایرانی، آلمانی و آمریکایی کار ساخت این مسیر ۱۳۹۴ کیلومتری را آغاز کردند.
به گفته سعید رسولی، معاون وزیر راه و شهرسازی ایران، این راه‌آهن، اولین راه آهن ثبت شده در غرب آسیا است و از هفت اقلیم عبور می‌کند، اقوام ایرانی عرب، خوزی، لر، فارس، ترک، مازنی و ترکمن را به یکدیگر مرتبط می‌کند و از خلیج فارس تا دریای خزر امتداد دارد و از دو کوه بزرگ زاگرس و البرز عبور می‌کند.
مدیرعامل شرکت راه‌آهن می‌گوید ایران پنجمین کشور دنیا است که راه آهنش ثبت جهانی می‌شود.
او همچنین در مورد پیگیری‌های شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران برای تحقق این موضوع گفته است که پس از مدت‌ها پیگیری‌های کارشناسی و برگزاری جلسات متعدد و با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و همچنین با استفاده از قابلیت‌ها و ویژگی‌هایی که شبکه ریلی ایران دارد توانسته اند نظر یونسکو را به بررسی این پرونده جلب کنند.
علاوه بر راه آهن سراسری ایران، قرار است پرونده ثبت منظر فرهنگی اورامانات/هورامان هم روز سه‌شنبه ۵ مرداد در کمیته میراث جهانی مطرح و بررسی شود. مسئولان میراث فرهنگی به قرار گرفتن نام هورامان در لیست جهانی هم خوشبین هستند.
مسیر پر سنگلاخ راه آهن ایران برای ثبت جهانی
هنگامی که پرونده راه آهن ایران در کمیته میراث جهانی یونسکو شرکت کرده بود، با ایراد‌های کارشناسان ایکوموس مواجه شد، حتی نماینده ایکوموس (شورای بین‌المللی بنا‌ها و محوطه‌ها) که بازوی مشورتی و تخصصی یونسکو در ثبت و محافظت از میراث جهانی است، پیشنهاد داده بود که پرونده پس از اصلاحات، قابل طرح مجدد در اجلاس دو سال بعد باشد.
اما در این اجلاس، نمایندگان کشور‌های نروژ، استرالیا، اتیوپی، عمان، برزیل، روسیه، اسپانیا، آفریقای جنوبی، اوگاندا، تایلند و مجارستان در عین تایید نظر ایکوموس برای اصلاح این پرونده، خط راه‌آهن ایران را شگفتی مهندسی توصیف کرده بودند.
اما در این اجلاس، نمایندگان کشور‌های نروژ، استرالیا، اتیوپی، عمان، برزیل، روسیه، اسپانیا، آفریقای جنوبی، اوگاندا، تایلند و مجارستان در عین تایید نظر ایکوموس برای اصلاح این پرونده، خط راه‌آهن ایران را شگفتی مهندسی توصیف کرده بودند.
همچنین این کشورها بر اهمیت تاریخی این خط آهن در تبادل اقتصادی و بین‌المللی و پیوند میان دریای خزر و خلیج‌فارس تاکید و از ثبت آن در فهرست میراث جهانی یونسکو حمایت کرده بودند.
حتی نماینده چین هم تاکید کرده بود که این پرونده به خوبی دارای معیار‌های ۲ و ۴ برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو است. بااین وجود باز هم کارشناسان ایکوموس تاکید داشتند که پرونده راه‌آهن ایران این معیار‌ها را برای ثبت جهانی ندارد.
احمد پاکتچی، سفیر و نماینده ایران در یونسکو هم در پاسخ به گفته‌های ایکوموس اعلام کرده بود: «ما تمام پیشنهادات را برای حفاظت بهتر از این میراث به کار می‌بندیم و آماده‌ایم تا همکاری بیشتری با ایکوموس و مرکز میرث جهانی انجام دهیم و آماده‌ایم همه شفاف‌سازی‌ها را درباره این پرونده انجام بدهیم.»
او تاکید کرده بود: «از آن‌جا که راه‌آهن ایران یکی از آثار ثبت‌شده در فهرست آثار ملی است و در عین حال بر اساس قوانین جاری راه‌آهن فعالیت می‌کند، هرگونه اقدام و مداخله در آن نیازمند کسب مجوز‌های قانونی از چندین ارگان است. ما طرحی برای حفاظت از این راه‌آهن داریم و دو وزارتخانه راه و شهرسازی و میراث و گردشگری در حفاظت از راه‌آهن دخیل هستند. حفاظت از این اثر از جنبه ملی تضمین می‌شود.»
حتی نماینده چین هم تاکید کرده بود که این پرونده به خوبی دارای معیار‌های ۲ و ۴ برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو است. بااین وجود باز هم کارشناسان ایکوموس تاکید داشتند که پرونده راه‌آهن ایران این معیار‌ها را برای ثبت جهانی ندارد.
احمد پاکتچی، سفیر و نماینده ایران در یونسکو هم در پاسخ به گفته‌های ایکوموس اعلام کرده بود: «ما تمام پیشنهادات را برای حفاظت بهتر از این میراث به کار می‌بندیم و آماده‌ایم تا همکاری بیشتری با ایکوموس و مرکز میرث جهانی انجام دهیم و آماده‌ایم همه شفاف‌سازی‌ها را درباره این پرونده انجام بدهیم.»
او تاکید کرده بود: «از آن‌جا که راه‌آهن ایران یکی از آثار ثبت‌شده در فهرست آثار ملی است و در عین حال بر اساس قوانین جاری راه‌آهن فعالیت می‌کند، هرگونه اقدام و مداخله در آن نیازمند کسب مجوز‌های قانونی از چندین ارگان است. ما طرحی برای حفاظت از این راه‌آهن داریم و دو وزارتخانه راه و شهرسازی و میراث و گردشگری در حفاظت از راه‌آهن دخیل هستند. حفاظت از این اثر از جنبه ملی تضمین می‌شود.»
به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی ایران، این راه‌آهن، در بازدید‌هایی که توسط بازرسان یونسکو از راه آهن ایران صورت گرفت، در مهرماه ۹۸ نظر این کارشناسان و ناظران یونسکو جلب شد و متقاعد شدند که این ارزش گران‌بها، ارزش ثبت در میراث جهانی را دارد.
از همین رو پرونده‌ای که از سال ۹۶ به یونسکو تحویل داده شده بود، در این دوره اصلاحات و شفاف‌سازی‌های روی برخی بند‌های این پرونده اعمال کرد و بالاخره توانست پس از ۴ سال به ثبت جهانی برسد.
از همین رو پرونده‌ای که از سال ۹۶ به یونسکو تحویل داده شده بود، در این دوره اصلاحات و شفاف‌سازی‌های روی برخی بند‌های این پرونده اعمال کرد و بالاخره توانست پس از ۴ سال به ثبت جهانی برسد.
آثار طبیعی و تاریخی ایران در فهرست جهانی
طبق گفته‌های طالبیان، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، پرونده راه‌آهن با ۱۴۰۰ کیلومتر گستردگی که استان‌های مختلفی را به هم متصل می‌کند، از جمله پرونده‌های زنجیره‌ای ایران همچون قنات، باغ‌های ایرانی و کلیسا‌ها محسوب می‌شد که تمام ایستگاه‌ها، پل‌ها و... را به عنوان مقصد جهانی معرفی می‌کند.
طبق اسناد موجود، عمر راه‌آهن ایران به ۸۵ سال می‌رسد و به عنوان میراث صنعتی در یونسکو معرفی شده است.
مسیر این راه آهن از بندر ترکمن در شمالی‌ترین نقطه آن آغاز و به بندر امام‌خمینی در جنوبی‌ترین نقطه منتهی می‌شود و در میانه راه از ایستگاه‌های مهمی همچون قائمشهر، گدوک، گرمسار، تهران، اراک، دورود، شهبازان و اندیمشک عبور می‌کند.
از اولین آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی می‌توان به چغازنبیل، تخت‌جمشید، و میدان نقش جهان اصفهان، اشاره کرد. پس از آن‌ها بیست و چهار اثر دیگر هم ثبت شد که آخرین آن‌ها شهر سوخته، منظر فرهنگی میمند، محوطه باستانی شوش، بیابان لوت، قنات‌های ایرانی، شهر تاریخی یزد، منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس، و جنگل‌های هیرکانی بوده است.
طبق اسناد موجود، عمر راه‌آهن ایران به ۸۵ سال می‌رسد و به عنوان میراث صنعتی در یونسکو معرفی شده است.
مسیر این راه آهن از بندر ترکمن در شمالی‌ترین نقطه آن آغاز و به بندر امام‌خمینی در جنوبی‌ترین نقطه منتهی می‌شود و در میانه راه از ایستگاه‌های مهمی همچون قائمشهر، گدوک، گرمسار، تهران، اراک، دورود، شهبازان و اندیمشک عبور می‌کند.
از اولین آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی می‌توان به چغازنبیل، تخت‌جمشید، و میدان نقش جهان اصفهان، اشاره کرد. پس از آن‌ها بیست و چهار اثر دیگر هم ثبت شد که آخرین آن‌ها شهر سوخته، منظر فرهنگی میمند، محوطه باستانی شوش، بیابان لوت، قنات‌های ایرانی، شهر تاریخی یزد، منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس، و جنگل‌های هیرکانی بوده است.
۰
