خیز امارات برای رهبری جهان با تکیه بر هوش مصنوعی؛ پشت پرده ابرساخت فن‌آوری ابوظبی چه می گذرد؟

مدرن دیپلماسی با انتشار یادداشتی مدعی شد: در دل تپه‌های شنی ابوظبی، انقلابی آرام اما تحول‌آفرین در حال شکل‌گیری است. پرده‌برداری امارات متحده عربی از پردیس هوش مصنوعی ۵ گیگاواتی—بزرگ‌ترین تأسیسات هوش مصنوعی خارج از ایالات متحده—صرفاً یک نقطه‌عطف دیگر در حوزه زیرساخت نیست، بلکه نشانه‌ای روشن از چرخشی تعیین‌کننده در رهبری فناوری جهانی است؛ چرخشی که در آن، امارات در حال تثبیت جایگاه خود به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای و معماری جهانی در آینده‌ هوش مصنوعی است. این ابتکار که به‌درستی «سیلیکون‌دونز» (Silicon Dunes) نام گرفته، نقطه‌ کانونی طرح بزرگ امارات برای بازطراحی آینده‌ی هوش مصنوعی جهانی است.

همه چیز درباره ابرساخت فن آوری در ابوظبی

مدرن دیپلماسی در ادامه آورد:‌ این پردیس ۵ گیگاواتی، که در مساحتی بالغ بر ۲۶ کیلومتر مربع ساخته می‌شود، توسط شرکت پیشرو اماراتی G42 و با همکاری شرکت‌های بزرگ آمریکایی، تحت چتر مشارکت راهبردی جدید «شتاب‌دهی هوش مصنوعی ایالات متحده و امارات» در دست احداث است. هدف آن، تأمین قدرت پردازشی برای شرکت‌های اَبَررایانش آمریکایی و ارائه خدمات با تأخیر پایین به نزدیک نیمی از جمعیت جهان در شعاع ۳۲۰۰ کیلومتری از امارات است.

فاز نخست این پروژه، یعنی یک مرکز داده ۱ گیگاواتی، هم‌اکنون کلنگ خورده و مسیر یک کریدور دیجیتال میان غرب و جنوب جهانی را هموار کرده است. با تکمیل پروژه، این ابرزیرساخت ظرفیتی هم‌تراز با هر مرکز هوش مصنوعی در جهان خواهد داشت و از ترکیب پایداری از انرژی هسته‌ای، خورشیدی و گاز پشتیبانی می‌شود. همچنین دارای یک پارک علمی خواهد بود که هدف آن، پیشبرد پژوهش‌های پیشرفته و نوآوری در حوزه هوش مصنوعی است. این پروژه صرفاً منطقه‌ای نیست؛ بلکه بیانیه‌ای جهانی است.

در قلب این ابتکار، یک شراکت سیاسی و راهبردی نیرومند میان ابوظبی و واشنگتن نهفته است. مشارکت «شتاب‌دهی هوش مصنوعی ایالات متحده و امارات» که طی سفر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به قصر الوطن اعلام شد، جنبه‌ای صرفاً تشریفاتی ندارد. این ابتکار، سرمایه‌گذاری‌های عظیم در زیرساخت‌های هوش مصنوعی در هر دو کشور را ممکن می‌سازد و از طریق پروتکل‌های دقیق «شناسایی مشتری» (KYC) و کنترل‌های صادراتی، نظارت مشترک بر فناوری‌های حساس را تضمین می‌کند.

هوارد دبلیو. لوتنیک، وزیر بازرگانی آمریکا، بر ضمانت‌های امنیتی این توافق تأکید کرده و گفته است که شرکت‌های آمریکایی اداره مراکز داده و ارائه خدمات ابری را در سطح منطقه بر عهده خواهند داشت. با هم‌راستا کردن کنترل عملیاتی با استانداردهای آمریکا و در عین حال استقرار زیرساخت‌ها در خاک امارات، این مدل، تعریف جدیدی از یک اتحاد جهانی در حوزه هوش مصنوعی ارائه می‌دهد؛ از نظر فنی غیرمتمرکز، اما از نظر سیاسی همسو.

خیز امارات برای رهبری جهانی

تلاش امارات برای رهبری جهانی در عرصه هوش مصنوعی پدیده‌ای تازه نیست، بلکه حاصل برنامه‌ریزی راهبردی طی یک دهه گذشته است. امارات در سال ۲۰۱۷ نخستین کشور جهان بود که یک وزیر ویژه برای هوش مصنوعی منصوب کرد. در همان سال، «استراتژی ملی هوش مصنوعی امارات» نیز تدوین شد که هدف آن، گنجاندن هوش مصنوعی در تمامی حوزه‌های حیاتی نظیر آموزش، انرژی، سلامت و حمل‌ونقل بود.

در سال ۲۰۱۹، امارات «دانشگاه محمد بن زاید برای هوش مصنوعی» (MBZUAI) را راه‌اندازی کرد که نخستین دانشگاه تحصیلات تکمیلی جهان در حوزه AI است. این اقدامات نه‌تنها نشانه تعهد بلکه گویای توانمندی نهادی برای تثبیت رهبری فناورانه در بلندمدت هستند. پردیس هوش مصنوعی، نقطه اوج این بلوغ راهبردی است؛ نمایانگر توانایی امارات در یکپارچه‌سازی سیاست‌گذاری عمومی، توان علمی، دیپلماسی بین‌المللی و توسعه زیرساختی در قالب یک راهبرد ملی منسجم و آینده‌نگر.

تا پیش از این، مراکز قدرت پردازشی هوش مصنوعی عمدتاً در آمریکا و چین متمرکز بودند. اما ظهور امارات به‌عنوان یک قطب رایانش، میزبان شرکت‌های آمریکایی، تغییر چشمگیری در جغرافیای دیجیتال جهانی رقم زده است. با دسترسی به نزدیک نیمی از جمعیت جهان و سازوکارهای دوجانبه برای جلوگیری از انحراف فناوری، ابوظبی به‌عنوان سکویی دیجیتال، بی‌طرف از نظر ژئوپلیتیکی، مورد اعتماد غرب و در دسترس جنوب جهانی بازتعریف شده است.

علاوه بر این، امارات از سال ۲۰۲۵ سالانه ۵۰۰ هزار تراشه Nvidia H100 وارد خواهد کرد؛ اقدامی که توان آن را برای میزبانی از بارهای سنگین پردازشی هوش مصنوعی تقویت می‌کند. این حجم از تراشه‌ها، امارات را در میان برترین مراکز پردازشی هوش مصنوعی در جهان قرار می‌دهد و به آن امکان می‌دهد تا در شکل‌دهی مسیر آینده نوآوری جهانی، هم از نظر سخت‌افزاری و هم از نظر حاکمیت فناوری، نقشی تعیین‌کننده ایفا کند.

آنچه امارات را در نظم جدید AI متمایز می‌سازد، موقعیت دوگانه‌اش است. از یک سو، با سرمایه‌گذاری گسترده در ظرفیت‌های بومی از طریق G42، دانشگاه MBZUAI و مشارکت‌های حاکمیتی، استقلال راهبردی خود را تثبیت کرده است و از سوی دیگر، با اتحادهای جهانی، به‌ویژه با آمریکا، دسترسی به فناوری‌های پیشرفته، قابلیت همکاری و اعتماد متقابل را تضمین می‌کند.

برای جنوب جهانی، این پردیس یک نقطه عطف محسوب می‌شود. این پروژه دسترسی به هوش مصنوعی را غیرمتمرکز کرده، منابع رایانشی، خدمات ابری و ظرفیت‌های پژوهشی را به منطقه‌ای ارائه می‌دهد که پیش‌تر کمتر مورد توجه زیرساخت‌های فناوری قرار داشت. این امر زمینه‌ساز حاکمیت دیجیتال، کارآفرینی در حوزه AI، و بومی‌سازی داده‌ها می‌شود؛ ارکان حیاتی برای اقتصادهای نوظهور در عصر دیجیتال.

با موقعیت جغرافیایی ممتاز و اتصال جهانی، امارات به لولای دیجیتال میان شمال و جنوب بدل می‌شود؛ فراهم‌کننده دسترسی عادلانه‌تر به توانمندی‌های هوش مصنوعی، بدون لطمه زدن به امنیت یا منافع راهبردی.در عصر هوش مصنوعی، قدرت پردازشی معادل قدرت سیاسی است و امارات اکنون با سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد دلاری، قدمی بزرگ به‌سوی سلطه فناورانه برداشته است.

پردیس ۵ گیگاواتی صرفاً یک شاهکار مهندسی نیست؛ بلکه یک حرکت جسورانه ژئوپلیتیکی، نقطه‌عطفی در حوزه پایداری و چراغ راهی برای نسل آینده همکاری‌های AI است. آنگاه که خورشید بر سیلیکون‌دونز طلوع می‌کند، تنها فولاد و سیلیکون را روشن نمی‌سازد، بلکه بازتابی است از بلندپروازی آشکار امارات؛ برای رهبری، برای مشارکت، و برای شکل‌دهی به آینده‌ای که در آن هوش مصنوعی در خدمت تمام بشریت باشد.

منبع: اقتصادنیوز