پیامد‌های ورود نامتوازن به رشته‌های دانشگاهی
طبق اعلام سازمان سنجش آموزش کشور در حالی حدود ۶۵ درصد متقاضیان امسال ورود به دانشگاه‌ها داوطلب حضور در گروه آزمایشی تجربی هستند که فقط یک سوم این داوطلبان در رشته‌های علوم تجربی پذیرفته می‌شوند. در عین حال که گرایش به سمت این رشته‌ها هر سال بیش از سال پیش می‌شود، تعداد داوطلبان گروه‌های آزمایشی علوم انسانی و علوم ریاضی روی هم رفته کمتر از این میزان است.
کد خبر :
۵۸۹۵۳
بازدید :
۱۲۸۳
طبق اعلام سازمان سنجش آموزش کشور در حالی حدود ۶۵ درصد متقاضیان امسال ورود به دانشگاه‌ها داوطلب حضور در گروه آزمایشی تجربی هستند که فقط یک سوم این داوطلبان در رشته‌های علوم تجربی پذیرفته می‌شوند. در عین حال که گرایش به سمت این رشته‌ها هر سال بیش از سال پیش می‌شود، تعداد داوطلبان گروه‌های آزمایشی علوم انسانی و علوم ریاضی روی هم رفته کمتر از این میزان است.
اختلاف معنادار تعداد داوطلبان متقاضی در گروه آزمایشی علوم تجربی در مقایسه با سایر گروه‌های آزمایشی به موضوعی چالش برانگیز نظام آموزش عالی کشور طی سال‌های اخیر تبدیل شده است، موضوعی که کارشناسان در خصوص تبعات آن هشدار داده‌اند و این مساله نگرانی‌هایی را برای مسئولان ارشد کشور ایجاد کرده است، به نحوی که رهبر انقلاب نیز در دیدار اخیر خود با جمعی از مسئولان، استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه‌ها از توزیع نامتوازن دانش‌آموزان و دانشجویان در رشته‌ها و گروه‌های آزمایشی مختلف انتقاد کردند و گفتند:"خطر نامتوازن شدن رشته‌های دانشگاهی و افزایش گرایش به رشته‌های درآمدزا که باعث کم شدن گرایش به رشته‌های بسیار مهمی همچون ریاضی و فیزیک شده است" موضوعی است که باید مورد توجه مسئولان آموزشی عالی و جامعه دانشگاهی قرار بگیرد.
در واقع ورود نامتوازن به رشته‌های دانشگاهی مشکل امسال نظام آموزش عالی نیست. این معضل چند سالی است که گریبانگیر دانشگاه‌های کشور شده و هر سال نیز بیشتر می‌شود.
همچنان که بر اساس اعلام سازمان سنجش آموزش کشور در کنکور ۹۷ جمعا تعداد یک میلیون و ۱۱ هزار و ۸۲۵ داوطلب ثبت نام نموده‌اند که از این تعداد ۶۴۲ هزار و ۴۵۱ داوطلب در گروه آزمایشی علوم تجربی، تعداد ۲۰۵ هزار و ۲۶ نفر در گروه آزمایشی علوم انسانی، تعداد ۱۴۴ هزار و ۵۵۰ نفر در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی و مابقی در گروه‌های آزمایشی زبان‌های خارجی و هنر ثبت‌نام نموده‌اند.
اختلاف معنادار تعداد داوطلبان متقاضی در گروه آزمایشی علوم تجربی در مقایسه با سایر گروه‌های آزمایشی به موضوعی چالش برانگیز نظام آموزش عالی کشور طی سال‌های اخیر تبدیل شده است، موضوعی که کارشناسان در خصوص تبعات آن هشدار داده‌اند و این مساله نگرانی‌هایی را برای مسئولان ارشد کشور ایجاد کرده است، به نحوی که رهبر انقلاب نیز در دیدار اخیر خود با جمعی از مسئولان، استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه‌ها از توزیع نامتوازن دانش‌آموزان و دانشجویان در رشته‌ها و گروه‌های آزمایشی مختلف انتقاد کردند و گفتند:"خطر نامتوازن شدن رشته‌های دانشگاهی و افزایش گرایش به رشته‌های درآمدزا که باعث کم شدن گرایش به رشته‌های بسیار مهمی همچون ریاضی و فیزیک شده است" موضوعی است که باید مورد توجه مسئولان آموزشی عالی و جامعه دانشگاهی قرار بگیرد.
در واقع ورود نامتوازن به رشته‌های دانشگاهی مشکل امسال نظام آموزش عالی نیست. این معضل چند سالی است که گریبانگیر دانشگاه‌های کشور شده و هر سال نیز بیشتر می‌شود.
همچنان که بر اساس اعلام سازمان سنجش آموزش کشور در کنکور ۹۷ جمعا تعداد یک میلیون و ۱۱ هزار و ۸۲۵ داوطلب ثبت نام نموده‌اند که از این تعداد ۶۴۲ هزار و ۴۵۱ داوطلب در گروه آزمایشی علوم تجربی، تعداد ۲۰۵ هزار و ۲۶ نفر در گروه آزمایشی علوم انسانی، تعداد ۱۴۴ هزار و ۵۵۰ نفر در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی و مابقی در گروه‌های آزمایشی زبان‌های خارجی و هنر ثبت‌نام نموده‌اند.
بیشتر بخوانید: کاهش استقبال از رشته‌های مهندسی
تعداد داوطلبان ۵ گروه آزمایشی سال ۹۷
ردیف گروه آزمایشی تعداد کل شرکت کنندگان
۱ علوم تجربی ۶۴۲ هزار و ۴۵۱،
۲ علوم انسانی ۲۰۵ هزار و ۲۶،
۴ علوم ریاضی و فنی ۱۴۴ هزار و ۵۵۰،
۵ هنر ۱۲ هزار و ۲۶۰،
۶ زبان‌های خارجی ۷ هزار ۵۳۸
در سال ۹۶ نیز بیش از ۵۹۴ هزار داوطلب از تعداد ۹۸۴ هزار و ۳۵۹ داوطلب گروه آزمایشی علوم تجربی را انتخاب کردند و این آمار در سال ۹۵ تعداد ۵۱۹ هزار و ۴۸۸ داوطلب از بین بیش از ۸۶۰ هزار متقاضی شرکت در کنکور بوده است. بر این اساس بیش از ۶۰ درصد متقاضیان ورود به دانشگاه‌ها، تمایل دارند وارد رشته‌های علوم تجربی شوند و گروه علوم انسانی و ریاضی و فنی با بی‌رغبتی نسبی داوطلبان مواجه شده است.
مقایسه توزیع داوطلبان پنج گروه آزمایشی در سال‌های ۹۵ و ۹۶
۱ علوم تجربی ۶۴۲ هزار و ۴۵۱،
۲ علوم انسانی ۲۰۵ هزار و ۲۶،
۴ علوم ریاضی و فنی ۱۴۴ هزار و ۵۵۰،
۵ هنر ۱۲ هزار و ۲۶۰،
۶ زبان‌های خارجی ۷ هزار ۵۳۸
در سال ۹۶ نیز بیش از ۵۹۴ هزار داوطلب از تعداد ۹۸۴ هزار و ۳۵۹ داوطلب گروه آزمایشی علوم تجربی را انتخاب کردند و این آمار در سال ۹۵ تعداد ۵۱۹ هزار و ۴۸۸ داوطلب از بین بیش از ۸۶۰ هزار متقاضی شرکت در کنکور بوده است. بر این اساس بیش از ۶۰ درصد متقاضیان ورود به دانشگاه‌ها، تمایل دارند وارد رشته‌های علوم تجربی شوند و گروه علوم انسانی و ریاضی و فنی با بی‌رغبتی نسبی داوطلبان مواجه شده است.
مقایسه توزیع داوطلبان پنج گروه آزمایشی در سال‌های ۹۵ و ۹۶
سال ریاضی علوم تجربی علوم انسانی هنر زبان
۱۳۹۵، ۱۶۲ هزار و ۸۷۲، ۵۱۹ هزار و ۴۸۸، ۱۶۱ هزار و ۵۰۰، ۹ هزار ۸۸۱، ۶ هزار و ۳۶۱،
۱۳۹۶، ۱۴۸ هزار و ۴۲۹، ۵۹۴ هزار و ۳۰۱، ۱۸۴ هزار و ۳۲۲، ۱۰ هزار ۴۸۵، ۶ هزار و ۴۵۴
باید گفت: عوامل مختلف طی سالیان گذشته بر اینکه داوطلبان کنکور کدام رشته را برای رسیدن به موفقیت دارای موقعیت بهتری ببینند موثر بوده است. عواملی مانند جو روانی جامعه نسبت به اینکه کدام گروه و رشته دانشگاهی جایگاه اجتماعی بالاتری دارد و یا کدام یک فرصت‌های شغلی بیشتری را فراهم می‌کند.
۱۳۹۵، ۱۶۲ هزار و ۸۷۲، ۵۱۹ هزار و ۴۸۸، ۱۶۱ هزار و ۵۰۰، ۹ هزار ۸۸۱، ۶ هزار و ۳۶۱،
۱۳۹۶، ۱۴۸ هزار و ۴۲۹، ۵۹۴ هزار و ۳۰۱، ۱۸۴ هزار و ۳۲۲، ۱۰ هزار ۴۸۵، ۶ هزار و ۴۵۴
باید گفت: عوامل مختلف طی سالیان گذشته بر اینکه داوطلبان کنکور کدام رشته را برای رسیدن به موفقیت دارای موقعیت بهتری ببینند موثر بوده است. عواملی مانند جو روانی جامعه نسبت به اینکه کدام گروه و رشته دانشگاهی جایگاه اجتماعی بالاتری دارد و یا کدام یک فرصت‌های شغلی بیشتری را فراهم می‌کند.
ولی شاید یکی از اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار بر اینکه آمار شرکت کنندگان کدام گروه بالاتر از بقیه شود میزان درآمدی است که از قبیل: فرصت‌های شغلی هر گروه برای فارغ التحصیلان ایجاد می‌کند. ضمن اینکه اکثر دانش‌آموزان به دلیل اینکه آینده شغلی مناسبی برای خود در رشته علوم تجربی متصور می‌شوند و گمان می‌کنند که در این رشته بازار کار وجود دارد و با مشکل بیکاری مواجه نمی‌شوند؛ بنابراین به سمت انتخاب «علوم تجربی» گرایش پیدا می‌کنند، اما در این میان تعصب خانواده‌ها نیز به‌شدت تاثیرگذار است.
در واقع گرایش به سمت رشته‌های علوم تجربی معضلی است که از آموزش پرورش به دانشگاه‌های کشور وارد شده است بطوریکه بر اساس آمار مسئولان آموزش پرورش در سال تحصیلی ۹۵-۹۴، بیش از ۳۱ درصد دانش آموزان متوسطه نظری در رشته علوم انسانی، ۲۱ درصد در رشته ریاضی فیزیک و ۴۸ درصد در رشته علوم تجربی فارغ‌التحصیل شدند که تداوم این امر توازن شغلی آینده کشور را دچار اختلال می‌کند.
با توجه به ظرفیت محدود پذیرش در رشته‌های علوم تجربی باید گفت: گرایش به رشته پزشکی اغلب برگرفته از علاقه دانش‌آموزان نیست و بسیاری از خانواده‌ها به دلیل برخی نگرانی‌ها و همچنین تفکر غالب در خصوص درآمد و بازار کار به سمت رشته‌های پزشکی می‌روند و نبود ساز و کار مشخص درآمدی در بین رشته‌های دانشگاهی در کشور ما موجب شده است همواره تعداد اندکی از رشته‌ها در گروه‌های آزمایشی مختلف با استقبال مواجه شوند و بسیاری از رشته‌های دانشگاهی مظلوم واقع شده و همواره در حاشیه قرار بگیرند.
اصولا در هر جامعه‌ای دولت‌ها سعی شان بر این است که با افزایش عوامل مشوق، گرایش جامعه را به تحصیلات عالی در رشته‌هایی سوق دهند که نیاز جامعه به این رشته‌ها بیشتر است در جامعه ما نیز مسئولان آموزش و پرورش نیز اجرای طرح "هدایت تحصیلی دانش آموزان" را راهکاری برای رفع مشکلات مربوط به افزایش علاقه‌مندی دانش‌آموزان به رشته علوم تجربی عنوان و آن را در مدارس کشور اجرایی کردند.
در واقع گرایش به سمت رشته‌های علوم تجربی معضلی است که از آموزش پرورش به دانشگاه‌های کشور وارد شده است بطوریکه بر اساس آمار مسئولان آموزش پرورش در سال تحصیلی ۹۵-۹۴، بیش از ۳۱ درصد دانش آموزان متوسطه نظری در رشته علوم انسانی، ۲۱ درصد در رشته ریاضی فیزیک و ۴۸ درصد در رشته علوم تجربی فارغ‌التحصیل شدند که تداوم این امر توازن شغلی آینده کشور را دچار اختلال می‌کند.
با توجه به ظرفیت محدود پذیرش در رشته‌های علوم تجربی باید گفت: گرایش به رشته پزشکی اغلب برگرفته از علاقه دانش‌آموزان نیست و بسیاری از خانواده‌ها به دلیل برخی نگرانی‌ها و همچنین تفکر غالب در خصوص درآمد و بازار کار به سمت رشته‌های پزشکی می‌روند و نبود ساز و کار مشخص درآمدی در بین رشته‌های دانشگاهی در کشور ما موجب شده است همواره تعداد اندکی از رشته‌ها در گروه‌های آزمایشی مختلف با استقبال مواجه شوند و بسیاری از رشته‌های دانشگاهی مظلوم واقع شده و همواره در حاشیه قرار بگیرند.
اصولا در هر جامعه‌ای دولت‌ها سعی شان بر این است که با افزایش عوامل مشوق، گرایش جامعه را به تحصیلات عالی در رشته‌هایی سوق دهند که نیاز جامعه به این رشته‌ها بیشتر است در جامعه ما نیز مسئولان آموزش و پرورش نیز اجرای طرح "هدایت تحصیلی دانش آموزان" را راهکاری برای رفع مشکلات مربوط به افزایش علاقه‌مندی دانش‌آموزان به رشته علوم تجربی عنوان و آن را در مدارس کشور اجرایی کردند.
اگر چه در عرصه دانشگاهی نیز اقداماتی در این راستا صورت گرفت بطوریکه دانشگاه شهید بهشتی به صورت پایلوت طرحی را تجربه کرده که بر اساس آن، متقاضیان تحصیل در رشته پزشکی ابتدا در رشته‌های مرتبط با پزشکی تا مقطع فوق دیپلم و لیسانس تحصیل می‌کنند تا علاوه بر افزایش اطلاعات آن‌ها در زمینه پزشکی، توانمندی و علاقه خود را به این دروس بسنجند و سپس در صورت تمایل در مقطع کارشناسی ارشد وارد رشته پزشکی شوند؛ این طرح نتیجه موفقی نیز داشته است.
در واقع با اجرای طرح هدایت تحصیلی علاوه بر علاقه و توانمندی دانش‌آموزان به ظرفیت‌های استان و نیاز کشور به شغل‌های مختلف نیز توجه می‌شد؛ به عنوان مثال زمانی که ظرفیت یک استان برای رشته علوم تجربی ۲۰۰ نفر باشد در صورت تکمیل ظرفیت دانش‌آموز دیگری در این رشته ثبت نام نخواهد شد، زیرا کشور در آینده نیاز به تمام رشته‌ها و حرفه‌ها دارد.
اما در میان دلایل فوق بسیاری از کارشناسان بر این باورند گرایش به رشته‌های علوم تجربی ریشه‌دار فرهنگی دارد که عبور از آن به فرهنگ‌سازی و تشریح عواقب آن همچون سرخوردگی، ناامیدی از درس و گریز از آموزش و صد البته بیکاری نیاز دارد و خانواده‌ها به دلیل نگرانی از اشتغال و آینده فرزندانشان زمینه تحصیل و گرایش دانش آموزان به رشته تجربی را فراهم می‌کنند و این موضوع سبب شده تا در جامعه ذهنیتی شکل بگیرد که فارغ التحصیلان رشته ریاضی یا علوم انسانی عاقبت خوبی ندارند و نمی‌توانند وارد بازار کار شوند.
در واقع با اجرای طرح هدایت تحصیلی علاوه بر علاقه و توانمندی دانش‌آموزان به ظرفیت‌های استان و نیاز کشور به شغل‌های مختلف نیز توجه می‌شد؛ به عنوان مثال زمانی که ظرفیت یک استان برای رشته علوم تجربی ۲۰۰ نفر باشد در صورت تکمیل ظرفیت دانش‌آموز دیگری در این رشته ثبت نام نخواهد شد، زیرا کشور در آینده نیاز به تمام رشته‌ها و حرفه‌ها دارد.
اما در میان دلایل فوق بسیاری از کارشناسان بر این باورند گرایش به رشته‌های علوم تجربی ریشه‌دار فرهنگی دارد که عبور از آن به فرهنگ‌سازی و تشریح عواقب آن همچون سرخوردگی، ناامیدی از درس و گریز از آموزش و صد البته بیکاری نیاز دارد و خانواده‌ها به دلیل نگرانی از اشتغال و آینده فرزندانشان زمینه تحصیل و گرایش دانش آموزان به رشته تجربی را فراهم می‌کنند و این موضوع سبب شده تا در جامعه ذهنیتی شکل بگیرد که فارغ التحصیلان رشته ریاضی یا علوم انسانی عاقبت خوبی ندارند و نمی‌توانند وارد بازار کار شوند.
بیشتر بخوانید: معتبرترین دانشگاه‌های جهان در سال ۲۰۱۸ باید این نکته را نیز مورد توجه قرار داد که اگر امروز رشته تجربی یک رشته تحصیلی متورم است و تراکم دانش آموز در آن زیاد، محصول کار امروز و دیروز نیست بلکه یک فرهنگ نادرست در طول سال‌های متوالی مسبب این وضع بوده است؛ همان فرهنگی که در چهره هر کودک، پزشک آینده را می‌بیند، بی آن که بداند این کودک استعداد و توان رسیدن به آن نقطه را دارد یا خیر.
بسیاری از کارشناسان نیز میل بیشتر خانواده‌ها برای تحصیل فرزندان در رشته پزشکی را که لازمه اش تحصیل در رشته تجربی است در کم کاری‌های سیستم آموزشی می‌دانند، چون به اعتقاد آن‌ها اگر برای خانواده‌ها درباره رشته‌های تحصیلی و بازارکار و آینده آن صحبت می‌شد، عطش درباره این رشته تا این اندازه زیاد نبود.
بسیاری از کارشناسان نیز میل بیشتر خانواده‌ها برای تحصیل فرزندان در رشته پزشکی را که لازمه اش تحصیل در رشته تجربی است در کم کاری‌های سیستم آموزشی می‌دانند، چون به اعتقاد آن‌ها اگر برای خانواده‌ها درباره رشته‌های تحصیلی و بازارکار و آینده آن صحبت می‌شد، عطش درباره این رشته تا این اندازه زیاد نبود.
آن‌ها همواره تاکید می‌کنند در همه سال‌های گذشته گرایش به سمت رشته‌های فنی و حرفه‌ای فقط در صدور بخشنامه‌ها خلاصه شده در حالی که کسی درباره فواید این رشته‌ها و بازار کار خوب آن‌ها با خانواده‌ها و دانش آموزان سخن نگفته است آن هم در
شرایطی که واقعیات بازار کار نشان می‌دهد مثلایک تعمیرکار دستگاه‌های پزشکی درآمدش چند برابر یک پزشک است.
موضوع عطش داوطلبان برای ورود به رشته‌های تجربی مختص دانشگاه‌ها نیست در آموزش و پرورش نیز گرایش به انتخاب رشتۀ تجربی بسیار بیشتر از سایر رشته‌ها شده است و تقاضای تحصیل در رشته‌های علوم انسانی و ریاضی به مراتب بسیار کمتر شده است.
موضوع عطش داوطلبان برای ورود به رشته‌های تجربی مختص دانشگاه‌ها نیست در آموزش و پرورش نیز گرایش به انتخاب رشتۀ تجربی بسیار بیشتر از سایر رشته‌ها شده است و تقاضای تحصیل در رشته‌های علوم انسانی و ریاضی به مراتب بسیار کمتر شده است.
اگر چه مسئولان آموزش و پرورش سیاست‌های متفاوتی نظیر طرح " هدایت تحصیلی" را برای رفع این معضل اجرا کردند، اما هیچ کدام از این برنامه‌ها نتوانسته عطش حضور در رشته‌های پزشکی را کم کند و مدیران اجرایی و تصمیم گیرنده باید سازوکار‌های دقیق و اساسی در این زمینه اتخاذ کنند چرا که عدم توجه به توازن در رشته‌های تحصیلی می‌تواند تأثیرات مهمی بر انتخاب‌های تحصیلی و شغلی دانش آموزان بگذارد و آینده کشور را نیز با درد سر بزرگی مواجه کند.
۰
