پذیره نویسی در بورس چیست؟

معمولا شرکت‌ها با استفاده از روش‌های مختلفی، منابع مالی مورد نیاز خود را تامین میکنند. در این میان، پذیره نویسی را میتوان یکی از متدوال‌ترین روش‌های تامین مالی به شمار آورد.

پذیره نویسی شرکت‌های مختلف در بازار سرمایه، از مسیری شفاف و با نظارت کامل سازمان بورس و اوراق بهادار انجام میشود. در ادامه این مطلب به تعریف دقیق پذیره نویسی، مراحل، انواع و ویژگی‌های آن میپردازیم. با ما همراه باشید.

پذیره نویسی چیست؟

همانطور که اشاره کردیم، پذیره نویسی یکی از محبوبترین راهکار‌ها برای تامین مالی شرکت‌های مختلف است. پذیره نویسی فرایندی حقوقی است که با نظارت کامل سازمان بورس انجام میشود. طی این فرایند، افراد تعهد میدهند بخشی از سرمایه مورد نیاز شرکت‌ها را تامین کنند.

شرکت‌ها برای شروع مسیر پذیره نویسی، ابتدا طرحی را تهیه میکنند و این طرح را پس از امضای همه موسسان شرکت، به اداره ثبت شرکت‌ها تحویل میدهند. ممکن است در بخش‌هایی از کشور، این اداره در دسترس نباشد که در این صورت، طرح پذیره نویسی به اداره ثبت اسناد و املاک تحویل داده میشود.

این طرح باید اطلاعات گسترد‌های در مورد شرکت و حوزه کاری آن ارائه کند. این اطلاعات شامل موارد زیر هستند:

• نام کامل شرکت

• نوع فعالیت شرکت

• آدرس کامل و دقیق شعبه‌های اصلی و فرعی شرکت

• تاریخ ثبت شرکت

• اطلاعات کامل موسسات شرکت (شامل اطلاعات هویتی، اقامتی، سوابق و ...)

• سرمایه دقیق شرکت به تفکیک میزان نقدی و غیرنقدی (با جزئیات کامل در مورد مقدار، جزئیات و ارزش آن)

• میزان دقیق و شرح سرمایه تامین شده توسط موسسان

• ذکر هزینه‌های موسسان برای تامین بستر‌های موردنیاز تشکیل شرکت

• ذکر اجازه نامه‌های لازم از مراجع ذیصلاح قانونی

• ذکر حداقل تعداد سهام تعهدشده در پذیره نویسی و ذکر مبلغ پرداخت نقدی در این فرایند

• ذکر مشخصات و شماره حساب برای پرداخت مبالغ نقدی پذیره نویسی

• ذکر تسلیم اظهارنامه موسسان شرکت

• ذکر نام روزنامه کثیرالانتشار برای اطلاع رسانی در مورد فرایند پذیره نویسی

• شرح و توضیح نحوه تخصیص سهام در فرایند پذیره نویسی

شرکت‌ها در فرایند پذیره نویسی، برای تامین مالی پروژه‌ها یا گسترش سازمانی، سهام خود را به عموم مردم عرضه می کنند. طی این فرایند، سهامداران تامین این هزینه را به عهده می گیرند.

توجه داشته باشید که معمولا مفهوم پذیره نویسی و عرضه اولیه به اشتباه به جای یکدیگر استفاده میشوند، اما این دو مفهوم با هم متفاوت هستند. فرایند عرضه اولیه مربوط به زمانی است که سهام شرکت برای اولین بار به بازار بورس عرضه شده است.

قیمت عرضه اولیه هر نماد، مشخص و متفاوت است، اما معمولا پذیره نویسی هر شرکت، با قیمت اسمی هزار ریال انجام می شود. تفاوت دیگر این دو مفهوم در بازه زمانی ثبت سفارش آن‌ها است. همانطور که اشاره کردیم، بازه زمانی پذیره نویسی معمولا ۳۰ روزه است، اما عرضه‌های اولیه در بازه زمانی ۲ تا ۳ ساعته معامله میشوند.

پذیره نویسی صندوق‌های سرمایه گذاری

علاوه بر شرکت ها، صندوق‌های سرمایه گذاری هم برای شروع به کار خود فرایند پذیره نویسی را طی میکنند. این روند که ممکن است چندین روز به طول بیانجامد، با پر شدن سقف صندوق پایان می پذیرد و مدتی پس از اتمام آن، صندوق فعالیت خود را آغاز خواهد کرد.

توجه کنید که فرایند پذیره نویسی صندوق‌های «قابل معامله در بورس» و «صدور و ابطالی» از دو مسیر متفاوت انجام می شود. در مورد صندوق‌های صدور و ابطالی، مراجعه حضوری به شعبه صندوق یا وبسایت آن انجام میشود. وبسایت صندوق‌های قابل معامله در بورس هم معمولا درگاه‌هایی برای پذیرهنویسی تعریف و در مورد آن اطلاعرسانی میکند.

مدت زمان پذیره نویسی چقدر است؟

با توجه به قوانین موجود در بازار سرمایه، تنها سازمان بورس و اوراق بهادار میتواند مدت زمان پذیره نویسی سهام یک شرکت یا صندوق را تعیین کند. البته میتوان گفت این بازه زمانی معمولا کمتر از ۳۰ روز خواهد بود. 

با این حال، این امکان وجود دارد که با ارائه مدارک درخواست تمدید این مدت را برای ۳۰ روز دیگر هم، به سازمان بورس و اوراق بهادار داد. فرایند پذیره نویسی مانند همه دیگر فرایند‌های تحت نظر سازمان بورس، شفافیت بالایی دارد.

به همین دلیل باید گزارشی از تمام مراحل توزیع و فروش اوراق بهادار در مرحله پذیره نویسی، به سازمان بورس تحویل شود. نظارت این سازمان در دوره پذیره نویسی میتواند به از سهامداران آینده شرکت حمایت و از خواب پول آن‌ها در بانک جلوگیری کند.

انواع روش‌های پذیره نویسی در بازار سرمایه

فرایند پذیره نویسی به دو روش در بازار سرمایه انجام می شود:

· روش تعهد پذیره نویسی

در روش تعهد پذیره نویسی، کارگزار تعهد می دهد که هر تعداد از اوراق بهادار منتشرشده را که تا پایان فریند پذیره نویسی به فروش نرفت، خریداری کند. به همین دلیل لازم است کارگزار که نقش متعهد پذیره نویسی را بر عهده دارد، اطمینان دهد که میتواند به تعهدات خود در این مسیر عمل کند.

این تعهدات می تواند از سفته بازی در هفته‌های ابتدایی پس از عرضه نماد جلوگیری کند. علاوه بر آن، سازوکار تعهد پذیره نویسی میتواند زمین‌های فراهم کند که سهام زودتر به قیمت واقعی خود برسد.

· روش بهترین کوشش

در روش بهترین کوشش، الزامی برای فروش همه اوراق عرضه شده وجود ندارد. در واقع در این روش، شرکت تلاش خود را برای فروش همه ظرفیت خود به کار می برد. با این حال بدون فروش رفتن همه اوراق هم این فرایند کامل خواهد شد.

کلام آخر

پذیره نویسی یکی از متداولترین روش‌های موجود برای تامین مالی شرکت‌ها از طریق بازار سرمایه است. در فرایند پذیره نویسی، سهامداران سرمایه خود را برای تامین مالی شرکت مورد نظر به کار میگیرند.

این فرایند نیاز به انتشار یک طرح پذیره نویسی دارد که ویژگی‌های آن را ذکر کردیم. در کنار شرکت‌های مختلف، صندوق‌های قابل معامله در بورس و صدور و ابطالی هم کار خود را با پذیره نویسی در بازار سرمایه آغاز میکنند. در هر دو حالت پس از اتمام مدت زمان پذیره نویسی نماد شرکت یا صندوق برای معامله در بازار بازگشایی خواهد شد.