نشاط را به تهران برگردانیم

علی توکلی | شهر تهران از نظر وضعیت و شرایط زیست و بر اساس مطالعه‌ای که توسط واحد بررسی‌های مجله اکونومیست انجام شده است، در رتبه ١٣٣ جهانی از ١٤٠ شهر مهم جهان قرار دارد. این وضعیت هرچند نشان‌دهنده حضور پایتخت ایران در فهرست شهر‌های مهم جهان است؛ اما بهتر است به آن راضی نباشیم و بکوشیم تا به سمت بهبود رتبه شهرمان حرکت کنیم.

البته ارتقای این شاخص، کار دشواری است ولی با تحولاتی که اراده ساکنان پایتخت در مدیریت شهری تهران پدید آورده است، زمینه لازم برای شکوفایی فراهم شده است و آینده تهران را می‌توان شهر امید، مشارکت و شکوفایی دانست تا به مدد آن، نشاط و آرامش را در شهر حاکم کنیم.

می‌دانیم که مدیریت شهری یک موضوع غیرسیاسی است ولی در عمل در سال‌های گذشته، به دلایل عمدتا سیاسی، توسعه خدمات شهری از سرعت و توازن لازم برخوردار نبوده که مهم‌ترین عامل آن، کم توجهی به نیاز و اراده شهروندان بوده است. خوشبختانه شورای شهر دوره پنجم و مدیریت شهری منتخب آن، به دلیل نگرش اصلاح‌طلبانه‌ای که دارند، از همگرایی و همسویی لازم در برنامه‌ریزی مشارکتی و آینده‌نگرانه برای شهر برخوردار هستند.

امید است دستاورد‌های این گرایش -یعنی اصلاح مدیریت شهری به جای راضی بودن به وضع موجود و توجیه آن- در سال‌های آتی، کام شهروندان پایتخت را شیرین کند. برخی از مشکلات موجود در شهرداری و شهر تهران، به دلیل نبود برنامه‌ریزی و اجرای درست آن است؛ چرا که طی سال‌های گذشته، شهرداری در این بخش ضعیف عمل کرده و برنامه‌های مختلف خود را به صورت مناسب اجرایی نکرده است.

به همین دلیل، هم‌اکنون ٣٠ تا ٥٠ درصد از برنامه ٥ ساله دوم شهر تهران عقب هستیم. همان‌طور که دکتر نجفی شهردار تهران تاکید دارد، لازم است در فرآیند اجرای برنامه ٥ ساله شهرداری تهران، توجه ویژه‌ای به شاخصه‌های شکوفایی شهروندان داشته باشیم، چون به مدد این شکوفایی، می‌توان شهر را به سمت بالندگی سوق داد.

یکی از عوامل کاهش نشاط در شهر تهران، شاخص حمل و نقل است که اکنون تهران را جزو ١٠ شهر با بدترین وضعیت ترافیکی در بین ٢١٢ کلانشهر جهان قرار داده است. میانگین زمان یک سفر درون شهری در تهران ٥٥ دقیقه است که متوسط این شاخص در کلانشهر‌های جهان، ٢١ دقیقه است.

سهم کم حمل و نقل عمومی و همچنین توزیع نابرابر و نامتعادل سرانه‌ها و کاربری‌های خدماتی در گستره شهر تهران، اثرات و تبعات نامطلوبی بر اقتصاد شهر و اقتصاد خانوار گذاشته است و هزینه حمل و نقل را افزایش داده؛ میزان مصرف سوخت را بالا برده و همچنین منجر به اتلاف وقت شهروندان و افزایش بار ترافیکی شده است.

یکی از برنامه‌های راهبردی شهرداری و شورای شهر دوره پنجم، گره‌گشایی از ترافیک تهران به کمک توسعه متوازن کاربری و خدمات شهری و همچنین ارتقای جدی حمل و نقل عمومی است.

آنچنان که در برنامه توسعه ٢٠ ساله کشور پیش‌بینی شده، لازم است تا سال ١٤٠٤ ظرفیت استفاده از حمل و نقل عمومی به ٧٥ درصد برسد به همین منظور مدیریت شهری در دوره جدید مصمم است در راستای توسعه حمل و نقل عمومی در شهر تهران گام‌های بلندی بردارد.

در موضوعات راهبردی شهر تهران، تقویت سرمایه اجتماعی و مشارکت عمومی، توسعه فرهنگی و اجتماعی، عدالت در تامین تسهیلات و خدمات شهری، محیط زیست، آب و فاضلاب، ایمنی تاب‌آوری مقابله با مخاطرات، معماری و شهرسازی و بازآفرینی شهری پایدار، حمل و نقل و ترافیک و همچنین اقتصاد شهری، جزو اولویت‌های مدیریت شهری دوره کنونی است که نشان‌دهنده عبور از مرحله «توسعه سازه‌محور» به «توسعه همه‌جانبه» است.

این تغییر نگرش، می‌تواند کمک کند تا شهر صرفا از طریق تصاویر هوایی و نقشه‌های پل‌ها و تونل‌ها خلاصه نشود و شهروندان نیز به عنوان رکن اصلی شهر مورد توجه قرار گیرند که ارتقای رضایتمندی شهروندان از زندگی در تهران را به دنبال خواهد داشت.

در سال‌های گذشته، همواره از ضرورت نوسازی بافت‌های فرسوده سخن به میان می‌آمد؛ حال آنکه نیاز اساسی‌تر شهر تهران، نوسازی ذهن‌های فرسوده است. مدیریت شهری در مسیر این نوسازی قرار گرفته و امید است با همدلی سه جانبه شورای شهر، شهردار و ساکنان پایتخت، شاهد روز‌های بهتری برای شهرمان باشیم.