درز پیشنهاد‌های پوتین به ترامپ
ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه به همتای امریکایی‌اش، دونالد ترامپ، پیشنهاد داده است تا مذاکرات مسکو و واشنگتن در مورد کنترل تسلیحات در آینده ادامه پیدا کند و برای توافق در عمده‌ترین مسائل موجود در مساله رقابت تسلیحاتی شرق و غرب اظهار آمادگی کرده است.
بر اساس سندی که روز گذشته توسط پایگاه خبری امریکایی پولیتیکو منتشر شد، رییس‌جمهور روسیه پیشنهاد‌هایی را برای مذاکرات کنترل تسلیحات در نشست ماه گذشته هلسینکی در اختیار دونالد ترامپ قرار داده‌بود. بر اساس گزارش پولیتیکو، این سند یک صفحه‌ای که به زبان روسی نگاشته‌شده است، برای اولین‌بار بخشی از دستور کار مذاکره خصوصی ترامپ و پوتین را که برای عموم معلوم نبود، فاش می‌کند.
به نوشته پولیتیکو در این سند تعدادی از پیشنهاد‌های پوتین به ترامپ برای دستور کار مذاکرات آینده امریکا و روسیه در مورد کنترل تسلیحات، از جمله توافق برای کنترل توسعه سلاح‌های هسته‌ای، جلوگیری از انتقال سلاح‌های نظامی به فضا و همچنین از سرگیری تعهدات در مورد ممنوعیت به کارگیری موشک‌های میان‌برد، مورد اشاره قرار گرفته است. ترامپ و پوتین، هرچند بعد از دیدارشان در یک کنفرانس خبری شرکت کردند، اما از افشای دقیق دستور کار مذاکرات، موضوعات مورد توافق و مسائل مورد اختلاف سر باز زده‌اند. ایالات متحده امریکا و روسیه جمعا ٩٢ درصد از کل کلاهک‌های هسته‌ای جهان را در اختیار دارند که یکی از بزرگ‌ترین تهدید‌های نظامی برای کره زمین محسوب می‌شود.
در دیدار هلسینکی، ترامپ و پوتین هر دو بر عزم خود برای ادامه گفتگو‌ها تاکید کرده‌بودند و اعلام کردند که موضوع کنترل تسلیحات یکی از اهداف آن‌ها برای مذاکره است. ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه در نشست خبری مشترک با ترامپ گفته‌بود: «ما به عنوان قدرت‌های عمده هسته‌ای جهان مسوولیت ویژه‌ای برای حفظ امنیت بین‌المللی داریم.» او در همان نشست تاکید کرد که «ما به مقام‌های امریکایی متنی شامل پیشنهادهای‌مان در مذاکرات آینده تقدیم کرده‌ایم.»
به نوشته پولیتیکو، وزارت خارجه امریکا حاضر به تایید این موضوع نشده است که متن افشا شده توسط پولیتیکو، همان متن دولت روسیه است یا نه.
در متنی که در اختیار پولیتیکو قرار گرفته است، دولت روسیه اظهار آمادگی کرده است تا در مورد مجموعه وسیعی از موضوعات مورد اختلاف تسلیحاتی از جمله تمدید ٥ ساله پیمان استارت نو، گفتگو برای توافق منع قرار دادن تسلیحات نظامی در فضا و رایزنی در مورد اختلاف نظر‌های موجود در مورد اجرای پیمان INF مذاکره کند.
ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ، اظهار علاقه کرده‌اند تا بار دیگر با هم گفتگو کنند و همچنین وزرای خارجه و دفاع خود را برای گفتگو در مورد دستور کار‌های توافق شده در هلسینکی مامور کنند. هر چند به دلیل مخالفت تندرو‌ها در واشنگتن با گفت‌وگوی سازنده با روسیه و همچنین نگرانی مخالفان ترامپ نسبت به وابستگی‌ها یا دیون او به ولادیمیر پوتین، باعث شده است تا در امریکا شرایط برای یک توافق عمده با روسیه امکان‌پذیر نباشد.
گفتگو‌های کنترل تسلیحات میان واشنگتن و مسکو بی‌سابقه نیست و از سال ١٩٦٩ تا ٢٠١١، دو طرف بار‌ها توانسته‌اند در گفتگو‌های مختلف به توافق‌های مهمی برای محدودیت و امحای سلاح‌های هسته‌ای و ابزار حمل آن‌ها دست پیدا کنند. اما بعد از معاهده استارت نو، گفتگو‌ها میان دو طرف برای کنترل تسلیحات به دلیل اختلاف نظر‌های تند در مورد مسائلی مانند بحران اوکراین، بحران سوریه و گسترش ناتو به شرق، کاملا متوقف شد.
تحریم‌های امریکا و متحدانش علیه روسیه بعد از بحران اوکراین و ضمیمه شدن شبه‌جزیره کریمه به خاک روسیه، باعث شد تا جو بی‌اعتمادی میان مسکو و واشنگتن تقویت شود و اتهام‌های مربوط به دخالت روسیه در انتخابات ٢٠١٦ امریکا و احتمال تبانی کارزار انتخاباتی ترامپ با مسکو، باعث شده است تا جو سیاسی در واشنگتن در مورد گفتگو و توافق با روسیه به‌شدت منفی باشد.
همزمان امریکا و روسیه یکدیگر را به نقض تعهدات پیشین در مورد کنترل تسلیحات متهم می‌کنند. توافق INF یا پیمان نیرو‌های هسته‌ای میان‌برد، که سال ١٩٨٨ میان رونالد ریگان و میخاییل گورباچف برای امحای موشک‌های میان‌برد و کوتاه برد امضا شده‌بود، طی سال‌های گذشته به محل نزاع دو طرف تبدیل شده است.
مسکو، امریکا را متهم می‌کند که با نصب موشک‌های ضد موشک در لهستان که عملا امکان تبدیل به موشک تهاجمی دارند این توافق را نقض کرده و واشنگتن معتقد است که روسیه موشک‌های کروزی تولید کرده است که بیش از ٥٠٠ کیلومتر برد دارند و این نقض پیمان INF محسوب می‌شود.
نقض پیمان‌های گذشته و انقضای قریب الوقوع پیمان استارت نو در سال ٢٠٢١ از جمله مسائلی است که بیم شکل‌گیری یک رقابت تسلیحاتی تازه میان قدرت‌های جهانی را افزایش داده است. اقدامات تازه روسیه در رونمایی از سلاح‌های استراتژیک جدید و ادعای رییس‌جمهور امریکا در مورد تشکیل شاخه ششم ارتش به عنوان نیروی فضایی و افزایش شدید بودجه نظامی امریکا، نگرانی‌ها از رقابت تسلیحاتی میان روسیه و امریکا را بیش از پیش افزایش داده است.
٤٩ سال پیش بود که هلسینکی میزبان اولین دور مذاکرات توافق هسته‌ای میان مسکو و واشنگتن شد، حال بار دیگر گفت‌وگوی ترامپ و پوتین در هلسینکی، امید‌ها برای یک رشته توافق تازه میان قدرت‌های هسته‌ای جهان را برای کنترل تسلیحات کشتار جمعی احیا کرده است.
طی دهه‌های بعد از جنگ جهانی دوم و افزایش رقابت تسلیحاتی میان دو ابرقدرت وقت شرق و غرب، تعداد سلاح‌های هسته‌ای این دو ابرقدرت به شکل چشمگیری افزایش یافت. افزایش بی‌رویه سلاح‌های قدرتمند هسته‌ای و نگرانی از احتمال بروز درگیری‌های مرگبار تصادفی، خطرات زیست‌محیطی و خارج شدن سلاح‌ها از کنترل دو ابرقدرت، باعث شد تا سال ١٩٦٩ مذاکرات میان دولت وقت اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی و ایالات متحده امریکا، در هلسینکی پایتخت فنلاند برای یک توافق کنترل تسلیحات هسته‌ای آغاز شود.
این گفتگو‌ها که به سالت (SALT گفتگو‌های محدودیت تسلیحات استراتژیک) مشهور شد به شکل‌گیری توافق سالت یک و پیمان دوجانبه منع موشک‌های بالستیک منجر شد، دور دوم گفتگو‌های مشهور به سالت ٢، ١٠ سال بعد به یک توافق دوجانبه منجر شد، هر چند که با مخالفت کنگره امریکا و بعد از آن پارلمان شوروی نیز از تصویب این پیمان سر باز زد.
انقضای سالت یک و شکست سالت ٢ باعث شد تا روسای جمهوری شوروی و امریکا سال ١٩٩١ پیمان جدید استارت (پیمان کاهش تسلیحات استراتژیک) را امضا کنند. پیمان تکمیلی استارت ٢ سال ١٩٩٣ میان روسیه و امریکا بسته شد، اما کنگره امریکا حاضر به تصویب آن نشد، تا در دوران اوباما پیمان استارت نو (New START) به سر انجام برسد و بعد از امضا توسط باراک اوباما، رییس‌جمهور امریکا و دیمیتری مدودف، رییس‌جمهور وقت روسیه در پارلمان‌های دو کشور مورد تصویب قرار گرفت.
