واکنشها به تمدید قدرت ولادمیر پوتین تا سال ۲۰۳۶
رئیس جمهور ۶۷ ساله روسیه، در داخل و خارج این کشور مخالفان و منتقدان بسیاری دارد. حالا هم با تمدید ریاست جمهوری اش تا سال ۲۰۳۶ آتش مخالفان و منتقدان او تندتر شده است. منتقدان پوتین گفته اند که او تشنه قدرت است و میخواهد رئیس جمهوری اش را مادام العمر کند. بعضی از ناظران مسائل روسیه، مانند آرکادی اوستروفسکی نیز عقیده دارند که این روند حتی میتواند به خلق یک تزار مدرن منتهی شود: رهبری که فراتر از سیاستهای حزبی است. از نظر اوستروفکسی تصمیم او برای شرکت در انتخابات پیشین به عنوان یک نامزد مستقل را باید از همین منظر بررسی کرد.
به گزارش فرادید، اوایل سال جاری بود که ولادیمیر پوتین طرح برگزاری همهپرسی به منظور ایجاد تغییر در قانون اساسی را پیشنهاد داد، اما به دلیل شیوع کرونا برگزاری همه پرسی از سوم اردیبهشت ماه به پنجم تیرماه منتقل شد. با این حال نتایج اولیه شمارش آرای این همهپرسی که یک هفته ادامه داشت، نشان داد که ۷۱ درصد رایدهندگان با ایجاد تغییرات در قانون اساسی این کشور، که راه را برای ادامه ریاست جمهوری آقای پوتین برای ۱۶ سال آینده هموار میکند، موافق هستند.
پس از پایان رفراندوم، مسئولان برگزاری همهپرسی اعلام کردند که مشارکت ۶۵ درصد بود و بالاترین سطح حمایت از این اصلاحات بالای ۹۰٪ و در شبهجزیره کریمه بوده که تا سال ۲۰۱۴ متعلق به اوکراین بود و در آن سال ضمیمه روسیه شد.
کمیسیون انتخابات روسیه نیز در باره نتیجه نهایی همه پرسی گفته است که با شمارش همه آراء مشخص شده که ۷۷.۹ درصد موافق انجام این اصلاحات و ۲۱.۳ درصد مخالف آن بودهاند.
نتایج نهایی همچنین نشان میدهد که در مسکو ۶۵٪ و در سن پترزبورگ ۷۷.۶٪ به اصلاحات رای مثبت دادند.
در شبهجزیرهٔ چوکچی که شرقیترین نقطه روسیه محسوب میشود، ۹ ساعت زودتر از مسکو نتایج رسمی شمارش اولیه آراء اعلام شد که نشان میداد ۸۰ درصد از رای دهندگان این منطقه از اصلاحات مدنظر پوتین حمایت کردهاند.
در آسوی دیگر خاک روسیه در غربیترین نقطه آن نیز میزان حمایت شهروندان از تغییرات قانون اساسی بیش از ۷۰ درصد اعلام شد.
با این حال مسکو، هدف از یک هفتهای شدن برگزاری همه پرسی را جلوگیری از ازدحام جمعیت در مراکز اخذ رای با توجه به شیوع ویروس کرونا اعلام کرده است. با این وجود منتقدان کرملین، رای گیری یک هفتهای را ترفند دیگری برای افزایش امکان دستکاری در آراء اعلام کردند.
اما پیش از پایان رأی گیری نیز، وزارت کشور روسیه گفت که هیچ تخلفی صورت نگرفته که بتواند نتیجه را تحت تأثیر قرار دهد. اما گولوس، نهاد ناظر مستقل گفت که حدود ۲۱۰۰ گزارش تخلف احتمالی را دریافت کرده است.
ولادیمیر پوتین ۶۷ ساله که اولین بار در دسامبر سال ۱۹۹۹ میلادی در پی استعفای بوریس یلتسین به مقام رئیس جمهوری روسیه رسید، اکنون بیش از دو دهه است که قدرت را در کرملین در اختیار دارد.
اصلاحات قانون اساسی روسیه شامل چه مواردی است؟
با تغییر قانون اساسی روسیه، دو دوره ریاست جمهوری پیاپی پوتین که تا ۴ سال دیگر ادامه خواهد داشت، در نظر گرفته نمیشود و او این امکان را دارد که بدون لحاظ سوابق ریاست جمهوری خود وارد عرصه رقابتهای انتخاباتی آتی روسیه شود. البته تمامی روسای جمهوری آینده این کشور همچنان با محدودیت حضور در این سمت بیش از دو دوره پیاپی مواجه خواهند بود.
رئیس جمهور ۶۷ ساله روسیه پیشتر از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۸ و برای دوره چهار ساله عهدهدار این سمت بوده و بین سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ نیز عنوان نخست وزیری متحد پیشین خود دیمیتری مدودف، رئیس جمهوری سابق، در اختیار گرفت تا بار دیگر در سال ۲۰۱۲ بتواند نامزد انتخابات ریاست جمهوری شود. همزمان قانون اساسی روسیه به منظور افزایش دوره ریاست جمهوری از ۴ سال به ۶ سال اصلاح شد.
تغییرات دیگر قانون اساسی روسیه شامل اقداماتی برای ارتقای جایگاه کلیسای ارتدکس و همچنین تقویت امکان اعمال قدرت بیشتر کرملین بر مقامهای محلی و شهرداریهاست.
همچنین با تایید این تغییرات در همهپرسی، بر ازدواج به عنوان پیوندی بین زن و مرد در قانون اساسی تاکید شد تا برای رفع نگرانی کلیسای ارتدوکس، ازدواج رسمی همجنسگرایان به طور رسمی غیرقانونی شود.
البته همزمان با عمیقتر شدن رکود اقتصادی روسیه به دلیل شیوع ویروس کرونا، قانون اساسی جدید روسیه، تعیین حداقل دستمزد زیر هزینه زندگی را غیرقانونی و افزایش حقوق بازنشستگی را تضمین خواهد کرد.
اصلاحات تصویب شده همچنین قصد دارند تا از حاکمیت و تمامیت ارضی روسیه حفاظت کنند و هرگونه تلاش یا درخواست برای واگذاری بخشی از خاک این کشور را ممنوع میکنند.
هرچند پارلمان روسیه قبلاً این اصلاحات را تایید کرده است، اما پوتین آن را به رایگیری گذاشت تا حمایت مردم را نیز به دست بیاورد. او گفته که برای تامین ثبات و استحکام آنچه او ارزشهای روسی عنوان کرده، به حمایت مردم نیاز دارد.
واکنش ها به تمدید قدرت ولادمیر پوتین
بعضی از ناظران مسائل روسیه، مانند آرکادی اوستروفسکی نیز عقیده دارند که این روند حتی میتواند به خلق یک تزار مدرن منتهی شود: رهبری که فراتر از سیاستهای حزبی است. از نظر اوستروفکسی تصمیم او برای شرکت در انتخابات پیشین به عنوان یک نامزد مستقل را باید از همین منظر بررسی کرد.
با این وجود فعالان سیاسی مخالف دولت روسیه نیز معتقدند، هدف همه پرسی، قانونی کردن ریاست جمهوری مادام العمر ولادیمیر پوتین بوده است.
«الکسی ناوالنی»، رهبر اپوزیسیون روسیه، با اشاره به تخلفات انجامشده در همهپرسی تغییر قانون اساسی، اعلام کرده که نتایج این رفراندوم را نمیپذیرد. او میگوید که بهعلت شیوع بیماری کووید-۱۹ از برگزاری تجمعات اعتراضی صرفنظر میکند؛ اما در پاییز سال جاری، علیه این رفراندوم تظاهرات خواهد کرد.
ناوالنی در پیام ویدئویی همچنین تأکید میکند: «آنچه پوتین از آن بیش از هر چیز دیگری واهمه دارد، دیدن مردم معترض در خیابانهاست. پس از فروکشکردن شیوع کرونا، «همراه با صدها هزار و چهبسا میلیونها نفر از مردم» به خیابان خواهد آمد.»
حزب کمونیست روسیه نیز که یکی از احزاب مهم مخالف دولت پوتین محسوب میشود، از حامیان خود خواسته بود به این همهپرسی رأی منفی بدهند و از نقض مقررات و بروز تخلف در جریان رأیگیری نیز انتقاد کرده است.
«گنادی زیوگانف»، رهبر این حزب، گفته که " روسها باید با دقت درباره تداوم سیاستهای ولادیمیر پوتین که باعث وخامت وضع اقتصادی کشور شده، تصمیم بگیرند. "
یک نهاد مستقل نظارتی به نام گولوس (Golos) نیز گفته است که صدها شکایت از تخطی انتخاباتی دریافت کرده است. رای دادن بیش از یک بار و ادعای مجبور ساختن مردم از سوی کارمندان کمیسیون به رایدهی از جمله این شکایات است.
«گلب پاولوفسکی»، تحلیلگر سیاسی و مشاور سیاسی سابق کرملین که او نیز اکنون از مخالفان سیاستهای مسکو به شمار میرود، نیز گفته است که فشار بیامان برای برگزاری رأیگیری، با وجود سطح بالایی از همهگیری ویروس کرونا، نشاندهنده آسیبپذیری بالقوه رهبر روسیه است؛ چراکه پوتین به حلقه نزدیکانش اعتماد ندارد و نگران آینده است و برای تحقق رؤیایش نیازمند حمایت عمومی است.
اما در طرف مقابل برخی از شهروندان مسکو گفته اند که با پیروی از احساسات میهنپرستانه به این رأیگیری رفته اند و ابقای پوتین به نفع روسیه خواهد بود؛ برای مثال، با شرکت در این رأیگیری به حفظ کنترل کریمه از سوی روسیه و حمایت از «حقیقت تاریخی» روسیه رأی دادهاند. آنها همچنین گفتهاند که از ماندن ولادیمیر پوتین در قدرت خوشحالاند.
با این حال ولادیمیر پوتین که پس از ژزف استالین طولانیترین رهبری در تاریخ معاصر روسیه را دارد، گفته که هنوز در مورد جایگاه سیاسی خود در آینده تصمیم نگرفته، ولی منتقدانش میگویند بدون شک او تا زمانی که بتواند در کاخ کرملین خواهد ماند.