آلودگی جیوه در اعماق اقیانوس آرام

آلودگی فراگیر آب اقیانوس‌ها بسیار نگران کننده است

بر اساس کشف جدید دانشمندان، آلودگی جیوه ساخت دست انسان به قعر عمیق‌ترین نقاط اقیانوس‌ها رسیده است. دو گروه از دانشمندان چینی و آمریکایی ماده سمی جیوه را در ماهی‌ها و آبزیانی یافتند که بیش از ۱۱ هزار متر زیر سطح آب اقیانوس آرام و در درازگودال ماریانا زندگی می‌کنند.

دکتر رویو سون، که رهبر محققان چینی از دانشگاه تیانجین است گفت: «این واقعا غیرمنتظره است. تحقیقات قبلی نتیجه گرفته بودند که متیل جیوه بیش‌تر در چند صد متر بالای اقیانوس پیدا می‌شود. چنین امری جلوی تجمیع جیوه در اندام آبزیان را می‌گرفت چرا که ماهیانی که در اماکنی عمیق‌تر زندگی می‌کنند نباید امکان بلع و جذب متیل جیوه داشته باشند، ولی با این تحقیق جدید اکنون معتقدیم پژوهش‌های قبلی درست نبوده است.»

وقتی مقادیر اندک جیوه توسط بعضی از ماهیان مصرف شود روند تجمیع جیوه در اندام‌هایشان افزایش پیدا می‌کند، بعدتر هم آن ماهیان خود غذای ماهیان بزرگ‌تر می‌شوند که باعث تجمیع بیش‌تر و زیان‌بار این فلز مایع در اندام ماهیانی می‌شود که در ردیف‌های بالاتر زنجیره غذایی قرار دارند.

این فلز معمولا در مقادیر بالا برای انسان و سایر حیوانات سمی است و به ویژه می‌تواند در رشد جنین خطرناک باشد. تیم دکتر سون از یک دستگاه برای رفتن به عمق دریا و گرفتن ماهیانی از عمق ۷ هزار تا ۱۱ هزار متر و هم‌چنین رسوباتی از اعماق ۵۵۰۰ تا ۹۲۰۰ متر استفاده کرد.

دکتر سون گفت: «ما قادریم مدارکی آشکار از ایزوتوپ جیوه نشان دهیم که حاکی از آن است که جیوه کشف شده در جانوران این منطقه منحصرا از متیل جیوه موجود در لایه‌های بالاتر اقیانوس می‌آید. ما با بررسی دقیق نشانه‌های ایزوتوپ جیوه که رد آن از لایه‌های بالاتر آمده می‌توانیم چنین نتیجه‌ای را با قطعیت اظهار داریم.»

تیم دوم محققان که توسط دکتر جوئل بلوم از دانشگاه میشیگان رهبری می‌شد نمونه‌های ماهیان و آبزیان را از دو عمیق‌ترین گودال اقیانوس آرام جمع‌آوری کرد: گودال کرمادک در نزدیکی نیوزیلند و درازگودال ماریانا در فیلیپین. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که جیوه کشف شده در گونه‌های جانوری اعماق اقیانوس در هر دو مکان نشان جو زمین را در خود داشت و از طریق بارش وارد آب اقیانوس شده است.

دکتر بلوم گفت: «ما می‌دانیم که این جیوه از جو زمین به سطح آب اقیانوس باریده و بعد از طریق غرق شدن لاشه ماهیان و حیوانات آبزی و هم‌چنین رسوب در مقادیر اندک به مناطق عمیق‌تر راه یافته است. ما این مساله را از طریق اندازه‌گیری ترکیب ایزوتوپ جیوه تشخیص دادیم که نشان داد جیوه یافته شده در بستر اقیانوس با جیوه پیدا شده در ماهیانی که در عمق ۴۰۰ تا ۶۰۰ متری مناطق مرکزی اقیانوس آرام زندگی می‌کنند مطابقت دارد. مقادیری از این جیوه به طور طبیعی تولید می‌شود، ولی به احتمال زیاد اکثر آن از فعالیت‌های انسانی ناشی شده است.»

او ادامه داد: «این تحقیق نشان می‌دهد جیوه رها شده از فعالیت‌های انسانی به قعر عمیق‌ترین و دورافتاده‌ترین زیست‌بوم‌های کره زمین رسیده است. درک بهتر منشا جیوه پیدا شده در عمیق‌ترین گودال‌های اقیانوس به ما در الگوبرداری سرنوشت جیوه در جو و اقیانوس کمک می‌کند.»

پروفسور کن رابین، محققی مستقل از دانشکده علوم زمین دانشگاه هاوایی گفت: «ما می‌دانیم که جیوه از طریق طیفی از منابع طبیعی، از جمله فوران‌های آتش‌فشانی و آتش‌سوزی جنگل‌ها، به طبیعت وارد می‌شود. با این وجود، فعالیت‌های انسان از جمله سوخت زغال سنگ و بنزین، معدن‌کاری، و تولید محصولات، به طور عمده مسؤول تجمیع جیوه در زیست‌بوم‌های دریایی است.

ما اکنون از این دو تحقیق می‌آموزیم که تاثیرات ورود جیوه به آب دریا به کل اقیانوس تسری یافته است و به عمیق‌ترین گودال‌ها و حیواناتی که آن جا زندگی می‌کنند هم رسیده است که این هم به نوبه خود شاخص دیگری از تاثیر شدید فعالیت‌های مدرن انسان بر سیاره است.»

منبع: ایندیپندنت