امواج یک انفجار کیهانی بعد از «8 میلیارد سال» به زمین رسید
به گفتۀ دانشمندان انفجارهای رادیویی سریع رویدادهای رایجی در کیهان هستند و ما قادر خواهیم بود برای تشخیص ماده بین کهکشان‌ها و درک بهتر ساختار جهان از آن‌ها استفاده کنیم.
فرادید| در یک مقاله منتشرشده در آخرین شماره مجله Science، دکتر استوارت رایدر از دانشگاه مَک‌کوآری و پروفسور رایان شانون از دانشگاه فناوری سوئینبرن که رهبری یک تیم جهانی را برعهده دارند، از اکتشاف اخیرشان پرده برداشتند: قدیمی‌ترین و دورترین انفجار سریع رادیویی که تاکنون شناسایی شده است و قدمت آن تقریباً هشت میلیارد سال پیش است.
به گزارش فرادید، این یافته جالب توجه ۵۰ درصد از دستاورد قبلی آن‌ها پیشی گرفته است و این تصور را تقویت می‌کند که انفجارهای سریع رادیویی (FRBs) وسیله‌ای برای کمیت‌سنجی مادۀ فرّار بین‌کهکشانی ارائه می‌دهند.
منشأ این انفجار رادیویی در مجموعه‌ای از دو تا سه کهکشان ادغام شده ردیابی شده است که از نظریه‌های موجود درباره منشاء انفجارهای سریع رادیویی پشتیبانی می‌کنند. افزون بر این، این مطالعه اثبات می‌کند که با توجه به فناوری تلسکوپ کنونی، ما تنها می‌توانیم حدود هشت میلیارد سال زمانی را برای مشاهده و مکان‌یابی دقیق انفجارهای رادیویی، بررسی کنیم.
۱۰ ژوئن ۲۰۲۲ بود که تلسکوپ رادیویی ASKAP توسط CSIRO، واقع در سرزمین واجاری یاماجی، در ثبت یک انفجار رادیویی سریع، نقش اساسی ایفا کرد. این انفجار از یک رویداد کیهانی نشات گرفت که در کسری از ثانیه، یک انرژی خروجی معادل مجموع انتشارات خورشید در یک بازه زمانی ۳۰ ساله را آزاد کرد.
دکتر رایدر، نخستین نویسنده این مقاله می‌گوید: «با استفاده از مجموعه بشقاب‌های ASKAP، ما دقیقاً منشا انفجار را مشخص کردیم. سپس از تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) در شیلی برای جستجوی کهکشان منبع استفاده کردیم و دریافتیم قدیمی‌تر و دورتر از هر منبع دیگری است که تا کنون یافت شده است و احتمالاً درون گروه کوچکی از کهشکان‌های در حال ادغام است.»
این انفجار رادیویی سریع خاص که به عنوان FRB ۲۰۲۲۰۶۱۰A نامگذاری شده، بار دیگر بر امکان استفاده از داده‌های FRB برای ارزیابی جرم کیهان تاکید کرده است. در آغاز، ژان-پی‌یِر جی‌پی مک‌کوآرت، ستاره‌شناس استرالیایی سابق، پایه و اساس این رویکرد را همانطور که سال ۲۰۲۰ در مجله Nature بیان شد، ایجاد کرد.
دکتر رایدر می‌گوید: «مک‌کوآرت نشان داد هر قدر انفجار رادیویی سریع دورتر باشد، گاز پراکنده‌تری میان کهکشان‌ها آشکار می‌شود. اکنون این اتفاق را به عنوان رابطه مک‌کوآرت می‌شناسند. به نظر می‌رسد برخی از انفجارهای رادیویی سریع اخیر این رابطه را شکسته‌اند. سنجش‌های ما تأیید می‌کند که رابطه مک‌کوآرت تا بیش از نیمی از جهان شناخته‌شده بسط می‌یابد.
تقریباً ۵۰ انفجار رادیویی سریع (FRBs) تاکنون به طور دقیق مکان‌یابی شده‌اند که تقریباً نیمی از آن‌ها با استفاده از ASKAP شناسایی شده‌اند. محققان معتقدند ما این پتانسیل را داریم که هزاران مورد دیگر از این پدیده‌های کیهانی را در گستره آسمان و حتی در مکان‌های دورتر کشف کنیم.
شانون دانشیار می‌گوید: «با این که هنوز نمی‌دانیم چه چیزی باعث این انفجارهای عظیم انرژی می‌شود، مقاله تأیید می‌کند که انفجارهای رادیویی سریع رویدادهای رایجی در کیهان هستند و ما قادر خواهیم بود برای تشخیص ماده بین کهکشان‌ها و درک بهتر ساختار جهان از آن‌ها استفاده کنیم.»
در حال حاضر، ASKAP پیشروترین تلسکوپ رادیویی جهت تشخیص و تعیین دقیق FRB است. تلسکوپ‌های بین‌المللی SKA که در حال حاضر در استرالیای غربی و آفریقای جنوبی در مرحله ساخت هستند، بدون تردید از این قابلیت‌ها پیشی خواهند رفت و این امکان را به اخترشناسان خواهند داد که FRBهای باستانی و دوردست بیشتری را شناسایی کنند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
